Δημήτρης Μπόλης: Η ψήφος της Αθηνάς

Τα όσα βλέπουν τα φώτα τις δημοσιότητας τον τελευταίο καιρό αναφορικά στη λειτουργία της Δικαιοσύνης, είναι δεδομένο ότι έχουν επιφέρει καίριο πλήγμα στην αξιοπιστία της, γεγονός ιδιαίτερα ανησυχητικό, δεδομένου ότι η δικαιοσύνη είναι ο θεσμός, που οι Έλληνες, σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, φαίνεται να εμπιστεύονται περισσότερο από κάθε άλλο.

Γράφει ο δικηγόρος Δημήτρης Νικ. Μπόλης

Σημαντικές δίκες δεν έγιναν λόγω ψύχους στις αίθουσες του Εφετείου, πρώην Εισαγγελέας διαφθοράς στρέφεται νομικά κατά της νυν, καθαρίστρια καταδικάστηκε σε ποινή 10 ετών ως καταχραστής του Δημοσίου, γνωστός ενεχυροδανειστής και άλλοι 7 κατηγορούμενοι κρατούνται προσωρινά, ενώ αποδεικνύεται ότι δεν υφίστανται κακουργηματικά τουλάχιστον αδικήματα, που να συγχωρούν προσωρινή κράτηση.

Το πιο επικίνδυνο όλων, το γεγονός ότι ακόμη και η Ανακρίτρια που χειρίζεται τη φερόμενη ως υπόθεση λαθρεμπορίας διαπίστωσε και εξέφρασε την δικανική της πεποίθηση ότι ελλείψει κακουργηματικού – τουλάχιστον – αδικήματος, δεν συντρέχει λόγος κράτησης των 8 κατηγορουμένων. Κι όμως κρατούνται.

Σύμφωνα με τη Συνταγματική κατοχύρωση, ο επ’ αυτοφώρω συλληφθείς κατηγορούμενος για κακουργηματικές πράξεις, δύναται να κρατηθεί, κατ’ ανώτατο όριο, μέχρι 5 ημέρες. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μέσα σε 5 ημέρες θα πρέπει ο κατηγορούμενος, αφού κρατείται, να απολογηθεί στον Ανακριτή, ο οποίος και με τη σύμφωνη γνώμη του Εισαγγελέα αποφαίνεται για την προσωρινή κράτηση ή μη.

Το διάστημα των 5 ημερών αντικειμενικά είναι ασφυκτικό, ιδιαίτατα όταν οι υποθέσεις αφορούν πολλούς κατηγορουμένους και υφίστανται πολύπλοκα νομικά θέματα. Ο κατηγορούμενος είναι κρατούμενος στον 7ο όροφο της ΓΑΔΑ ή σε κάποιο Αστυνομικό Τμήμα, οι συνθήκες επικοινωνίας του με το Δικηγόρο του είναι επιεικώς απαράδεκτες, έγγραφα για παράδειγμα που αφορούν την όποια υπόθεση είναι έως αδύνατον οι φίλοι και συγγενείς του κατηγορουμένου να συγκεντρώσουν.

Από την άλλη πλευρά, ο Ανακριτής έχει την υποχρέωση να συντάξει ακριβές κατηγορητήριο, να ξεδιαλύνει ρόλους, αδικήματα, μορφές συμμετοχής. Το κυριότερο, να προετοιμάσει πλήρως το νομικό μέρος της υπόθεσης. Να έχει λοιπόν έτοιμο το – δομημένο  νομικά και ουσιαστικά – κατηγορητήριο σε λιγότερο από 5 μέρες.

 Τις περισσότερες φορές – δοθέντος μάλιστα ότι η όποια υπόθεση δεν είναι και η μόνη που χειρίζεται ο Ανακριτής – αυτό που τελικά γίνεται, είναι το κατηγορητήριο να αποτελεί επανάληψη ενός εγγράφου της Αστυνομίας. Όταν η δικογραφία διαβιβάζεται στις Δικαστικές Αρχές από την Αστυνομία, συνοδεύεται από ένα έγγραφο, στο οποίο κάποιος αστυνομικός καταγράφει τα πραγματικά περιστατικά, όπως η υπηρεσία του τα έχει αντιληφθεί.

Τα σφάλματα που πολλές φορές εμπεριέχονται στο διαβιβαστικό αυτό της δικογραφίας έγγραφο, συνήθως επαναλαμβάνονται και στο κατηγορητήριο, στο οποίο οφείλει να απαντήσει ο κατηγορούμενος για να εξασφαλίσει την ελευθερία του. Η δε νομική τεκμηρίωση βέβαια των αδικημάτων, είναι εξ αντικειμένου έως ανύπαρκτη, αφού ο συντάκτης του διαβιβαστικού αστυνομικός, δεν είναι νομικός

Το ερώτημα που ευθέως αναδύεται στη συγκεκριμένη υπόθεση είναι το γιατί να υπάρξει τέτοια σπουδή στην σύλληψη, άσκηση ποινικής δίωξη και προσωρινή κράτηση των κατηγορουμένων, χωρίς να έχει προηγηθεί εμπεριστατωμένη αποτίμηση του νομικού σκέλους της υποθέσεως. Οι κατηγορούμενοι θα μπορούσαν να έχουν αφεθεί ελεύθεροι από την πρώτη ημέρα και να διαταχθεί προανάκριση για να διαπιστωθεί η ύπαρξη ή μη του βασικού αδικήματος. Θα αποφεύγονταν με αυτόν τον τρόπο το καίριο πλήγμα στην αξιοπιστία της Δικαιοσύνης, η οποία φέρεται πλέον να έστειλε στη φυλακή κατηγορουμένους που δεν έχουν τελέσει κάποιο κακουργηματικό αδίκημα, άρα δε συγχωρείται η προσωρινή κράτησή τους.

Σε δεύτερο στάδιο, δοθέντος ότι οι συνήγοροι των κατηγορουμένων είχαν με όλα τα μέσα αντιδράσει και με νομικά επιχειρήματα καταρρίψει την κατηγορία της λαθρεμπορίας, θα ήτο λογικό να αφεθούν ελεύθεροι, με δεδομένο μάλιστα ότι η αρμόδια δημόσια αρχή (ΑΑΔΕ), δεν είχε ακόμη απαντήσει σχετικά με το νομικό πλαίσιο που αφορά στις εξαγωγές χρυσού προς Τουρκία. Όταν λοιπόν η απάντηση εδόθη ήταν ήδη αργά, αφού όσοι εκ των βασικών κατηγορουμένων είχαν απολογηθεί, ευρέθησαν κρατούμενοι.

Πλέον κομβικό όμως είναι αυτό που διαδραματίζεται από την ώρα που και η ίδια η Ανακρίτρια επείσθη ότι δεν στοιχειοθετείται εις βάρος των κατηγορουμένων κακουργηματικό αδίκημα και άρα θα πρέπει να απελευθερωθούν: Ενώ η Ανακρίτρια προβαίνει σε ενέργειες για την απελευθέρωση τους, η Εισαγγελία κωλυσιεργεί. Το αν η άποψη της Εισαγγελίας είναι δεσμευτική ή συμβουλευτική στην έκδοση της διάταξης της Ανακρίτριας, το αν αρμόδια είναι η Ανακρίτρια ή το Δικαστικό Συμβούλιο, είναι θέματα νομικά και ουσιαστικά αδιάφορα. Η άποψή μου συμπίπτει με την άποψη του γνωστού ποινικολόγου Αλ. Κούγια, που υπέβαλε σχετική αίτηση στην Ανακρίτρια, ζητώντας από την ίδια την έκδοση σχετικής διάταξης.

Σε κάθε περίπτωση όμως, είναι απαραίτητη η όποια Εισαγγελική πρόταση. Δεν έχει αποδειχτεί ότι δεν υφίσταται κακουργηματικό αδίκημα; Το έχει αποδεχτεί και η αρμόδια Δικαστής, ήτοι η Ανακρίτρια; Πώς είναι δυνατόν οι 8 κατηγορούμενοι να παραμένουν κρατούμενοι!

 Ίσως ο συγκεκριμένος ή όποιος κατηγορούμενος, για διάφορους λόγους να μην είναι συμπαθής, σίγουρα όχι όσο η γνωστή πια καθαρίστρια. Η επικινδυνότητα του φαινομένου όμως να παραμένει κάποιος κρατούμενος ενώ δεν υφίσταται αδίκημα, είναι εύκολο να γίνει αντιληπτή αν κανείς φανταστεί τον εαυτό του κρατούμενο χωρίς να έχει τελέσει κάποιο αδίκημα. Το ότι η Εισαγγελία κωλυσιεργεί να συναινέσει ή έστω να απαντήσει στο αίτημα της Ανακρίτριας για την άμεση απελευθέρωση των κρατουμένων, διαιωνίζει χρονικά την – έως παράνομη – κράτηση των κατηγορουμένων.

Κατά τους αρχαίους Έλληνες η θεά Αθηνά ήταν η ιδρυτής του δικαστηρίου της Αθήνας. Όπως γράφει ο Καβάφης στο ποίημά του «η ψήφος της Αθηνάς», θέλοντας η Αθηνά να παροτρύνει τους Δικαστές να είναι επιεικείς, τους λέει «ψήφου μίας εφύλαξα δικαίωμα …εις τον κατηγορούμενο επιθυμώ πάντοτε να χαρίζεται». Ας ελπίσουμε η Εισαγγελική απάντηση να δοθεί σύντομα, γιατί κάθε στιγμή που ένας κατηγορούμενος βρίσκεται αδίκως στη φυλακή, πρωτίστως πλήττεται η αξιοπιστία της ίδιας της δικαιοσύνης.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr