Δημήτρης Μπόλης: Οι φυλακές ως δείκτης πολιτισμού της κοινωνίας

Η γέννηση των φυλακών τον 19ο αιώνα, είχε θεωρηθεί στην Ευρώπη ως τεράστιο βήμα προόδου από τους Δικηγόρους της εποχής, αφού αντικατέστησε τους βασανισμούς, τις σωματικές ποινές και (εν μέρει) τις θανατικές καταδίκες, που έως τότε επιβάλλονταν ακόμη και αθροιστικά, αφού στόχος ήταν η εκδίκηση της κοινωνίας για το έγκλημα του δράστη.

Με την πάροδο των ετών, ο στόχος των σύγχρονων κοινωνιών είναι – κατά δήλωση τουλάχιστον – ο σωφρονισμός των παρανομούντων και η επανένταξή τους στην κοινωνία και όχι βέβαια η κρατική εκδικητικότητα.

Γράφει ο δικηγόρος Δημήτρης Ν. Μπόλης

Δυστυχώς όμως για τις Ελληνικές φυλακές, σύμφωνα με επανειλημμένες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, οι συνθήκες κράτησης αποδεικνύονται εξευτελιστικές και απάνθρωπες για τους κρατουμένους. Στις φυλακές Διαβατών αποδείχτηκε  ότι 10 άνθρωποι στοιβάζονταν σε κελί 24 τ.μ., στα Ιωάννινα ότι ήταν υποχρεωμένοι να μένουν στα κρεβάτια τους 18 ώρες την ημέρα, στο Νοσοκομείο Κρατουμένων Κορυδαλλού την περίοδο 2013-2015 κρατούνταν σε χώρους 44 τ.μ. κατά μέσο όρο δώδεκα κρατούμενοι, με υψηλό κίνδυνο μόλυνσης και κακές συνθήκες υγιεινής. Για τις συνθήκες κράτησης στις Ελληνικές φυλακές, υποστηρίζεται ότι όποιος κρατούμενος προσφύγει στο ΕΔΑΔ, είναι βέβαιον ότι θα καταδικάσει εκ νέου τη χώρα. Η χώρα μας καταδικάζεται επί 10ετίες για το λόγο αυτό.

Πολλάκις οι κρατούμενοι χαρακτήρισαν τις ελληνικές φυλακές ως κολαστήρια ψυχών. Ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για τα βασανιστήρια Χουάν Μέντες, θεωρεί ακριβώς ότι ο υπερπληθυσμός των φυλακών είναι μία μορφή βασανιστηρίου.

Δυστυχώς το παρελθόν έχει αποδείξει ότι οι όποιες προσπάθειες βελτίωσης των Φυλακών, ουδέν αποτέλεσμα ουσιαστικό επέφεραν, αφού κάθε φορά εξαγγέλλονται μέτρα, κάθε φορά έως σήμερα, τα μέτρα αποτυγχάνουν. Τα νέα μέτρα που εξήγγειλε το υπουργείο Δικαιοσύνης για την πρόληψη τέτοιων φαινομένων, είναι εν συντομία τα εξής: ενίσχυση του προσωπικού με επιστροφή αποσπασμένων υπαλλήλων και επιτάχυνση της επιλογής και τοποθέτησης των νέων από το ΑΣΕΠ, εμπλουτισμός του τεχνικού εξοπλισμού ασφαλείας, πύκνωση και ενίσχυση των αποτρεπτικών μέτρων απόδρασης, τοποθέτηση εσωτερικών μηχανισμών ελέγχου, σταθερή και πλήρης στελέχωση των θέσεων φρούρησης και συχνή (τακτική και έκτακτη) διενέργεια ερευνών στους χώρους κράτησης.

Θεωρώ ότι κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει ότι όλα τα ως άνω φαίνονται προφανή, απλά και λογικά. Αυτό όμως που είναι εντυπωσιακό είναι ότι για να υπάρχει η ανάγκη λήψης αυτών των μέτρων, είναι ότι μέχρι σήμερα τα προφανή αυτά μέτρα δεν είχαν ληφθεί!

Σε έκθεσή του Πανεπιστημίου της Λοζάνης,  που συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Συμβούλιο της Ευρώπης, καταγράφονται ως βασικά προβλήματα των Ελληνικών φυλακών ο υπερπληθυσμός, ο χαμηλός προϋπολογισμός που δαπανάται την ημέρα ανά κρατούμενο σε σχέση με άλλες χώρες της Ε.Ε (παρόλο που αυξήθηκε συγκριτικά με το 2005) η αύξηση των ξένων κρατουμένων, το πολύ μεγάλο ποσοστό κρατουμένων ανά υπάλληλο σωφρονιστικού ιδρύματος.

Τον τελευταίο ειδικά καιρό, οι φυλακές και ο τρόπος κράτησης των κρατουμένων, αποτέλεσε αντικείμενο της ειδησιογραφίας, ακόμη και αιτία αντιπαράθεσης του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τους Σωφρονιστικούς υπαλλήλους. Εκατέρωθεν εκτοξεύθηκαν βολές, γεγονός που προκαλεί αμηχανία και απορία, αφού το λογικό είναι τα δύο μέρη να συνεργάζονται για να επιτευχθεί ο σωφρονισμός των κρατουμένων.

Μόλις τον περασμένο μήνα, ο αρμόδιος υπουργός Μ. Καλογήρου, συναντήθηκε με εμπειρογνώμονες του Συμβουλίου της Ευρώπης, προκειμένου να αναζητηθούν τρόποι για την αντιμετώπιση του προβλήματος του υπερπληθυσμού στις Ελληνικές φυλακές, που αποτελεί ίσως το βασικότερο πρόβλημα. Επανειλημμένως η Ομοσπονδία των Σωφρονιστικών υπαλλήλων έχει εκτενώς αναλύσει τα προβλήματα των φυλακών και έχει ζητήσει τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων.

Θεωρώ ότι άπαντες έχουν την πρόθεση επιλύσεως των προβλημάτων των φυλακών, που έχει καταστήσει τη χώρα μας υπόλογη για τις απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων. Το σημαντικό όμως είναι ότι συνάνθρωποί μας ζουν σε τραγικές συνθήκες, στοιβαγμένοι ο ένας πάνω στον άλλον, σε παγωμένους χώρους, με ελλειπή υγειονομική περίθαλψη και με μύρια όσα προβλήματα. Κάθε καθυστέρηση μεταφράζεται σε διαιώνιση των προβλημάτων των κρατουμένων, τα οποία σωρεύονται στην ήδη πολύ δύσκολα αντιμετωπίσιμη στέρηση της ελευθερίας τους. Σύμφωνα με έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης, ο υπερπληθυσμός οδηγεί στην αύξηση του ποσοστού των αυτοκτονιών στις φυλακές.

Τα προβλήματα των φυλακών περιστασιακά και επιδερμικά φαίνεται να απασχολούν τις σύγχρονες κοινωνίες, αφού οι περισσότεροι πολίτες θεωρούν ότι είναι ένα θέμα που δεν τους αφορά. Σύμφωνα όμως με τον καθηγητή Εγκληματολογίας Αγγ.Τσιγκρή, οι συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων στις φυλακές αποτελούν τον πλέον αξιόπιστο δείκτη του πολιτισμού μας.

Και αν ο στόχος της κοινωνίας μας είναι πράγματι ο σωφρονισμός των κρατουμένων, αυτός φαντάζει μάλλον αδύνατος όταν οι συνθήκες κράτησης είναι «απάνθρωπες και εξευτελιστικές».

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr