Βασίλης Χειρδάρης: Πως «βλέπει» το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τις ελληνικές φυλακές

Είναι γεγονός ότι οι συνθήκες στις ελληνικές φυλακές είναι άθλιες. Αυτό δεν αποτελεί μια κακόπιστη κριτική στις συνθήκες κράτησης και στο σωφρονιστικό σύστημα. Δυστυχώς αποτελεί διαπίστωση αρμοδίων οργάνων και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που έχει καταδικάσει επανειλημμένα τη χώρα μας για τις συνθήκες αυτές.

Αναλύει ο ποινικολόγος Βασίλης Χειρδάρης

Τις κακές  συνθήκες των εγχωρίων φυλακών μας αλλά και των καταστημάτων κράτησης στα αστυνομικά τμήματα τις περιγράφουν με μελανά χρώματα τόσο το Δικαστήριο του Στρασβούργου αλλά και οι εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά των βασανιστηρίων (CPT), της Διεθνούς Αμνηστίας και της μη κυβερνητικής οργάνωσης Human Rights Watch.

Συνοπτικά οι χώροι που κρατούνται οι κρατούμενοι είναι ακατάλληλοι, σε αρκετούς δεν υπάρχει εξαερισμός, άλλοι δεν έχουν επαρκή φωτισμό, τα κελιά είναι μικρά και μένουν στο καθένα ακόμα και 15-20 άτομα, ο αέρας είναι υγρός και αναδίδεται έντονη και δυσάρεστη δυσοσμία, οι χορηγούμενες κουβέρτες δεν είναι καθαρές, τα στρώματα βρώμικα, δεν υπάρχουν αρκετά κρεβάτια, με αποτέλεσμα πολλοί κρατούμενοι να κοιμούνται σε στρώματα στο πάτωμα. Επίσης δεν υπάρχει χώρος για άσκηση ή για χαλάρωση και τα υπάρχοντα  W.C. είναι βρώμικα. Ακόμα και το φθηνό σαπούνι είναι ανεπαρκές, ενώ μεγάλη έλλειψη υπάρχει στο παρεχόμενο χαρτί υγείας, το δε σαμπουάν είναι είδος πολυτελείας!

Χαρακτηριστικό  παράδειγμα αποτελεί η καταδίκη της χώρας μας από το ΕΔΔΑ  στην υπόθεση Μαρούγκας κατά Ελλάδος της 04.10.2018 και αναφέρεται στις φυλακές Διαβατών. Ο προσφεύγων κρατείτο σε μικρό κελί, με χώρο που αντιστοιχούσε σε λιγότερο από 3 τ.μ. για κάθε κρατούμενο (αποδεκτό όριο για κάθε κρατούμενο είναι τουλάχιστον 3μ.). Κοιμόταν σε στρώματα  μουχλιασμένα και δύσοσμα και δεν του είχαν δοθεί σεντόνια και πετσέτες. Το χειμώνα είχαν θέρμανση μόνο μία ώρα τη μέρα και ζεστό νερό μόνο δύο ώρες.

Ο υπερπληθυσμός των φυλακών είχε εκθέσει τον προσφεύγοντα σε μολυσματικές ασθένειες και λόγω του ότι κάπνιζαν μέσα στο κελί υφίστατο και τις συνέπειες  του παθητικού καπνίσματος. Ο κρατούμενος δεν είχε πρόσβαση σε πολιτιστικές, ψυχαγωγικές και αθλητικές δραστηριότητες και υπήρχε μικρή ποσότητα  και κακή ποιότητα φαγητού. Το Στρασβούργο διαπίστωσε απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση και καταδίκασε την Ελλάδα.

Πρόσφατη καταδίκη υπήρξε και για τις φυλακές Γρεβενών στην υπόθεση  Κωνσταντινόπουλος κ.α. κατά Ελλάδας (2018) για απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση κρατουμένων, όπου διαπιστώθηκαν ιατρικά μώλωπες και ίχνη δερματίτιδας σε αρκετούς κρατούμενους. Οι κρατούμενοι κατήγγειλαν ότι η αστυνομία έκανε χρήση οργάνων ηλεκτροσόκ. Διεξήχθη πειθαρχική έρευνα υπό την εποπτεία του τοπικού Εισαγγελέα αλλά δεν διαπιστώθηκε παράβαση. Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι ένδεκα εκ των κρατουμένων είχαν υποστεί κακομεταχείριση και ότι δεν διεξήχθη αποτελεσματική και ταχεία έρευνα από τις εισαγγελικές και αστυνομικές αρχές, τις οποίες και δεν πίστεψε.

Σε δύο υποθέσεις  Singh κ.α. κατά Ελλάδας και Igbo κ.α. κατά Ελλάδας (αποφάσεις του 2017)  η χώρα μας καταδικάστηκε για υπερπληθυσμό των φυλακών. Στην με πρώτη καταδικαστήκαμε για τον υπερπληθυσμό των φυλακών Κορυδαλλού που έχουν σχεδιαστεί για 700 κρατουμένους και εκρατούντο 2400 την επίδικη περίοδο και στη δεύτερη 14 κρατούμενοι Έλληνες, Τούρκοι, Νιγηριανοί, Σενεγαλέζικοι  κατήγγειλαν  τις  απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες κράτησης στις φυλακές στη Χίο, όπου ήταν υπερπλήρεις, με αποτέλεσμα οι κρατούμενοι να κοιμούνται στο πάτωμα.

Οι ανωτέρω υποθέσεις είναι ενδεικτικές αφού οι καταδικαστικές αποφάσεις είναι ασυνήθιστα πολλές για μια ευρωπαϊκή χώρα σαν τη δική μας.

Μετά από αυτά και με αποδεδειγμένα δυσμενή γεγονότα σε βάρος των ελληνικών φυλακών ήταν εύλογη η απόφαση του Βρετανικού Δικαστηρίου να μην εκδώσει την Αγγλίδα που καταδικάστηκε στη χώρα μας για να εκτίσει την ποινή της. Η αιτιολογία της μη έκδοσή της εξαιτίας των άθλιων συνθηκών των φυλακών στην Ελλάδα, μας εκθέτει ως χώρα δικαίου και ως χώρα που ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ταυτόχρονα δίδει το δικαίωμα στο βρετανό δικαστή να εκδώσει μία απόφαση που προστατεύει στη πράξη τα ανθρώπινα δικαιώματα και θέτει ως υπερέχουσα έννοια την ανθρώπινη αξιοπρέπεια από το δικαίωμα του κράτους να εκτελέσει την ποινή του.

Η αξία του ανθρώπου είναι η μητέρα όλων των δικαιωμάτων και θεσμοθετείται στο άρθρο 2 του Συντάγματος. Αυτή ακριβώς η ανθρώπινη αξιοπρέπεια καταπατείται βάναυσα όταν το κράτος δεν επιβάλει μόνον την επιδικασθείσα ποινή στον καταδικασθέντα αλλά τον υποβάλει και σε μια πρόσθετη ποινή (απαράδεκτες και άθλιες συνθήκες κράτησης) που συνιστά απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση.

Όσο και να μας στενοχωρεί εθνικά η απόφαση του Βρετανού δικαστή είναι εξαιρετικά εκπαιδευτική και χρήσιμη και για το δικό μας δικαστικό αλλά και σωφρονιστικό σύστημα. Καιρός δεν είναι να εφαρμόζονται οι θεμελιώδεις αρχές και από το κράτος που τις θέσπισε; Χρειάζεται άραγε ο αλλοδαπός δικαστής να μας το υποδεικνύει; Δεν το ξέρομε και μόνοι μας;

*Ποινικολόγος- ειδικός σε θέματα Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου

Υ.Γ. Έτσι για να μην ξεχνιόμαστε, στις 16.04.2019, ο υπερπληθυσμός στις ελληνικές φυλακές καλά κρατεί. Στις φυλακές Τρίπολης έχουν πληρότητα σε ποσοστό 230,19%!, στις φυλακές Κομοτηνής 185,80%!, στις φυλακές Κω 171,43%!, στις φυλακές Χαλκίδας 169,29%, στις φυλακές Κορυδαλλού 133,55%! Και αυτά είναι επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης!

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr