Αλεξάνδρα Μάμμα: Υπέρβαση των ορίων της άμυνας και απαλλαγή

«Ο δράστης μένει ατιμώρητος και δεν του καταλογίζεται η υπέρβαση των ορίων της άμυνας, αν ενήργησε εξαιτίας φόβου ή ταραχής»

Πολλά έχουν ειπωθεί τις τελευταίες ημέρες με αφορμή το γεγονός της ανθρωποκτονίας του 52χρονου Ρομά στο χωριό Σολωμός της Κορινθίας, καθώς είναι ενδεικτικό των παθογενειών και του τρόπου που έχει διαμορφωθεί η ψυχοσύνθεση των Ελλήνων υπό τις σημερινές κοινωνικές συνθήκες.

Αναλύει η ποινικολόγος Αλεξάνδρα Μάμμα

Ο φερόμενος ως δράστης αφέθηκε ελεύθερος με τη σύμφωνη γνώμη ανακριτή και εισαγγελέα και του επιβλήθηκαν μόνο περιοριστικοί όροι, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι θα παραστεί οποτεδήποτε στην ανάκριση ή στο δικαστήριο και θα υποβληθεί στην εκτέλεση της απόφασης.

Οι κυριότεροι υπερασπιστικοί ισχυρισμοί που προέβαλε ο 35χρονος στον οποίο απευθύνθηκε η κατηγορία της ανθρωποκτονίας όπως το αδίκημα αυτό περιγράφεται στο άρθρο 299 Ποινικού Κώδικα ήταν ότι τέλεσε την πράξη του σε κατάσταση άμυνας και για το λόγο αυτό πρέπει να απαλλαγεί.

Σύμφωνα με την εκδοχή των γεγονότων όπως την παρουσίασε η υπεράσπιση του κατηγορουμένου το θύμα μαζί με άλλα άτομα εισήλθαν προηγουμένως στον ευρύτερο χώρο του σπιτιού του κατηγορουμένου και δη στην αυλή αυτού, με πρόθεση να τελέσουν κλοπή ή ληστεία.

Ο κατηγορούμενος αντιλαμβανόμενος ότι άγνωστα άτομα έχουν εισέλθει κρυφά στον ιδιωτικό του χώρο και μάλιστα ενώ βρισκόταν στο εσωτερικό του σπιτιού η σύζυγος και τα παιδιά του και μη γνωρίζοντας ποιες ακριβώς ήταν οι προθέσεις τους και αν θα απειλούσαν πέρα από τα υλικά αγαθά που αυτός διέθετε και τη ζωή ή τη σωματική ακεραιότητα του ίδιου του 35χρονου που προέβη στην πράξη και των οικείων του προσώπων, πυροβόλησε προς το μέρος της ομάδας που είχε εισβάλλει στο σπίτι του, με αποτέλεσμα ένας εξ αυτών να θανατωθεί από σφαίρα που τον έπληξε.

Είναι γεγονός ότι το άρθρο 22 του Ποινικού Κώδικα προβλέπει την άμυνα ως λόγο άρσης του άδικου χαρακτήρα της πράξης : «Δεν είναι άδικη η πράξη που τελείται σε περίπτωση άμυνας.

Άμυνα είναι η αναγκαία προσβολή του επιτιθέμενου στην οποία προβαίνει το άτομο για να υπερασπισθεί τον εαυτό του ή άλλον από άδικη και παρούσα επίθεση που στρέφεται εναντίον τους. Το αναγκαίο μέτρο της άμυνας κρίνεται από το βαθμό επικινδυνότητας της επίθεσης, από το είδος της βλάβης που απειλούσε, από τον τρόπο και την ένταση της επίθεσης και από τις λοιπές περιστάσεις».

Το δικαστήριο λοιπόν θα κληθεί να αποφασίσει αξιολογώντας τα πραγματικά γεγονότα όπως θα τα παρουσιάσουν οι δύο πλευρές αν ο 35χρονος στον οποίο έχει απευθυνθεί η κατηγορία της ανθρωποκτονίας τέλεσε την πράξη του ευρισκόμενος σε άμυνα. Δηλαδή αν οι συνθήκες ήταν τέτοιες ώστε δικαιολογημένα αισθάνθηκε ότι δέχεται επίθεση ή ότι απειλήθηκαν έννομα αγαθά του ίδιου και της οικογένειάς του . Θα κρίνει επίσης το βαθμό επικινδυνότητας της επίθεσης που δέχτηκε και αν το είδος της βλάβης η οποία ένιωσε να τον απειλεί δικαιολογεί την εκ μέρους ενέργεια να προβεί σε συμπεριφορά όπως ο πυροβολισμός που είχε ως άμεσο αποτέλεσμα το θάνατο άλλου.

Εν δυνάμει και αυτό συμβαίνει συχνά στην πρακτική των δικαστηρίων μπορεί να απαλλαγεί κάποιος από την κατηγορία της ανθρωποκτονίας αν αποδειχθεί ότι τέλεσε την πράξη του ευρισκόμενος σε άμυνα με βάση το άρθρο 22 ΠΚ.

Ωστόσο, όταν ο δράστης υπερβαίνει τα όρια της άμυνας, δεν απαλλάσσεται, αλλά τιμωρείται . Αυτό είναι το αντεπιχείρημα της εκδοχής των γεγονότων όπως την παρουσιάζει η πλευρά των συγγενών του θύματος της ανθρωποκτονίας , σύμφωνα με την οποία η ομάδα των Ρομά μεταξύ των οποίων και το θύμα της ανθρωποκτονίας, δεν είχε εισέλθει στο σπίτι του 35χρονου με σκοπό να ασκήσει σωματική βία ή να απειλήσει με κίνδυνο ζωής τον ίδιο, τη σύζυγο και τα παιδιά του και με αυτό τον τρόπο να αφαιρέσει χρήματα και άλλα τιμαλφή που ανήκαν στην ιδιοκτησία τους, αλλά είχε ως μόνο στόχο να ιδιοποιηθεί κάποια κοτόπουλα και να απομακρυνθεί.

Αυτό μπορεί να αξιολογηθεί μόνο όταν παρουσιαστεί στο δικαστήριο ο τρόπος με τον οποίο είχαν εισβάλλει σπίτι του και τα μέσα που κατείχαν , αν για παράδειγμα είχαν στην κατοχή του όπλα με όποια μορφή ή μαχαίρια, δικαιολογημένα ο κατηγορούμενος αισθάνθηκε απειλή της ζωής και της σωματικής του ακεραιότητάς και τέλεσε την πράξη του σε κατάσταση άμυνας. Αν όχι, τότε η ποινική του μεταχείριση , θα είναι διαφορετική.

Επίσης για να τον απαλλάξει το δικαστήριο θα πρέπει να αποδειχθεί ότι δεν υπερέβη το αναγκαίο μέτρο άμυνας, ότι δηλαδή δεν είχε άλλο ηπιότερο τρόπο να αντιδράσει για να αποκρούσει την επίθεση που δέχτηκε από τους επίδοξους δράστες κλοπής.

Με βάση το άρθρο 23 ΠΚ : « Όποιος υπερβαίνει τα όρια της άμυνας, τιμωρείται , αν η υπέρβαση έγινε με πρόθεση, με ποινή ελαττωμένη  και αν έγινε από αμέλεια σύμφωνα με τις διατάξεις τις σχετικές με αυτήν. Μένει ατιμώρητος και δεν του καταλογίζεται η υπέρβαση , αν ενήργησε μ’ αυτό τον τρόπο εξαιτίας του φόβου ή της ταραχής που του προκάλεσε η επίθεση».

Ακόμα και αν κριθεί ότι ο κατηγορούμενος οδηγήθηκε στην πράξη της ανθρωποκτονίας εν προκειμένω  καθ’ υπέρβαση  των ορίων της άμυνας, πάλι υπάρχει δυνατότητα να μείνει ατιμώρητος αν αποδειχθεί με βάση τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στην οικία του ότι ενήργησε μ’ αυτόν τον τρόπο εξαιτίας του φόβου ή της ταραχής που του προκάλεσε η εισβολή αγνώστων στο σπίτι του από τους οποίους ένιωσε ότι δέχεται επίθεση.

Συνεπώς το δικαστήριο θα κρίνει αξιολογώντας όλες τις λεπτομέρειες αν ο 35χρονος μπορεί να μείνει ατιμώρητος για τη βαρύτατη πράξη της ανθρωποκτονίας εφόσον υπερέβη από φόβο ή ταραχή τα όρια της άμυνας, εφαρμόζοντας τα άρθρα 22 και 23 Ποινικού Κώδικα.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr