Δημήτρης Μπόλης: “Και όταν λέμε ισόβια (δεν) εννοούμε ισόβια…”
Με το νόμο 1492/1950, κυρώθηκε ο Ποινικός Κώδικας από τη Βουλή των Ελλήνων – τον οποίο έφερε προς ψήφιση ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης και μετέπειτα πρόεδρος της Δημοκρατίας Κων/νος Τσάτσος – ο οποίος, με πλήθος βέβαια τροποποιήσεων, ισχύει έως σήμερα.
Αναλύει ο δικηγόρος Δημήτρης Νικ. Μπόλης
Ήδη, από τότε προβλέπονταν ότι οι καταδικασθέντες σε ποινή ισοβίου καθείρξεως, «…αφού αποτίσωσιν …είκοσιν έτη δύνανται να απολυθώσιν». Οι προϋποθέσεις χορηγήσεως της υφ’ όρον απολύσεως ήταν ιδιαίτερα αυστηρές αλλά και νομικά αόριστες, αφού προβλέπονταν:
«Η υφ’ όρον απόλυσις χορηγείται μόνον, εάν ο κατάδικος κατά το διανυθέν διάστημα της ποινής του επέδειξε καλήν διαγωγήν, εξεπλήρωσεν, εφ’ όσον ηδύνατο, τας προς τον παθόντα δικαστικώς βεβαιωθείσας υποχρεώσεις του και εκ της ερεύνης του παρελθόντος βίου του και των εν γένει ατομικών και κοινωνικών αυτού περιστάσεων και επί τη βάσει τούτω διαγνώσεως του χαρακτήρος του, παρέχη την προσδοκίαν εντίμου εν τω μέλλοντι βίου».
Στην αρχική εκδοχή του Ποινικού κώδικα, πέραν των άλλων, προβλέπονταν η έρευνα και του «…παρελθόντος βίου του και των εν γένει ατομικών και κοινωνικών αυτού περιστάσεων» γεγονός που οδηγούσε πολλάκις στην άρνηση χορήγησης της υφ’ όρων απολύσεως από τις αρμόδιες δικαστικές Αρχές. Επίσης, ελλείψει οιασδήποτε σχετικής προβλέψεως, ο καταδικασθείς σε ποινή δις ισόβια (και άνω), δεν προέκυπτε ότι είχε τη δυνατότητα να αποφυλακιστεί με όρους. Με τη μεταπολίτευση, τα συγκεκριμένα άρθρα του Ποινικού Κώδικα, απασχόλησαν ιδιαίτερα την κοινή γνώμη, δοθέντος ότι η ποινή των καταδικασθέντων για το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967, μετετράπη από αυτή της θανατικής στης ισοβίου καθείρξεως. Η ρήση του Κ.Καραμανλή «όταν λέμε ισόβια εννοούμε ισόβια» καθόρισε ουσιαστικά και τις τροποποιήσεις των σχετικών άρθρων του Ποινικού Κώδικα, αφού έως και σήμερα προβλέπεται κατ’ εξαίρεση ιδιαίτατα αυστηρή αντιμετώπιση των τυχόν καταδικαζομένων για την πράξη της εσχάτης προδοσίας. Μέχρι τα τέλη περίπου του 20ου αιώνα, δεν προκύπτει να είχε χορηγηθεί υφ’ όρον απόλυση σε καταδικασμένο σε ποινή δις ισόβια ή μεγαλύτερη. Το 1996 μεν απολύεται από τη φυλακή ο Ν.Κοεμτζής ο οποίος το 1973 είχε καταδικαστεί σε τρεις φορές σε θάνατο και οκτώ φορές σε ισόβια για ανθρωποκτονίες από πρόθεση, πλην όμως το 1977 η ποινή του είχε μετατραπεί σε ισόβια κάθειρξη, διότι είχε στερηθεί του δικαιώματός του να προσφύγει σε δευτεροβάθμιο Δικαστήριο Πλέον, οι σχετικές διατάξεις για την υφ’ όρων απόλυση σχετικά με τους καταδικασθέντες σε ισόβια κάθειρξη, είναι οι εξής: Άρθρο 105 ΠΚ «1. Όσοι καταδικάστηκαν σε ποινή στερητική της ελευθερίας μπορούν να απολυθούν υπό τον όρο της ανάκλησης σύμφωνα με τις πιο κάτω διατάξεις και εφόσον έχουν εκτίσει: …γ) προκειμένου για ισόβια κάθειρξη, τουλάχιστον δεκαεννέα (19) έτη. ……… 4. Στην περίπτωση που συντρέχουν σωρευτικά περισσότερες ποινές, ο κατάδικος μπορεί να απολυθεί υπό όρο, αν έχει εκτίσει το άθροισμα των τμημάτων των ποινών, που προβλέπεται στην παράγραφο 1. Σε κάθε περίπτωση ο κατάδικος μπορεί να απολυθεί αν έχει εκτίσει είκοσι πέντε έτη και όταν το παραπάνω άθροισμα υπερβαίνει το όριο αυτό. Για τη χορήγηση της υφ’ όρον απόλυσης, ως ποινή που εκτίθηκε θεωρείται αυτή που υπολογίστηκε ευεργετικά σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Προκειμένου για ποινές κάθειρξης δεν μπορεί να χορηγηθεί πάντως στον κατάδικο η υφ’ όρον απόλυση, αν δεν έχει παραμείνει στο σωφρονιστικό κατάστημα για χρονικό διάστημα ίσο με το ένα τρίτο της ποινής που του επιβλήθηκε και, σε περίπτωση ισόβιας κάθειρξης, δεκαπέντε (15) έτη. Το χρονικό διάστημα του ενός τρίτου ή, σε περίπτωση ισόβιας κάθειρξης, των δεκαπέντε (15) ετών, προσαυξάνεται κατά τα δύο πέμπτα των λοιπών ποινών που τυχόν έχουν επιβληθεί, στην περίπτωση που αυτές συντρέχουν σωρευτικά. Σε κάθε περίπτωση όμως ο κατάδικος μπορεί να απολυθεί αν έχει εκτίσει δεκαεννέα (19) έτη. Άρθρο 106 ΠΚ Προϋποθέσεις για τη χορήγηση της απόλυσης. 1. Η απόλυση υπό όρο χορηγείται οπωσδήποτε, εκτός αν κριθεί με ειδική αιτιολογία ότι η διαγωγή του καταδίκου, κατά την έκτιση της ποινής του, καθιστά απολύτως αναγκαία τη συνέχιση της κράτησής του για να αποτραπεί η τέλεση από αυτόν νέων αξιόποινων πράξεων. Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται σε καταδικασθέντες για το έγκλημα της εσχάτης προδοσίας, για τους οποίους εξακολουθεί να ισχύει η παρ. 1 του άρθρου 106 του ν. 1492/1950 «Κύρωση του Ποινικού Κώδικα». Βάσει λοιπόν των ως άνω διατάξεων, αφενός συνάγεται ότι «σε κάθε περίπτωση ο κατάδικος μπορεί να απολυθεί αν έχει εκτίσει είκοσι πέντε έτη» , αφετέρου δε, αν υπάρξει και ευεργετικός υπολογισμός ποινής (μεροκάματα) «ο κατάδικος μπορεί να απολυθεί αν έχει εκτίσει δεκαεννέα (19) έτη». Μοναδική προϋπόθεση χορηγήσεως της υφ’ όρων απολύσεως, είναι η διαγωγή που επέδειξε ο κρατούμενος κατά τον εγκλεισμό του στη φυλακή και μόνον. Με την 4/1998 απόφαση της Ολομελείας του Αρείου Πάγου, εκρίθη ότι «για την αξιολόγηση της συμπεριφοράς του καταδίκου δεν λαμβάνονται υπόψη στοιχεία που ανάγονται στον προ της καταδίκης χρόνο, εάν δε η κρίση του Συμβουλίου στηρίχθηκε σε τέτοια στοιχεία, το βούλευμα είναι αναιρετέο, εκτός αν τα εν λόγω στοιχεία, μνημονεύονται πλεοναστικώς χωρίς να είναι αναγκαία για την θεμελίωση της κρίσης» Έτσι, ήδη με τις διατάξεις των άρθρων 105 Π.Κ. και μετά από έκτιση ποινής από 19 έως 23 χρόνια, έχουν αποφυλακιστεί καταδικασθέντες σε ποινές δις αλλά και τρις ισόβια, με Βουλεύματα Συμβουλίων Εφετών. Οι σχετικές διατάξεις του ποινικού Κώδικα είναι σαφείς, ουδεμία δε εξαίρεση προβλέπεται, παρά μόνον για όσους καταδικαστούν για το αδίκημα της εσχάτης προδοσίας.
Αν πράγματι οι φυλακές είναι σωφρονιστικά ιδρύματα ώστε να έχουν σωφρονιστεί οι καταδικασθέντες σε ποινές δις, τρις (και άνω) ισόβια, όπως ο νόμος προβλέπει, είναι ένα «στοίχημα» μιας κοινωνίας, ο νομοθέτης της οποίας πιστεύει ότι άπαντες έχουν δικαίωμα σε μια δεύτερη ευκαιρία. Άποψη που μάλλον είναι αδύνατον να ενστερνιστούν οι συγγενείς των στερουμένων δεύτερης ευκαιρίας θυμάτων ανθρωποκτονίας.
Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr
