Βασίλης Χειρδάρης: Το Στρασβούργο τιμωρεί το κράτος για το αιφνιδιαστικό κλείσιμο επιχειρήσεων τυχερών παιχνιδιών
Μία πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ταράζει τα νερά και βάζει φραγμό στις αιφνίδιες και ξαφνικές κρατικές κινήσεις σε βάρος της επιχειρηματικότητας. Η απόφαση είναι εξαιρετικά επίκαιρη και για τα συμβαίνοντα στη χώρα μας τόσο όσον αφορά τις κρατικές παρεμβάσεις όσον και για την μεταχείριση των επιχειρήσεων με τυχερά παίγνια.
Αναλύει ο Ποινικολόγος Βασίλης Χειρδάρης
Η απόφαση Svit Rozvag, Tov κ.α. κατά Ουκρανίας αφορά την αιφνίδια ανάκληση αδειών λειτουργίας καταστημάτων τυχερών παιχνιδιών στην Ουκρανία.
Με αφορμή μία πυρκαγιά που ξέσπασε τον Μάη του 2009 σε ένα κατάστημα τυχερών παιχνιδιών στην πόλη Dnipro, όπου σκοτώθηκαν εννέα άτομα και τραυματίστηκαν άλλα έντεκα, το Ουκρανικό Κοινοβούλιο ψήφισε νόμο για την ολοκληρωτική απαγόρευση των τυχερών παιχνιδιών. Μάλιστα πριν από την ψήφιση του νόμου αυτού το Υπουργείο Οικονομικών είχε αναστείλει όλες τις άδειες τυχερών παιχνιδιών.
Όταν τέθηκε σε ισχύ ο νέος νόμος όλες οι άδειες τυχερών παιχνιδιών των επιχειρήσεων ανακλήθηκαν βάσει αυτού. Οι εταιρίες που είχαν τα τυχερά παίγνια άσκησαν αγωγές αποζημίωσης εναντίον του κράτους, οι οποίες όμως απορρίφθηκαν αμετάκλητα.
Στη συνέχεια οι επιχειρήσεις προσέφυγαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Στρασβούργου.
Το Στρασβούργο απεφάνθη ότι η ανάκληση μιας έγκυρης άδειας για τη λειτουργία μίας επιχείρησης συνιστά παρέμβαση του δικαιώματος στην ειρηνική απόλαυση της περιουσίας που κατοχυρώνεται με το άρθρο 1 του Πρώτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ.
Τα εθνικά ουκρανικά δικαστήρια στις απορριπτικές αποφάσεις τους υποστήριξαν ότι η αναγνώριση της κρατικής εξουσίας να ανακαλέσει την άδεια λειτουργίας των επιχειρήσεων δικαιολογείται από επιτακτικούς λόγους όπως η προστασία της ανθρώπινης ζωής, της υγείας και του περιβάλλοντος.
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η ανάκληση ίσχυσε για όλες τις άδειες παιχνιδιών όλων των επιχειρήσεων και όχι μόνο για τις επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονταν τον χώρο όπου σημειώθηκε η παραπάνω πυρκαγιά από την οποία αποτεφρώθηκαν άνθρωποι και ο νόμος δεν προέβλεπε όρους και εξατομίκευση των κινδύνων υγείας και ασφαλείας αλλά αφορούσε όλες τις επιχειρήσεις χωρίς διακρίσεις.
Οι προσφεύγουσες εταιρίες ισχυρίστηκαν επίσης ότι ο νόμος περί απαγορεύσεως λειτουργίας των επιχειρήσεων τυχερών παιγνίων δημιούργησε αβεβαιότητα διότι ενώ χαρακτηριζόταν ως προσωρινό μέτρο, στην πραγματικότητα είχε θεσπιστεί μόνιμη και πλήρης απαγόρευση.
Το Στρασβούργο συμμερίστηκε τις ανωτέρω απόψεις απαιτώντας από τις κρατικές παρεμβάσεις την ύπαρξη εύλογης σχέσης αναλογικότητας μεταξύ των χρησιμοποιούμενων μέσων και του επιδιωκόμενου στόχου. Αυτή η δίκαιη ισορροπία διαταράσσεται εάν ο ενδιαφερόμενος τον οποίο αφορά, υφίσταται ένα υπερβολικό βάρος.
Εν προκειμένω, το Δικαστήριο δεν ασχολήθηκε με τη δικαιολογημένη ή την αδικαιολόγητη απαγόρευση των τυχερών παιχνιδιών εν γένει ή στην Ουκρανία ειδικότερα. Το μόνο που ερεύνησε ήταν η ειδική νομοθεσία που εφαρμόσθηκε στις προσφεύγουσες εταιρίες και ο τρόπος εφαρμογής της.
Η προηγούμενη νομοθεσία αδειοδότησης προέβλεπε ότι οι άδειες θα παρέμεναν σε ισχύ για ορισμένο χρονικό διάστημα, δεν θα μπορούσαν να ανακληθούν κατά βούληση και θα μπορούσαν να ανακληθούν μόνο για συγκεκριμένους λόγους, κανένας από τους οποίους δεν συνέβη στις υποθέσεις των προσφευγουσών εταιριών. Υπό τις συνθήκες αυτές, οι προσφεύγουσες είχαν το δικαίωμα να αναμένουν ότι θα τους επιτραπεί να συνεχίσουν να ασκούν τις δραστηριότητές τους τουλάχιστον μέχρι τις ημερομηνίες λήξης των αδειών τους και, αν η νομοθεσία διαφοροποιούνταν εν τω μεταξύ, να λάβουν μια συγκεκριμένη μορφή αποζημίωσης για τον τυχόν εναπομείναντα χρόνο που δεν θα εκμεταλλεύονταν την άδεια τους.
Τίποτα από αυτά δεν συνέβη και οι εταιρίες όχι μόνον δεν έλαβαν καμία αποζημίωση αλλά δεν τους δόθηκε καν μεταβατική περίοδο μέχρι το κλείσιμό τους.
Επιπλέον, εφόσον δεν υπήρχε προειδοποίηση ότι η δραστηριότητα τους θα διακόπτονταν, η προηγούμενη νομοθεσία στον τομέα των τυχερών παιχνιδιών είχε οδηγήσει τις εταιρίες να πιστεύουν ότι έπρεπε να επενδύσουν περισσότερο στις επιχειρήσεις τους προκειμένου να συνεχίσουν να λειτουργούν στο πλαίσιο του νέου ρυθμιστικού καθεστώτος.
Υπό τις συνθήκες αυτές, το Στρασβούργο έκρινε ότι το μέτρο που εφαρμόστηκε στις προσφεύγουσες ήταν δυσανάλογο, λόγω κυρίως της ποιότητας της διαδικασίας λήψεως αποφάσεων που οδήγησε σε αυτό, της έλλειψης αντισταθμιστικών μέτρων και μιας ουσιαστικής μεταβατικής περιόδου.
Έτσι καταδίκασε την Ουκρανία για παραβίαση του δικαιώματος σεβασμού της περιουσίας εξαιτίας του τρόπου ανάκλησης των αδειών λειτουργίας των επιχειρήσεων τυχερών παιγνίων και την υποχρεώνει να καταβάλει ως αποζημίωση των εταιρειών από 58.500 έως 300.000 ευρώ και για συνολικές δικαστικές δαπάνες τους το ποσό των 20.000 περίπου ευρώ.
Η απόφαση είναι σημαντική γιατί υποχρεώνει το κράτος να μην αιφνιδιάζει τους πολίτες και τα νομικά πρόσωπα με νομοθετικά μέτρα που προσβάλουν το δικαίωμα να απολαμβάνουν ειρηνικά την περιουσία τους και αν λάβει μέτρα απαιτεί να αποζημιώνει τους θιγομένους, να τους προειδοποιεί και να τους χορηγεί εύλογη μεταβατική περίοδο, λαμβάνοντας υπόψη την θεμελιώδη αρχή της αναλογικότητας.
Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr
