Ανδρέας Δημητρόπουλος: Η «συμπεριφορική» πρόταση δυσπιστίας

Τα χρόνια της χρηματοπιστωτικής επικυριαρχίας έχουμε ζήσει  πλείστες  όσες παραβιάσεις και αλλοιώσεις των συνταγματικών θεσμών.  Τις μέρες αυτές ζούμε ακόμη μια ιδιαίτερα αλλόκοτη και πολύ σπάνια περίπτωση εφαρμογής του κοινοβουλευτικού συστήματος.

Γράφει ο καθηγητής Ανδρέας Δημητρόπουλος

Ο λόγος για την μετατροπή της ατομικής «συμπεριφορικής» πρότασης δυσπιστίας σε συλλογική.

Αναλυτικότερα:

Το μυοκάρδιο του κοινοβουλευτικού συστήματος είναι η εμπιστοσύνη της Βουλής προς την Κυβέρνηση, συλλογικά και προς ένα έκαστο υπουργό. Με άλλα λόγια η πλειοψηφία των βουλευτών εμπιστεύεται την κυβέρνηση, συλλογικά -για την γενική πολιτική- και κάθε ένα  υπουργό για την εφαρμοζόμενη πολιτική, τον τρόπο λειτουργίας και την αποτελεσματικότητα των υπ΄ αυτόν υπηρεσιών. Η εμπιστοσύνη αυτή έχει πολιτικό περιεχόμενο, αφορά την εφαρμοζόμενη κυβερνητική πολιτική.

Γι΄ αυτό και ονομάζεται και πολιτική ευθύνη διακρινόμενη από την ποινική και την αστική ευθύνη των υπουργών. 

Στην ευθύνη αυτή υπάγεται κάθε πράξη ή παράλειψη του υπουργού αναφερόμενη στην άσκηση των καθηκόντων του. Μετ.άλ. οι υπουργοί ελέγχονται για πράξεις ή παραλείψεις ή για άσκοπες και ατελέσφορες ενέργειες κλπ. Αντίθετα άλλες πράξεις των υπουργών, που δεν αναφέρονται άμεσα στην άσκηση των καθηκόντων τους και την εφαρμοζόμενη  πολιτική  είναι κατά κανόνα αδιάφορες και δεν υπάγονται στο περιεχόμενο της πολιτικής ευθύνης.

Από τον κανόνα αυτόν υπάρχουν και εξαιρέσεις. Υπάρχουν δηλαδή εξαιρετικές περιπτώσεις κατά τις οποίες οι υπουργοί ελέγχονται για την συμπεριφορά τους αν και δεν αφορά άμεσα την άσκηση των καθηκόντων τους. Πρόκειται για περιπτώσεις  «συμπεριφορικής ασυμβατότητας» του υπουργού, για περιπτώσεις στις οποίες η συμπεριφορά του υπουργού για διάφορους λόγους δεν συμβιβάζεται προς το συγκεκριμένο ή γενικότερα το υπουργικό αξίωμα. Μια  τέτοια περίπτωση παρακολουθούμε τις τελευταίες ημέρες, χαρακτηριστική περίπτωση «ανάρμοστης συμπεριφοράς» υπουργού.

Η Βουλή μπορεί με απόφασή της να αποσύρει την εμπιστοσύνη της από την Κυβέρνηση ή από μέλος της , από συγκεκριμένο υπουργό. Και η πρόταση δυσπιστίας, όπως και η πρόταση εμπιστοσύνης έχει πολιτικό περιεχόμενο και αφορά την κυβερνητική πολιτική είτε στρέφεται κατά της κυβέρνησης συλλογικά είτε κατά συγκεκριμένου υπουργού.

Στην τελευταία αυτή περίπτωση  ο πρωθυπουργός μπορεί να μετατρέψει την ατομική πρόταση δυσπιστίας σε συλλογική, να την θεωρήσει δηλαδή, ότι στρέφεται κατά της κυβέρνησης συλλογικά. Αυτό ακριβώς συμβαίνει όταν ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση αναλαμβάνουν την πολιτική ευθύνη και θεωρούν τις πράξεις ή παραλείψεις του υπουργού μέρος της κυβερνητικής πολιτικής. 

Η μετατροπή της ατομικής σε συλλογική πρόταση δυσπιστίας η πολιτική – κοινοβουλευτική ταύτιση της Κυβέρνησης με τον συγκεκριμένο υπουργό είναι νοητή μόνον στις περιπτώσεις πολιτικής και όχι συμπεριφορικής δυσπιστίας.  Εάν επομένως, όπως είναι αναμενόμενο σε περιπτώσεις «ανάρμοστης συμπεριφοράς» υπουργού κατατεθεί πρόταση δυσπιστίας κατά του παραφερθέντος υπουργού, η πρόταση αυτή ως εκ του περιεχομένου της αφορά μόνον αυτόν, είναι εκ των πραγμάτων μόνον ατομική.

Η μετατροπή της ατομικής συμπεριφορικής πρότασης δυσπιστίας σε συλλογική  είναι πράγματι … αλλόκοτη, δεν έχει νόημα, εκτός αν…..

* Ομ. Καθηγητής Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr