Θέμης Σοφός: Σχόλια στις διατάξεις του σχεδίου νέου Ποινικού Κώδικα

1.- ΥΠΟΚΛΟΠΕΣ

Με το νόμο 3917/2011 (ΦΕΚ 22/21.02.2011) ρυθμίστηκε το πλαίσιο διατήρησης δεδομένων που παράγονται ή υποβάλλονται σε επεξεργασία σε συνάρτηση με την παροχή διαθέσιμων στο κοινό υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών ή δημόσιων δικτύων επικοινωνιών, χρήση συστημάτων επιτήρησης με τη λήψη ή καταγραφή ήχου ή εικόνας σε δημόσιους χώρους και συναφείς διατάξεις. Με το νόμο αυτόν επετεύχθη η ενσωμάτωση της Οδηγίας 2006/24/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη διατήρηση δεδομένων και για την τροποποίηση της Οδηγίας 2002/58/ΕΚ. Στο άρ. 11 του Ν. 3917/2011 («Ποινικές Κυρώσεις») προβλέπεται ότι:

Αναλύει ο δικηγόρος Θέμης Σοφός*

1. Όποιος, κατά παράβαση των διατάξεων του παρόντος κεφαλαίου, λαμβάνει γνώση των δεδομένων που διατηρούνται από τον πάροχο διαθέσιμων στο κοινό υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών ή δημόσιου δικτύου επικοινωνιών, τα συλλέγει, αποθηκεύει, αντιγράφει, αφαιρεί, μεταφέρει, αλλοιώνει, βλάπτει, καταστρέφει, μεταδίδει, ανακοινώνει ή με άλλο τρόπο τα επεξεργάζεται, τα καθιστά προσιτά σε μη δικαιούμενα πρόσωπα ή επιτρέπει στα πρόσωπα αυτά να λάβουν γνώση των εν λόγω δεδομένων ή τα εκμεταλλεύεται με οποιονδήποτε τρόπο, τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών, αν η πράξη δεν τιμωρείται βαρύτερα από άλλες διατάξεις. 2. Αν ο δράστης των πράξεων της παραγράφου 1 είναι νόμιμος εκπρόσωπος ή μέλος της διοίκησης ή υπεύθυνος ασφάλειας δεδομένων ή εργαζόμενος ή συνεργάτης του παρόχου ή τελεί τις πράξεις αυτές κατ` επάγγελμα ή κατά συνήθεια ή απέβλεπε σε οικονομικό ή άλλο αντάλλαγμα, τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών και χρηματική ποινή από 55.000 μέχρι 200.000 ευρώ. 3. Αν από τις πράξεις των παραγράφων 1 και 2 προκλήθηκε κίνδυνος για την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος ή την εθνική ασφάλεια, επιβάλλεται κάθειρξη και χρηματική ποινή από 55.000 μέχρι 300.000 ευρώ. 4. Αν οι πράξεις των παραγράφων 1 και 2 έχουν τελεστεί από αμέλεια, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών. Οι ανωτέρω κυρώσεις που προβλέπουν ποινή κάθειρξης μέχρι δέκα ετών τροποποιούνται σε πλημμελήματα με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών ετών. Όλες οι αντίστοιχες (κακουργηματικές) πράξεις που έχουν τελεσθεί μέχρι τον Απρίλιο του 2014 υποπίπτουν σε παραγραφή, εφόσον δεν έχει αρχίσει η κυρία διαδικασία (5ετής παραγραφή), ενώ όλες οι αντίστοιχες (κακουργηματικές) πράξεις για τις οποίες έχει ασκηθεί ποινική δίωξη και έχουν τελεσθεί μέχρι το 2012, επίσης θα υποπέσουν με το νέο Ποινικό Κώδικα σε παραγραφή.

2.- ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗ ΜΕΤΟΧΩΝ

Στο πλαίσιο χρηματοπιστωτικών συναλλαγών που ρυθμίζονται από τον Κανονισμό (ΕΕ) 596/2014, ψηφίσθηκε η διάταξη του άρ. 31 Ν. 4443/2016, με την οποία τιμωρείται, όποιος στο πλαίσιο χρηματοπιστωτικών συναλλαγών με πρόθεση :

α) Πραγματοποιεί συναλλαγή ή αποστέλλει εντολή για διενέργεια συναλλαγής ή με οποιαδήποτε άλλη συμπεριφορά ή δραστηριότητα: (αα) παρέχει ψευδείς ή παραπλανητικές ενδείξεις σχετικά με την προσφορά, τη ζήτηση ή την τιμή ενός χρηματοπιστωτικού μέσου ή ενός συναφούς με αυτό συμβολαίου άμεσης παράδοσης επί εμπορευμάτων ή (ββ) διαμορφώνει σε μη κανονικό ή σε τεχνητό επίπεδο την τιμή ενός ή περισσοτέρων χρηματοπιστωτικών μέσων ή ενός συναφούς με αυτά συμβολαίου άμεσης παράδοσης επί εμπορευμάτων, εκτός αν οι λόγοι για την ενέργεια αυτή του προσώπου που πραγματοποίησε τη συναλλαγή ή έδωσε τις εντολές για διενέργεια συναλλαγής είναι νόμιμοι και οι εν λόγω συναλλαγές ή εντολές για διενέργεια συναλλαγής είναι σύμφωνες με αποδεκτές πρακτικές της χρηματοπιστωτικής αγοράς στον συγκεκριμένο τόπο διαπραγμάτευσης και εφόσον: (ααα) η μέση ημερήσια αξία των παράνομων συναλλαγών υπερβαίνει το ποσό των εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000) ευρώ ή (βββ) η ημερήσια αξία των παράνομων συναλλαγών υπερβαίνει για συγκεκριμένη ημέρα το ποσό των διακοσίων πενήντα χιλιάδων (250.000) ευρώ.

β) Πραγματοποιεί συναλλαγή ή αποστέλλει εντολή για διενέργεια συναλλαγής ή με οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα ή συμπεριφορά επηρεάζει την τιμή ενός ή περισσοτέρων χρηματοπιστωτικών μέσων ή συναφούς με αυτά συμβολαίου άμεσης παράδοσης επί εμπορευμάτων, με τη χρήση εικονικής διατάξεως ή κάθε άλλης μορφής παραπλάνησης ή τεχνάσματος και εφόσον: (αα) η μέση ημερήσια αξία των παράνομων συναλλαγών υπερβαίνει το ποσό των εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000) ευρώ ή (ββ) η ημερήσια αξία των παράνομων συναλλαγών υπερβαίνει για συγκεκριμένη ημέρα το ποσό των διακοσίων πενήντα χιλιάδων (250.000) ευρώ.

γ) Προβαίνει σε διάδοση πληροφοριών, είτε δια των μέσων μαζικής ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένου του διαδικτύου, είτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο, οι οποίες είτε παρέχουν ψευδείς ή παραπλανητικές ενδείξεις σχετικά με την προσφορά, τη ζήτηση ή την τιμή ενός χρηματοπιστωτικού μέσου ή συναφούς με αυτά συμβολαίου άμεσης παράδοσης επί εμπορευμάτων είτε διαμορφώνουν σε μη κανονικό ή σε τεχνητό επίπεδο την τιμή ενός ή περισσοτέρων χρηματοπιστωτικών μέσων ή ενός συναφούς με αυτά συμβολαίου άμεσης παράδοσης επί εμπορευμάτων, και εφόσον ο υπαίτιος ή τρίτος, προσπορίζεται, από τη διάδοση των εν λόγω πληροφοριών, πλεονέκτημα ή όφελος αξίας τουλάχιστον εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ.

δ) Προβαίνει είτε σε διάδοση ψευδών ή παραπλανητικών πληροφοριών είτε στην διενέργεια ψευδών ή παραπλανητικών εισροών είτε σε κάθε άλλη συμπεριφορά η οποία συνεπάγεται την χειραγώγηση του τρόπου υπολογισμού του κριτηρίου αξιολόγησης κατά την έννοια του νόμου αυτού. 2. Στις περιπτώσεις της παραγράφου 1 επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι δέκα ετών:

α) αν η αξία των παράνομων συναλλαγών ή των εντολών για διενέργεια συναλλαγής υπερβαίνει συνολικά τα πέντε (5) εκατομμύρια ευρώ ή β) αν η μέση ημερήσια αξία των παράνομων συναλλαγών ή των εντολών για τη διενέργεια συναλλαγής υπερβαίνει το ποσό των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ ή γ) αν το περιουσιακό όφελος ή η αποφευχθείσα ζημία ή η προξενηθείσα ζημία υπερβαίνει το ποσό των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ ή δ) αν ο υπαίτιος είναι πρόσωπο που διαπράττει το έγκλημα της παραγράφου 1 κατ’ επάγγελμα ή κατά συνήθεια και το περιουσιακό όφελος ή η αποφευχθείσα ζημία ή η προξενηθείσα ζημία υπερβαίνει το ποσό των διακοσίων πενήντα χιλιάδων (250.000) ευρώ. Οι ανωτέρω κυρώσεις που προβλέπουν ποινή κάθειρξης μέχρι δέκα ετών τροποποιούνται σε πλημμελήματα με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών ετών. Όλες οι αντίστοιχες (κακουργηματικές) πράξεις που έχουν τελεσθεί μέχρι τον Απρίλιο του 2014 υποπίπτουν σε παραγραφή, εφόσον δεν έχει αρχίσει η κυρία διαδικασία (5ετής παραγραφή), ενώ όλες οι αντίστοιχες (κακουργηματικές) πράξεις για τις οποίες έχει ασκηθεί ποινική δίωξη και έχουν τελεσθεί μέχρι το 2012, επίσης θα υποπέσουν με το νέο Ποινικό Κώδικα σε παραγραφή.

3.- ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗ – ΠΛΑΣΤΑ/ΕΙΚΟΝΙΚΑ

Σύμφωνα με το άρ. 66 παρ. 5 Ν. 4174/2013, όπως προστέθηκε με το άρ. 8 Ν. 4337/2015 και ισχύει από 17/10/2015, όποιος εκδίδει πλαστά ή εικονικά φορολογικά στοιχεία, καθώς και όποιος αποδέχεται εικονικά φορολογικά στοιχεία ή νοθεύει τέτοια στοιχεία, ανεξάρτητα από το αν διαφεύγει ή μη την πληρωμή φόρου, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών (3) μηνών, εκτός και αν τα φορολογικά στοιχεία χρησιμοποιήθηκαν για τη διάπραξη ή την υποστήριξη κάποιας από τις πράξεις των παραγράφων 1 έως 4, οπότε ο δράστης τιμωρείται μόνο για την τελευταία ως αυτουργός ή συμμέτοχος. Ειδικά, όποιος εκδίδει ή αποδέχεται εικονικά φορολογικά στοιχεία για ανύπαρκτη συναλλαγή στο σύνολό της ή για μέρος αυτής, τιμωρείται:

α) με φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους, εφόσον η συνολική αξία των εικονικών φορολογικών στοιχείων υπερβαίνει το ποσό των εβδομήντα πέντε χιλιάδων (75.000) ευρώ και β) με κάθειρξη έως δέκα (10) έτη, εφόσον το ως άνω ποσό υπερβαίνει τις διακόσιες χιλιάδες (200.000) ευρώ.

Για την κάλυψη των παραπάνω ορίων δεν υπολογίζονται φορολογικά στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν για τη διάπραξη ή την υποστήριξη κάποιας από τις πράξεις των παραγράφων 1 έως 4, οπότε ο δράστης τιμωρείται μόνο για την τελευταία ως αυτουργός ή συμμέτοχος. Θεωρείται ως πλαστό και το φορολογικό στοιχείο που έχει διατρηθεί ή σφραγιστεί με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς να έχει καταχωριστεί στα οικεία βιβλία της αρμόδιας φορολογικής αρχής σχετική πράξη θεώρησής του και εφόσον η μη καταχώριση τελεί σε γνώση του υπόχρεου για τη θεώρηση του φορολογικού στοιχείου.

Θεωρείται επίσης ως πλαστό το φορολογικό στοιχείο και όταν το περιεχόμενο και τα λοιπά στοιχεία του πρωτότυπου ή αντίτυπου αυτού είναι διαφορετικά από αυτά που αναγράφονται στο στέλεχος του ίδιου στοιχείου. Εικονικό είναι το φορολογικό στοιχείο που εκδίδεται για συναλλαγή ανύπαρκτη στο σύνολό της ή για μέρος αυτής ή για συναλλαγή στην οποία το ένα από τα συμβαλλόμενα μέρη που αναγράφονται στο στοιχείο είναι άγνωστο φορολογικώς πρόσωπο, με την έννοια ότι δεν έχει δηλώσει την έναρξη του επιτηδεύματός του ούτε έχει θεωρήσει στοιχεία στη Φορολογική Διοίκηση.

Εικονικό είναι επίσης το στοιχείο που φέρεται ότι εκδόθηκε ή έχει ληφθεί από εικονική εταιρία, κοινοπραξία, κοινωνία ή άλλη οποιασδήποτε μορφής επιχείρηση ή νομική οντότητα ή από φυσικό πρόσωπο για το οποίο αποδεικνύεται ότι είναι παντελώς αμέτοχο με τη συγκεκριμένη συναλλαγή, οπότε στην τελευταία αυτή περίπτωση η ποινική δίωξη ασκείται κατά του πραγματικού υπευθύνου που υποκρύπτεται.

Τα φορολογικά στοιχεία στα οποία αναγράφεται αξία συναλλαγής κατώτερη της πραγματικής θεωρούνται πάντοτε για τους σκοπούς του παρόντος νόμου ως ανακριβή, ενώ τα φορολογικά στοιχεία στα οποία αναγράφεται αξία μεγαλύτερη της πραγματικής θεωρούνται ως εικονικά κατά το μέρος της μεγαλύτερης αυτής αξίας. Δεν είναι εικονικό για τον λήπτη το φορολογικό στοιχείο το οποίο αφορά πραγματική συναλλαγή, αν το πρόσωπο του εκδότη είναι διαφορετικό από αυτό που αναγράφεται στο στοιχείο.

Δεν είναι εικονικό το φορολογικό στοιχείο που εξέδωσε ή έλαβε η κοινωνία κληρονόμων ή ο κληρονόμος ή σύζυγος ή τέκνο αποβιώσαντος ή συνταξιοδοτηθέντος συζύγου ή γονέα, το οποίο φέρεται ότι εκδόθηκε ή λήφθηκε από τον αποβιώσαντα ή συνταξιοδοτηθέντα επιτηδευματία, εφόσον αφορά πραγματική συναλλαγή και πριν από κάθε είδους φορολογικό έλεγχο, έχει καταχωρηθεί στα βιβλία τόσο του λαμβάνοντα όσο και του εκδώσαντα το στοιχείο, η αξία αυτού έχει συμπεριληφθεί στις οικείες δηλώσεις ΦΠΑ και φορολογίας εισοδήματος και έχει γίνει η απόδοση των φόρων που προκύπτουν από το στοιχείο αυτό. Οι ανωτέρω κυρώσεις που προβλέπουν ποινή κάθειρξης μέχρι δέκα ετών τροποποιούνται σε πλημμελήματα με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών ετών. Όλες οι αντίστοιχες (κακουργηματικές) πράξεις που έχουν τελεσθεί μέχρι τον Απρίλιο του 2014 υποπίπτουν σε παραγραφή, εφόσον δεν έχει αρχίσει η κυρία διαδικασία (5ετής παραγραφή), ενώ όλες οι αντίστοιχες (κακουργηματικές) πράξεις για τις οποίες έχει ασκηθεί ποινική δίωξη και έχουν τελεσθεί μέχρι το 2012, επίσης θα υποπέσουν με το νέο Ποινικό Κώδικα σε παραγραφή.

4.- ΤΥΧΕΡΑ ΠΑΙΓΝΙΑ

Με το άρ. 17 Ν. 4261/2014, όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 4583/2018, η παρ. 1 του άρθρου 52 του ν. 4002/2011 αναδιατυπώνεται ως εξής:

«1. Απαγορεύεται η διοργάνωση και η διεξαγωγή παιγνίων χωρίς την προβλεπόμενη άδεια ή/και πιστοποίηση. Όποιος διεξάγει παίγνια χωρίς την απαιτούμενη προς τούτο άδεια ή/και πιστοποίηση:

α. Αν τα παίγνια διεξάγονται με παιγνιομηχανήματα τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών (3) ετών και με χρηματική ποινή από 100.000 έως και 200.000 ευρώ, ανά παιγνιομηχάνημα. β. Αν τα παίγνια διεξάγονται μέσω του διαδικτύου τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών (3) ετών και με χρηματική ποινή από διακόσιες χιλιάδες (200.000) έως και πεντακόσιες χιλιάδες (500.000) ευρώ. γ. Αν τα παίγνια που διεξάγονται είναι τυχερά τιμωρείται με κάθειρξη τουλάχιστον δέκα (10) ετών και με χρηματική ποινή επτακοσίων χιλιάδων (700.000) ευρώ, ανεξάρτητα από τον τρόπο ή το μέσο διεξαγωγής των παιγνίων. δ. Όποιος διοργανώνει παίγνια, χωρίς τις απαιτούμενες άδειες ή/και πιστοποιήσεις, χωρίς αυτά να διεξάγονται, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός (1) έτους και με χρηματική ποινή από εβδομήντα χιλιάδες (70.000) έως εκατόν πενήντα χιλιάδες (150.000) ευρώ. Εφόσον τα παίγνια που διοργανώνονται είναι τυχερά, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών και με πρόστιμο διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ.

Οι ανωτέρω κυρώσεις που προβλέπουν ποινή κάθειρξης μέχρι δέκα ετών τροποποιούνται σε πλημμελήματα με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών ετών. Όλες οι αντίστοιχες (κακουργηματικές) πράξεις που έχουν τελεσθεί μέχρι τον Απρίλιο του 2014 υποπίπτουν σε παραγραφή, εφόσον δεν έχει αρχίσει η κυρία διαδικασία (5ετής παραγραφή), ενώ όλες οι αντίστοιχες (κακουργηματικές) πράξεις για τις οποίες έχει ασκηθεί ποινική δίωξη και έχουν τελεσθεί μέχρι το 2012, επίσης θα υποπέσουν με το νέο Ποινικό Κώδικα σε παραγραφή.

5.- ΡΥΠΑΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Το άρ. 28 Ν. 1650/1986 τροποποιήθηκε με το ν. 4042/2012 και ειδικά προβλέφθηκε ποινή κάθειρξης έως 10 έτη, για όποιον

α) προκαλεί ρύπανση ή υποβαθµίζει το περιβάλλον µε πράξη ή παράλειψη που αντιβαίνει στις διατάξεις του νόµου αυτού ή των κατ’ εξουσιοδότησή του εκδιδόµενων διαταγµάτων και υπουργικών ή νοµαρχιακών αποφάσεων ή β) ασκεί δραστηριότητα ή επιχείρηση χωρίς την απαιτούµενη, σύµφωνα µε τις διατάξεις του νόµου αυτού ή των κατ’ εξουσιοδότησή του εκδιδοµένων διαταγµάτων και υπουργικών ή νοµαρχιακών αποφάσεων, άδεια ή έγκριση, ή υπερβαίνει τα όρια τη άδειας ή έγκρισης που του έχει χορηγηθεί και υποβαθµίζει το περιβάλλον, αν το συνολικό οικονομικό ή άλλο υλικό όφελος υπερβαίνει το ποσό των 73.000,00 ευρώ ή από υπαίτιο που διαπράττει εγκλήματα κατ’ επάγγελμα ή κατά συνήθεια και το συνολικό οικονομικό ή άλλο υλικό όφελος υπερβαίνει το ποσό των 15.000,00 ευρώ, ή δημιούργησε κίνδυνο θανάτου εμβρύου ή ανθρώπου ή εμφάνισης βαριάς σωματικής ή διανοητικής πάθησης σε νεογνό ή βαριάς σωματικής ή διανοητικής πάθησης ανθρώπου.

Οι ανωτέρω κυρώσεις που προβλέπουν ποινή κάθειρξης μέχρι δέκα ετών τροποποιούνται σε πλημμελήματα με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον τριών ετών. Όλες οι αντίστοιχες (κακουργηματικές) πράξεις που έχουν τελεσθεί μέχρι τον Απρίλιο του 2014 υποπίπτουν σε παραγραφή, εφόσον δεν έχει αρχίσει η κυρία διαδικασία (5ετής παραγραφή), ενώ όλες οι αντίστοιχες (κακουργηματικές) πράξεις για τις οποίες έχει ασκηθεί ποινική δίωξη και έχουν τελεσθεί μέχρι το 2012, επίσης θα υποπέσουν με το νέο Ποινικό Κώδικα σε παραγραφή.

*Αντιπρόεδρος Δ.Σ.Α., Δ.Ν. – Δικηγόρος

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr