Δημήτρης Μπόλης: Πολυϊσοβίτες και νέος Ποινικός Κώδικας

Έντονες συζητήσεις, αντιπαραθέσεις και διαφορετικές νομικές τοποθετήσεις προκαλεί ήδη ο – ημερών μόλις – νέος Ποινικός Κώδικας, γεγονός εν μέρει αναμενόμενο, αφού πραγματικά οι νέες διατάξεις χαρακτηρίζονται ρηξικέλευθες.

Αναλύει ο δικηγόρος Δημήτρης Μπόλης

Στο επίκεντρο δε της προεκλογικής περιόδου, βρέθηκαν οι διατάξεις που καθορίζουν Α) τα περί της υφ’ όρον απολύσεως των καταδικασθέντων και Β) της απολύσεως των καταδικασθέντων υπό τον όρο της κατ’ οίκον έκτισης της ποινής με ηλεκτρονική επιτήρηση.

• Α) με τις παλαιότερες διατάξεις, πολυισοβίτες- καταδικασθέντες σε ποινές δις και τρις φορές ισόβια, απολύθηκαν από τις φυλακές υπό τον όρο της ανάκλησης μετά από πραγματική έκτιση 19 έως 23 έτη στη φυλακή. Με το νέο άρθρο 105Β ρητά και κατηγορηματικά αναφέρεται ότι «ο καταδικασθείς μπορεί να απολυθεί… αν εκτίει περισσότερες ποινές ισόβιας κράτησης, αν έχει παραμείνει είκοσι πέντε έτη».  Άρα, η νέα διάταξη, με τα ως άνω δεδομένα, είναι αυστηρότερη της προηγουμένης, αφού θεσπίζονται αυστηρότερες διατάξεις.

Σύμφωνα όμως με το άρθρο 2 του ΠΚ,  «1. Αν από την τέλεση της πράξης ως την αμετάκλητη εκδίκασή της ίσχυσαν περισσότερες διατάξεις νόμων, εφαρμόζεται αυτή που στη συγκεκριμένη περίπτωση οδηγεί στην ευμενέστερη μεταχείριση του κατηγορουμένου.». Παρεμπιπτόντως,  στο συγκεκριμένο άρθρο του ΠΚ υπήρξε μία ουσιαστική μεταβολή, αφού σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση:

«Τροποποιείται ουσιωδώς η διάταξη του άρθρου 2 Π.Κ., όπου περιγράφεται η αρχή της αναδρομικής ισχύος του επιεικέστερου νόµου, έτσι ώστε να είναι σαφές ότι εφαρμόζεται πάντα η επιεικέστερη διάταξη και όχι ο νόµος ως ενιαίο «όλον»».  Δηλαδή θα εφαρμοστεί η ειδικότερη διάταξη του νόμου, αφού κρίνεται ως επιεικέστερη, ενώ με την προηγούμενη μορφή, θα έπρεπε να κριθεί συνολικότερα, ως  «όλον», ευμενέστερος ο Νόμος.

Άρα, αν για τους πολυισοβίτες το προηγούμενο καθεστώς είναι ευμενέστερο, έχουν τη δυνατότητα να αιτηθούν την αποφυλάκισή τους με τη συμπλήρωση των 19 ετών πραγματικής έκτισης ποινής.

Με παλαιότερο Βούλευμα άλλωστε, το ιδιαίτερα έμπειρο σε θέματα απόλυσης κρατουμένων  Συμβούλιο Εφετών  Πειραιά (αφού στην αρμοδιότητά του υπάγεται το κέντρο κράτησης Κορυδαλλού) αποφάσισε ότι  αν με νέα διάταξη προβλέπεται, για τη λήψη της υφ’ όρον απόλυσης, «έκτιση μεγαλύτερου τμήματος της ποινής, δεν μπορεί να εφαρμοστεί» (σ.σ. η νέα δυσμενέστερη διάταξη) Συμ.Εφετών Πειραιώς 109/2002. Άλλωστε, ρητή διατύπωση υφίσταται και στο άρθρο 465 του Νέου Ποινικού Κώδικα, το οποίο θα αναλυθεί κατωτέρω.

• Β) Αναφορικά στην απόλυση καταδίκων υπό τον όρο της κατ’ οίκον έκτισης της ποινής με ηλεκτρονική επιτήρηση:

Είναι δεδομένο ότι η ήδη καταργηθείσα διάταξη, εξαιρούσε από το ευεργέτημα  της κατ’ οίκον έκτισης της ποινής καταδικασθέντες για τα εγκλήματα της εμπορίας ναρκωτικών με τις επιβαρυντικές περιστάσεις, της εσχάτης προδοσίας, της τέλεσης τρομοκρατιών πράξεων, του βιασμού, της αποπλάνησης παιδιών, της ληστείας, της ανθρωποκτονίας, αν είχε επιβληθεί για την ανθρωποκτονία ποινή ισοβίου καθείρξεως.

Με το νέο Ποινικό Κώδικα, πλέον δεν υφίσταται ουδεμία εξαίρεση αναφορικά στο κακούργημα που τέλεσε ο καταδικασθείς, δυνητικά λοιπόν, άπαντες δικαιούνται να αιτηθούν την απόλυσή τους υπό τον όρο της κατ’ οίκον έκτισης της ποινής με ηλεκτρονική επιτήρηση, εφόσον τηρούν τις σχετικές προϋποθέσεις.

Ειδικά για τους πολυισοβίτες, το νέο άρθρο 110Α προβλέπει ότι ο κρατούμενος μπορεί να απολυθεί με τοΝ όρο της κατ’ οίκον έκτισης της ποινής με ηλεκτρονική επιτήρηση, «αν εκτίει περισσότερες ποινές ισόβιας κάθειρξης, αν έχει παραμείνει δεκαέξι έτι» (σ.σ. στο κέντρο κράτησης).

Για τους νυν πολυισοβίτες, δύο είναι τα θέματα που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναφορικά στη χορήγηση του ως άνω ευεργετήματος:

Η ηλεκτρονική επιτήρηση στη χώρα μας για την των κατ’ οίκον έκτιση της ποινής, βρίσκεται ακόμη και δη από το 2014, σε πιλοτικό στάδιο!!! Με το άρθρο 7 του ΠΔ 62/2014, ακριβώς θεσπίζεται ότι ο θεσμός της ηλεκτρονικής επιτήρησης εφαρμόζεται πιλοτικά, αρχικώς για διάστημα 18 μηνών, κατόπιν 36 μηνών, μετέπειτα 48 μηνών και τελικά αποφασίστηκε ότι λήγει η πιλοτική εφαρμογή με διαπιστωτική πράξη του Υπουργού Δικαιοσύνης (άρα άγνωστο πότε).

Αφορούσε δε μόνον 250 κρατουμένους και προσωρινά κρατούμενους, για αδικήματα που προβλέπουν πρόσκαιρες καθείρξεις και όχι ισόβια κάθειρξη. Άρα, άμεσα τουλάχιστον, λόγω της έλλειψης υλικοτεχνικής υποδομής ουσιαστικά και πριν τη λήξη της πιλοτικής εφαρμογής του προγράμματος με διαπιστωτική πράξη του Υπουργού Δικαιοσύνης, δεν φαίνεται να ανοίγει η πόρτα των φυλακών για την κατ’ οίκον έκτιση της ποινής των πολυισοβιτών που έχουν παραμείνει στη φυλακή 16 έτη, αν και ο Νόμος βέβαια είναι υποχρεωτικό να εφαρμοστεί από τα αρμόδια Δικαστικά Συμβούλια, η κρίση των οποίων αναμένεται με ιδιαίτερο νομικό και κοινωνικό ενδιαφέρον.

Στο νέο ποινικό Κώδικα, στο άρθρο 465 προβλέπεται: «Οι διατάξεις του προϊσχύσαντος Ποινικού Κώδικα για τη μετατροπή της ποινής σε χρηματική ποινή, την αναστολή εκτέλεσης της ποινής και την απόλυση υπό όρο εφαρμόζονται για πράξεις που τελέστηκαν μέχρι τη θέση σε ισχύ του παρόντος».

Όπως αναφέρθηκε και ανωτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 2 του ΠΚ : «Αν από την τέλεση της πράξης ως την αμετάκλητη εκδίκασή της ίσχυσαν περισσότερες διατάξεις νόμων, εφαρμόζεται αυτή που στη συγκεκριμένη περίπτωση οδηγεί στην ευμενέστερη μεταχείριση του κατηγορουμένου.».

Η σύγκρουση λοιπόν των δύο αυτών διατάξεων, δύναται να δημιουργήσει ερμηνευτικά ζητήματα, αφού η νέα διάταξη για την κατ’ οίκον έκτιση της ποινής είναι ευμενέστερη της προηγούμενης, πλην όμως το άρθρο 465 ΠΚ αναφέρει ότι για την απόλυση εφαρμόζονται οι προηγούμενες, δυσμενέστερες  διατάξεις.

Το ερμηνευτικό αυτό θέμα θα επιλύσει επίσης η Δικαιοσύνη, ως μόνη αρμόδια να ερμηνεύσει και να εφαρμόσει το Νόμο, δεν είναι άλλωστε και το μόνο νομικό θέμα που ανακύπτει με την εφαρμογή του Νέου Ποινικού Κώδικα. Στο χώρο του Ποινικού Δικαίου οι αλλαγές είναι κοσμογονικές αλλά ήταν απαραίτητες, αφού έπρεπε εκ βάθρων να εξορθολογηθεί, να επικαιροποιηθεί  και να συμβαδίσει με τη σύγχρονη κοινωνία. Τώρα, το επόμενο ερώτημα είναι αν το Κράτος θα δημιουργήσει τις υποδομές ώστε να επιτύχει το νέο νομοθέτημα, αφού με τη φυλάκιση και για πλημμεληματικές ακόμη πράξεις, είναι εκ των ων ουκ άνευ η εκ βάθρων αλλαγή εν γένει του σωφρονιστικού συστήματος, το οποίο αποδεικνύεται διαρκώς, επιεικώς προβληματικό, έως απάνθρωπο. 

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr