Ηλίας Καραμανέας: Ουσιαστικές Τροποποιήσεις με γνώμονα την Αρχή της Ισότητας για τους Αντιρρησίες Συνειδήσεως

Με το άρθρο 59 του νόμου 3421/2005, ο νομοθέτης προβλέπει τη δυνατότητα χαρακτηρισμού εκείνων οι οποίοι για λόγους συνείδησης αρνούνται να εκπληρώσουν τη στρατεύσιμη στρατιωτική τους υποχρέωση, επικαλούμενοι θρησκευτικές ή ιδεολογικές πεποιθήσεις, ως αντιρρησιών συνειδήσεως.

Αναλύει ο δικηγόρος Ηλίας Καραμανέας

Οι ως άνω επικαλούμενοι λόγοι συνείδησης θα πρέπει να απορρέουν από μια γενική αντίληψη για τη ζωή του προς στράτευση προσώπου, βασισμένη σε συνειδητές θρησκευτικές, φιλοσοφικές ή ηθικές πεποιθήσεις που εφαρμόζονται από αυτό απαράβατα με την εκδήλωση και τήρηση ανάλογης συμπεριφοράς.

Ο χαρακτηρισμός κάποιου ως αντιρρησία συνειδήσεως γίνεται, κατόπιν αιτήματος του ενδιαφερόμενου, με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας ύστερα από γνωμοδότηση ειδικής επιτροπής, αποτελούμενης πια, μετά την τροποποίηση του άρθρου 62 παρ. 2 του νόμου 3421/2005 από το άρθρο 23 παρ. 2 του νόμου 4609/2019, από τρεις καθηγητές ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με ειδικότητα στη φιλοσοφία ή στις κοινωνικές – πολιτικές επιστήμες ή στην ψυχολογία ή στη νομική, έναν σύμβουλο ή πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους κι έναν ανώτερο αξιωματικό του Κοινού Νομικού Σώματος των Ενόπλων Δυνάμεων.

Ο νομοθέτης δεν απαλλάσσει τους χαρακτηριζόμενους ως αντιρρησίες συνειδήσεως από την εκπλήρωση των στρατιωτικών τους υποχρεώσεων. Αντιθέτως προβλέπει γι’ αυτούς άοπλη ή εναλλακτική θητεία. Τόσο η άοπλη όσο και η εναλλακτική θητεία που καλούνται κατά περίπτωση οι αντιρρησίες συνειδήσεως να εκπληρώσουν, είναι προσαυξημένες, λαμβάνοντας κάθε φορά ως βάση την ένοπλη στρατεύσιμη στρατιωτική υποχρέωση που θα έπρεπε να εκπληρώσει το συγκεκριμένο πρόσωπο. Πάντως, ενώ επιτρέπεται απόλυση του ως άνω προσώπου και πριν τη συμπλήρωση της άοπλης ή εναλλακτικής θητείας, μόλις πρόσφατα ο νόμος 4609/2019 κατήργησε ουσιαστικά τα ελάχιστα όρια προσαύξησης που έπρεπε να έχει υπηρετήσει ο προς απόλυση αντιρρησίας συνειδήσεως.

Το άρθρο 23 του νόμου 4609/2019 επέφερε τρεις ακόμα ουσιαστικές αλλαγές αναφορικά με την εκτέλεση της θητείας των αντιρρησιών συνειδήσεως. Από τη μια, θέσπισε ειδική χορήγηση στους αντιρρησίες συνειδήσεως γονικής άδειας (πέραν δηλαδή της κανονικής που ήδη δικαιούνταν) 5 ημερών για κάθε εν ζωή τέκνο τους, με γνώμονα την προστασία του θεσμού της οικογένειας. Από την άλλη, κατήργησε την υπό το προηγούμενο νομοθετικό πλαίσιο δυνατότητα του Υπουργού Εθνικής Άμυνας να αναστέλλει τις διατάξεις για την εναλλακτική υπηρεσία σε καιρό πολέμου. Τέλος, καθιέρωσε την υποχρεωτική αναστολή εκτέλεσης της διοικητικής πράξης κατά προσώπου όταν εκείνο έχει ασκήσει αίτηση θεραπείας κατά απορριπτικής απόφασης επί αιτήματος του τελευταίου για αναγνώρισή του ως αντιρρησία συνειδήσεως, αποκλείοντας έτσι ενδεχόμενη κήρυξή του ως ανυπότακτου, με τις ανάλογες ποινικές συνέπειες.

Η μεγαλύτερη όμως αλλαγή που επέφερε ήδη ο νόμος 4609/2019 εντοπίζεται στα ζήτημα εξαγοράς της εναλλακτικής θητείας, κι αυτό διότι ενώ μέχρι πριν την ψήφισή του η εξαγορά της άοπλης ή εναλλακτικής θητείας μπορούσε να γίνει μόνο εφόσον το πρόσωπο είχε συμπληρώσει το 35ο έτος της ηλικίας (σε αντίθεση με το αντίστοιχο όριο εξαγοράς της κανονικής θητείας που είχε διαμορφωθεί ήδη με τον νόμο 4494/2017 στα 33 έτη) και μάλιστα εκπληρώνοντας πρώτα ελάχιστο χρόνο εναλλακτικής υπηρεσίας 40 ημερών, σήμερα το ως άνω ηλικιακό όριο μειώνεται στα 33 έτη, ενώ ο ελάχιστος χρόνος εναλλακτικής υπηρεσίας στις 20 ημέρες.

Είναι φανερό ότι ο νομοθέτης αποπειράθηκε να διορθώσει κάποιες αστοχίες που εντοπίζονταν στο προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς αναφορικά με τους αντιρρησίες συνείδησης, συμμορφούμενος στις επισημάνσεις του Συνηγόρου του Πολίτη αλλά και πολύ περισσότερο να εκσυγχρονίσει ορισμένες στρατολογικές ρυθμίσεις στο πλαίσιο των επιταγών της αρχής της ισότητας του Συντάγματος αλλά και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ΕΣΔΑ) όπως αυτή εφαρμόζεται και ερμηνεύεται από τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ).

*Δικηγόρος παρά Πρωτοδίκαις, ΜΔΕ Ποινικού Δικαίου και Ποινικής Δικονομίας

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr