Χρ. Νάστας: “Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων” – Επιτάχυνση Ποινικής Διαδικασίας

Με τον ν. 4620/2019 που αφορά την Κύρωση του νέου Κώδικα Ποινικής Δικαιοσύνης, ο οποίος θα αρχίσει να ισχύει από την 1η Ιουλίου 2019, καταργήθηκε, στην ουσία, το  Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων, αφού θα δικάζει αποκλειστικά τα κακουργήματα που αναφέρονται στα άρθρα 301 και 303, εφόσον για αυτά έχει συνταχθεί πρακτικό συνδιαλλαγής ή διαπραγμάτευσης.

Αναλύει ο πρόεδρος Εφετών Χρ. Νάστας

Η κατάργηση του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων, το οποίο κατά γενική ομολογία είναι ένας πετυχημένος θεσμός, θα οδηγήσει, όπως έχω αναφέρει και σε προηγούμενο κείμενο, με μαθηματική ακρίβεια στην καθυστέρηση απονομής της ποινικής  Δικαιοσύνης. Συγκεκριμένα με τη νέα ρύθμιση όλα τα κακουργήματα, εκτός από αυτά για τα οποία έχει συνταχθεί πρακτικό συνδιαλλαγής ή διαπραγμάτευσης και  όσα εκδικάζονται από το ΜΟΔ, θα εκδικάζονται από το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων, των οποίων ο αριθμός των δικασίμων αναμένεται να διπλασιασθεί.

Το ίδιο βέβαια θα συμβεί και στο Πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων με διπλασιασμό των δικασίμων και αντίστοιχη αύξηση των υπηρεσιών των Εφετών. Η αλλαγή αυτή αμφιβάλλω εάν έχει μετρήσει τις πρακτικές συνέπειες, τόσο σε επίπεδο υλικοτεχνικής υποδομής (αριθμό αιθουσών, γραμματέων) όσο και σε επίπεδο δυνατότητας διαχείρισης της δικαστικής ύλης που καλούνται να σηκώσουν οι Εφέτες δικαστές.

Είναι γνωστές σε όλους οι συνθήκες απονομής της ποινικής δικαιοσύνης, όταν οι συνθέσεις απεγνωσμένα ψάχνουν να βρουν ημέρες που δεν έχουν υπηρεσία, για να χωρέσουν τις διακοπτόμενες έδρες τους (πολλές φορές και πέραν του διμήνου, ενώ προσπαθούν να εκμεταλλευθούν και το χρόνο των δικαστικών διακοπών), αφαιρώντας συνάμα αντίστοιχο χρόνο από τις πολιτικές τους υποθέσεις.

Από μια πρόχειρη στατιστική ανάλυση, σημειώνεται ότι σήμερα στο Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων εκδικάζονται περισσότερες από  20  υποθέσεις ανά δικάσιμο, ενώ στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων ο αριθμός των υποθέσεων ουσίας, που εκδικάζονται  ανά δικάσιμο, δεν υπερβαίνει τις  8-10  και τούτο οφείλεται όχι μόνο στη σοβαρότητα των υποθέσεων αλλά  διότι  το Δικαστήριο είναι δυσκίνητο στη λειτουργία του. Από την άλλη πλευρά, η επιλογή αυτή – παρά το όποιο σημαντικό κόστος, το οποίο δεν φαίνεται να προσμετράται – προσπαθεί να δικαιωθεί με το επιχείρημα της ανάγκης ορθότερης απονομής της Δικαιοσύνης για τα κακουργήματα, πράγμα που, κατά την ίδια άποψη, διασφαλίζεται όταν απονέμεται  από τα δικαστήρια με πολυμελή σύνθεση και όχι μόνο από έναν δικαστή, διότι υπάρχει  κίνδυνος ο Δικαστής του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων να υποπέσει ευκολότερα σε λάθος κρίση, που θα καταστεί επώδυνη για τον πολίτη.

Όμως η θεώρηση αυτή είναι πολλαπλώς εσφαλμένη, αφενός διότι τα εγκλήματα που καλούνται να δικάσουν οι μονομελείς συνθέσεις του Εφετείου είναι ευκολότερα διαχειρίσιμα, είναι επαναλαμβανόμενα και σε σημαντικό βαθμό τυποποιημένα, ώστε να μην απαιτείται ιδιαίτερη δυσκολία στην ανάλυση του ουσιαστικού τους μέρος.

Επίσης, οι δικαστές που τα δικάζουν – όντας αποκλειστικής απασχόλησης στα μεγάλα τουλάχιστον Εφετεία της Χώρας – έχουν αποκτήσει πλήρη γνώση του αντικειμένου τους και την ανάλογη εμπειρία για την απονομή ταχείας, έγκυρης και αποτελεσματικής δικαιοσύνης. Σε κάθε δε περίπτωση, τυχόν λάθος του Δικαστή του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων, μπορεί να διορθωθεί από το δευτεροβάθμιο ποινικό Δικαστήριο, που  συγκροτείται πάντοτε σε πολυμελή σύνθεση.

Είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε μέσα από την εκδίκαση των εφέσεων κατά των αποφάσεων των Μονομελών Εφετείων Κακουργημάτων ότι οι  προεδρεύοντες δικαστές των Μονομελών Εφετείων Κακουργημάτων, ανταποκρίνονται πλήρως στα καθήκοντά τους, διαψεύδοντας στην πράξη αυτούς που κατά καιρούς διατύπωσαν επιφυλάξεις.

Μάλιστα, η προηγούμενη νομοπαρασκευαστική επιτροπή του 2013-2014,αναγνωρίζοντας την αποτελεσματική λειτουργία των  Μονομελών Εφετείων Κακουργημάτων, είχε προτείνει τη σημαντική αύξηση της ύλης τους  αλλά και την κατάργηση του  δυσκίνητου Πενταμελούς Εφετείου. Ως ποινικός Δικαστής αποκλειστικής απασχόλησης από το 2015 μέχρι και σήμερα, πιστεύω ότι  ο θεσμός του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων είναι απολύτως επιτυχής και ειδικά στα μεγάλα  Εφετεία, δικάστηκαν με ταχύ και έγκυρο τρόπο χιλιάδες υποθέσεις,  οι οποίες ακόμα θα παρέμεναν αδίκαστες. Θεωρώ ότι η υποβάθμιση του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων θα επιβαρύνει υπερβολικά τα Τριμελή Εφετεία, αλλά και τα Πενταμελή Εφετεία που θα δικάζουν σε δεύτερο βαθμό περισσότερες υποθέσεις με δυσμενέστατα αποτελέσματα για την ταχύτητα και αποτελεσματικότητα της απονομής της ποινικής δικαιοσύνης. 

Επίσης, πριν από την κύρωση του ως άνω Κώδικα, πάντοτε σε περιπτώσεις τροποποίησης των άρθρων που είχαν σχέση με την αλλαγή της καθ΄ ύλην αρμοδιότητας των δικαστηρίων, υπήρχε μεταβατική διάταξη  με την οποία προβλεπόταν, ότι υποθέσεις για τις οποίες έχει γίνει επίδοση κλητηρίου θεσπίσματος ή κλήσης σε κατηγορούμενο και έχουν παραπεμφθεί για εκδίκαση στο δικαστήριο, αυτό διατηρούσε την αρμοδιότητά του. Αυτό θα μπορούσε να είχε γίνει και στην παρούσα περίπτωση , αφού το Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων ως θεσμός  δεν καταργείται αλλά παραμένει.

Ποιός ο λόγος να αποσυρθούν με πράξη του Εισαγγελέα Εφετών όλες αυτές οι υποθέσεις που εκκρεμούν στο Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων και να προσδιορισθούν εκ νέου προς εκδίκαση στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων, όπως προβλέπεται στη μεταβατική διάταξη του άρθρου 590παρ. 3 του νέου Κώδικα Ποινικής Δικονομίας; Γιατί τόση βιασύνη να περιορισθούν τα κακουργήματα στο Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων;  Η εφαρμογή της διάταξης αυτής θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία του Τριμελούς Εφετείου, το οποίο θα δικάζει σε  κάθε δικάσιμο όχι περισσότερες από 10  υποθέσεις και θα αναβάλλει, λόγω πέρατος ωραρίου ή γιατί οι δικηγόροι δεν πάνε τρίτη ημέρα, τις υπόλοιπες που θα υπερβαίνουν τις 30. Αν αυτό λέγεται επιτάχυνση δικαιοσύνης, δεν ξέρω, το αφήνω στην κρίση σας.

Κατά τη γνώμη μου, με την οποία συμφωνούν και άλλα μέλη του ΔΣ της Ενώσεως Δικαστών και Εισαγγελέων, του οποίου είμαι τακτικό μέλος, πρέπει,  ενόψει των εθνικών εκλογών,  το αργότερο μέχρι την έναρξη του νέου δικαστικού έτους να  τροποποιηθούν οι διατάξεις της καθ’ ύλην αρμοδιότητας των Ποινικών Εφετείων Κακουργημάτων (Μονομελούς και Τριμελούς) και να επανέλθει το καθεστώς, που ίσχυε πριν από την κύρωση του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας άλλως να τροποποιηθεί η ως άνω μεταβατική διάταξη, έτσι ώστε όσες υποθέσεις εκκρεμούν στο Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων να παραμείνουν και να εκδικασθούν όλες από αυτό.  Είναι απαίτηση όχι μόνο δική μου αλλά και της συντριπτικής πλειοψηφίας των δικαστών του δευτέρου βαθμού.

Συνάδελφοι δικαστικοί λειτουργοί, για να προστατεύσουμε, τον ιερό θεσμό που όλοι υπηρετούμε ,κυρίως όμως την αξιοπρέπειά μας από υπερπληθωρισμένα, μη διαχειρίσιμα, πινάκια σημαντικών ποινικών υποθέσεων, θεωρώ ότι θα πρέπει όλα τα μέλη της Ενώσεώς μας, από κοινού και με την Ένωση Εισαγγελέων, να εργασθούμε συστηματικά, ώστε να καταδείξουμε στην νέα ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, η οποία θα προκύψει από τις επερχόμενες εθνικές εκλογές, τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη βίαιη κατάργηση του θεσμού του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων και να συνδράμουμε όλοι με νέες ιδέες και ορθολογισμό προς την κατεύθυνση των τροποποιήσεων εκείνων που θα πραγματώνουν το πάγιο αίτημα των πολιτών για ταχεία και αποτελεσματική δικαιοσύνη.

*Πρόεδρος Εφετών, τακτικό μέλος του ΔΣ της  Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων.

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο dikastis.blogspot.com

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr