Κωνσταντίνος Γώγος: Παράβολο στην έγκληση και Δικαιοσύνη

Οι νέοι κώδικες έφεραν μία μεγάλη αλλαγή στις εγκλήσεις, καταργώντας τα παράβολα, επαναφέροντας την κατάσταση τουλάχιστον μία δεκαετία πίσω. Σήμερα ήδη έχουν ξεκινήσει οι συζητήσεις για επαναφορά στο παλαιό καθεστώς και μάλιστα πρόσφατα ήρθαν στο φως της δημοσιότητας δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία τα παράβολα ενδέχεται να επανέλθουν με τις νέες τροποποιήσεις.

Γράφει ο δικηγόρος Κωνσταντίνος Χ. Γώγος*

Τα κρίσιμα ζητήματα για την επιβολή ή μη των παραβόλων ωστόσο είναι δύο: Η μη δυσχερής πρόσβαση των πολιτών στην δικαιοσύνη και η θέση εμποδίων σε φαινόμενα δικομανίας.

Ξεκινώντας από το πρώτο κρίσιμο ζήτημα θα πρέπει να θέσουμε ξεκάθαρο ότι ο πολίτης πρέπει να έχει ελεύθερη πρόσβαση στη δικαιοσύνη, έχοντας την δυνατότητα ανά πάσα ώρα και στιγμή να προστατευθεί από μία άδικη και ποινικά κολάσιμη εις βάρος του πράξη. Αυτή την προστασία του την παρέχει η δυνατότητα άσκησης εγκλήσεως – μηνύσεως, αιτούμενος την ποινική καταδίκη προσώπου, ο οποίος και τελεί παράνομη πράξη. Εδώ πρέπει να διακρίνουμε ωστόσο ανάμεσα σε δύο διαφορετικού τύπου αδικήματα: στα αυτεπάγγελτα και στα κατ’ έγκληση.

Τα πρώτα αναγνωρίζονται από το νομικό μας σύστημα ως τέτοιας σπουδαιότητας για το κοινωνικό σύνολο που πρέπει η ίδια η πολιτεία να προστατεύσει τον πολίτη ακόμα και αν ο ίδιος δεν επιθυμεί την προστασία του. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν και τα κατ’ έγκληση αδικήματα στα οποία και ο πολίτης – θύμα, ο οποίος αν επιθυμεί την ποινική καταδίκη του δράστη υποχρεούται μόνος του να εκκινήσει την διαδικασία διά της εγκλήσεως.

Αντιλαμβάνεται κανείς επομένως πως η επιβολή παραβόλου δε θα μπορούσε να γίνει στα αυτεπάγγελτα αδικήματα καθώς δε μπορεί ο πολίτης να επιβαρυνθεί με έξοδα που αφορούν αυτεπάγγελτη διαδικασία. Βέβαια και αυτό το αυτονόητο χρειάστηκε εισαγγελική παρέμβαση κατά το παρελθόν για να λυθεί.

Από την άλλη πλευρά η επιβολή παραβόλων στα κατ’ έγκληση αδικήματα δε φαντάζει εκ πρώτης άποψης αρνητική και δε μπορεί εκ προοιμίου να θεωρούμε ότι ένα παράβολο θα μπορούσε να οδηγήσει σε εμπόδιο για πρόσβαση στην δικαιοσύνη. Το κρίσιμο είναι ποια θα είναι η αξία αυτού του παραβόλου. Και η αξία αυτή δε μπορεί να προσδιορισθεί τυχαία ή λαϊκά σε διατυπώσεις τύπου «ας βάλουμε ένα πενηντάρικο ή καταστάρικο καλά είναι».

Αντιθέτως, θα πρέπει να υπάρξει από πλευράς νομοπαρασκευαστικής ερώτημα στο Υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να προσδιορίσει το ποσό, δίνοντας έναν αριθμό με βάση συγκεκριμένα οικονομικά στοιχεία. Μελέτη φυσικά που ποτέ έως σήμερα έχει λάβει χώρα και σύμφωνα τουλάχιστον με το συντάκτη αμφιβάλλω ότι έχει σκεφθεί κανείς να το κάνει.

Παράλληλα, η επιβολή παραβόλου δεν αποτελεί απλώς ένα εισπρακτικό κομμάτι για το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Αλλά, ένα σημαντικό εργαλείο για την πάταξη της δικομανίας σε μία χώρα που αν μη τι άλλο έχει σαφές προηγούμενο.

Η επιβολή επομένως ενός μικρού εμποδίου έδειξε ιστορικά ότι έθεσε έναν σχετικό φραγμό στην κατάθεση εγκλήσεων για το παραμικρό. Βέβαια ίσως αυτή δεν είναι η λύση. Ίσως θα έπρεπε για τις προσχηματικές εγκλήσεις να υπάρξουν άλλα μέσα. Ίσως η επιβολή υπέρογκων δικαστικών εξόδων στον εγκαλούντα σε περίπτωση αθώωσης του κατηγορουμένου να ήταν πιο αποτελεσματικό μέσο.

Σε κάθε περίπτωση η επιβολή παραβόλων στην έγκληση από μόνη της δε μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο στην πρόσβαση στη Δικαιοσύνη. Το ύψος ωστόσο των παραβόλων θα πρέπει κάποια στιγμή να σταθμιστεί με τη σοβαρότητα ενός Ευρωπαϊκού κράτους.

*Μέλος της Ένωσης Ποινικολόγων και Ασκούμενων Δικηγόρων

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr