Υπόθεση Novartis: Η ιστορία ενός σκανδάλου ή μιας σκευωρίας;

H υπόθεση Novartis έφτασε στην Ελλάδα ως εισαγόμενο σκάνδαλο «διαφθοράς» στα τέλη του 2016, με αφορμή δημοσιεύματα του Τύπου. Τότε ήταν ακόμα άγνωστο πως η ελληνική εμπλοκή είχε δρομολογηθεί ουσιαστικά από  προσφυγή-καταγγελία του δικηγορικού γραφείου του Παύλου Σαράκη κατά της Novartis International για αθέμιτες πρακτικές της εταιρείας και παραβίαση του ομοσπονδιακού νόμου FCPA στην Ελλάδα.

Ήταν Δεκέμβριος του 2016, όταν τρεις μάρτυρες-υψηλόβαθμοι υπάλληλοι της εταιρείας, συνοδευόμενοι από τον δικηγόρο Παύλο Σαράκη, έφθασαν στην Ουάσινγκτον και προέβησαν καταγγελίες για πάρτι που είχαν στήσει κρατικοί αξιωματούχοι και στελέχη της Novartis με ανατιμολογήσεις των φαρμάκων της εταιρείας στην Ελλάδα, οι οποίες επηρέαζαν την τιμή των σκευασμάτων και σε άλλα κράτη της Ευρώπης, αφού η χώρα μας αποτελεί σημείο αναφοράς. Τον Αύγουστο του 2016, το δικηγορικό γραφείο που εκπροσωπεί τους μάρτυρες είχε καταθέσει σχετική αναφορά και στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ. Η αρχική εκτίμηση μιλούσε για  καταβολές χρηματικών ποσών τόσο σε ιδιώτες γιατρούς όσο και σε γιατρούς που εργάζονταν στο δημόσιο σύστημα υγείας (συνολικά πάνω από 4.000), με στόχο τη λήψη ευνοϊκών αποφάσεων για την εταιρεία και τη συνταγογράφηση των φαρμάκων της.

Οι πολιτικοί

Με βάση αυτές τις καταγγελίες και τα δημοσιεύματα τον Δεκέμβριο του 2016, ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής, έδωσε εντολή για τη διενέργεια έρευνας . Η υπόθεση ανατίθεται στην εισαγγελέα κατά της Διαφθοράς, Ελένη Ράικου, η οποία όμως τον Μάρτιο του 2017 με αφορμή δημοσιεύματα εναντίον της για άλλη υπόθεση, παραιτείται από τη θέσης της και καταγγέλλει πως ουσιαστικά στοχοποιείται γιατί βρήκε χρήματα σε τροφοδότη λογαριασμό προς αξιωματούχους από την Novartis.

Toν Ιανουάριο του 2017 μάλιστα, οι εισαγγελείς διαφθοράς είχαν εισβάλει στα γραφεία της εταιρείας και κατάσχεσαν έγγραφα και ηλεκτρονικούς υπολογιστές, διαπιστώνοντας πως η Novartis είχε στήσει έναν πολύπλοκο μηχανισμό. Σε αυτόν συμμετείχαν γιατροί, διοικήσεις νοσοκομείων, εκδότες και δημοσιογράφοι. Οι στόχοι του μηχανισμού, σύμφωνα με τις καταγγελίες, ήταν δύο: Οι συνταγογραφήσεις των φαρμάκων της Novartis, καθώς και οι αυξήσεις τιμών ορισμένων σκευασμάτων, που πρωτοκυκλοφορούσαν στην Ελλάδα και αποτελούσαν κριτήριο για τη διαμόρφωση τιμών και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Η «εμπλοκή» των πολιτικών

Τον Απρίλιο του 2017 τη θέση της εισαγγελέως Διαφθοράς παίρνει η Ελένη Τουλουπάκη. Ακολούθησαν πολλές καταθέσεις μαρτύρων, και μάλιστα πάνω από μία φορά και κυρίως οι καταθέσεις των αποκαλούμενων «προστατευομένων μαρτύρων» που περιγράφουν χρηματισμούς πολιτικών ακόμα και με… τροχήλατες βαλίτσες στο Μαξίμου. Έτσι, στις 6 Φεβρουαρίου 2018, εστάλη στη Βουλή ο ογκώδης φάκελος του σκανδάλου της Novartis. Εξερχόμενος του Μαξίμου ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής, τόνισε ότι το σκάνδαλο της Novartis είναι μεγαλύτερο από αυτό της Siemens και ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης Δημήτρης Παπαγγελόπουλος ότι πρόκειται για «το μεγαλύτερο σκάνδαλο από συστάσεως του ελληνικού κράτους».

Η δικογραφία περιελάμβανε 10 ονόματα πολιτικών προσώπων:

Αντώνη Σαμαρά, πρωθυπουργό 2012 – 2015

Παναγιώτη Πικραμμένο, πρωθυπουργό 2012

Δημήτρη Αβραμόπουλο, υπουργό Υγείας 2006 – 2009

Ανδρέα Λοβέρδο, υπουργό Υγείας, 2010 – 2012

Ανδρέα Λυκουρέντζο, υπουργό Υγείας 2012 – 2013

Μάριο Σαλμά, αναπληρωτή υπουργό Υγείας 2012 – 2013

Άδωνι Γεωργιάδη, υπουργό Υγείας 2013 – 2014

Γιάννη Στουρνάρα, υπουργό Οικονομικών 2012 – 2014

Ευάγγελο Βενιζέλο, υπουργό Οικονομικών 2011 – 2012 και αντιπρόεδρο κυβέρνησης 2013 – 2015

Γιώργο Κουτρουμάνη, υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης 2011 – 2012

Τα πρόσωπα αυτά φέρονταν να εμπλέκονται σε:

– Δωροληψία πολιτικών αξιωματούχων

– Παθητική δωροδοκία

– Απιστία σχετικά με την υπηρεσία

Στη  δικογραφία σύμφωνα με τους εισαγγελείς υπήρχαν:

– Υπουργικές αποφάσεις, με τις οποίες εκτιμάται πως ευνοήθηκε η Novartis, ειδικά σε σχέση με άλλες ανταγωνίστριές της φαρμακευτικές εταιρείες.

– Υπουργικές αποφάσεις που καθόριζαν τιμές συγκεκριμένων φαρμάκων της Novartis.

– Σύνταξη μελετών που κατέτειναν στη δήθεν επιστημονική θωράκιση των επιλογών της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας.

– Τάχιστη τιμολόγηση και αποζημίωση των φαρμάκων της Novartis.

Πόρισμα Ελεγκτών

Προ 1,5 μήνα παραδόθηκε στη Δικαιοσύνη και το πόρισμα των Ελεγκτών δημόσιας διοίκησης που ξεκίνησε να συντάσσεται το 2017. Το περίπου 3.000 σελίδων έγγραφο ουσιαστικά αναφέρεται στην τιμολόγηση πέντε σκευασμάτων της περιόδου 2006-2014, ενώ η πλειοψηφία αυτών περιορίζεται στη διετία 2012 – 2014.

Τα εν λόγω φάρμακα ανήκουν στα ιδιαίτερα ακριβά, με κόστος που ξεπερνούσε τα 1.000 ευρώ, για καρκινοπαθείς ή για ασθενείς με σοβαρά θέματα όρασης, ενώ στο πόρισμα περιλαμβάνεται πληθώρα στοιχείων από πολλές πηγές, όπως τον ΕΟΦ αλλά και την Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών της ΕΛ.ΑΣ., τα οποία έχουν διασταυρωθεί και αξιολογηθεί προκειμένου να καταλογιστούν ευθύνες κρατικών λειτουργών.

Σύμφωνα με αυτό η εταιρεία κέρδισε εκατομμύρια ευρώ και μέσω του αποκαλούμενου rebate. Πρόκειται για τα ποσά που κάθε φαρμακευτική εταιρεία οφείλει, μέσω της διαδικασίας επιστροφής, να αποδίδει στους δικαιούχους φορείς «με μέριμνα και ευθύνη τους» τα οποία υπολογίζονται «με βάση την ποσότητα του φαρμακευτικού ιδιοσκευάσματος που αποδεδειγμένα διατέθηκε σε ασφαλισμένους των εν λόγω φορέων κάθε μήνα». Αναφέρουν, λοιπόν πως αν και το δημόσιο όφειλε και είχε την υποχρέωση, όπως προβλέπεται ρητά από τον νόμο, να διεκδικήσει τα χρήματα αυτά από τη Novartis,  «μονομερώς» με κανονιστικές υπουργικές αποφάσεις, αμέλησε, με διάφορους τρόπους, να το κάνει. Υπολογίζεται (σύμφωνα με το πόρισμα) ότι δεκάδες εκατομμύρια ευρώ χάθηκαν για  τα δημόσια ταμεία από τις πρακτικές που φέρονται να ωφέλησαν τη  Novartis,  μέσω της υπερτιμολόγησης των φαρμάκων της αλλά και του rebate.  Μόνο για κάποια έτη της περιόδου 2006-2012 η απώλεια υπολογίζεται σε πάνω από 120 εκ. ευρώ.

Σύσταση Προκαταρκτικής

Στις 21 Φεβρουαρίου 2018, με πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ και των Ανεξαρτήτων Ελλήνων, η Βουλή αποφασίζει τη σύσταση Προκαταρκτικής Επιτροπής. Η αντίδραση των εν ενεργεία πολιτικών είναι οξύτατη. Τελικά η Προκαταρκτική Επιτροπή, υπό την προεδρία του Νίκου Παρασκευόπουλου και μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, αποφασίζει να δοθεί η δυνατότητα στη Δικαιοσύνη να ελέγξει όλα τα πολιτικά πρόσωπα.

Νούμερα

Σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, την περίοδο 2000 – 2009 (κυβερνήσεις Σημίτη και Καραμανλή) η φαρμακευτική δαπάνη αυξήθηκε κατά 11,1%. Η Ελλάδα είχε τη μεγαλύτερη αύξηση φαρμακευτικής δαπάνης και από τις 31 πλουσιότερες χώρες του ΟΟΣΑ (ο μέσος όρος αύξησης ήταν 3,5%). Η ετήσια φαρμακευτική δαπάνη ανά άτομο από τα 217 ευρώ το 2000 ανέβηκε στα 779 ευρώ το 2008 και το 2014 έπεσε στα 506 ευρώ.

Η Εξεταστική Επιτροπή για τα σκάνδαλα στην υγεία εκτίμησε ότι «για την περίοδο 1997 – 2014 η συνολική οικονομική επιβάρυνση της χώρας αγγίζει τα 85 δισ. ευρώ – 23 δισ. περίπου στο φάρμακο».

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr