Μαρίνος Σκανδάμης: Οι μάρτυρες της Novartis

H αρχειοθέτηση της υπόθεσης της Novartis ως προς τον Αντώνη Σαμαρά, που ακολούθησε την αρχειοθέτηση για τον Ευάγγελο Βενιζέλο, τον Παναγιώτη Πικραμμένο και άλλους εμπλεκομένους, αναδεικνύει τα όρια της αντοχής, σε νομικό και πολιτικό επίπεδο, των διατάξεων για την προστασία των «ανωνύμων» μαρτύρων . 

Αναλύει ο δικηγόρος Μαρίνος Σκανδάμης*

Διότι στη χώρα μας, ενώ η αρχική προστασία παρεχόταν σε όσους μάρτυρες κατέθεταν στο πλαίσιο περιπτώσεων εγκληματικών οργανώσεων, στη συνέχεια, το πεδίο εφαρμογής -μέσα σε διάστημα περίπου μιας δεκαετίας- επεκτάθηκε και στη διερεύνηση πράξεων τρομοκρατίας, εμπορίας ανθρώπων, παράνομης διακίνησης μεταναστών, διαφθοράς, εγκλημάτων αθλητικής βίας, ντόπινγκ, εγκλημάτων ναρκωτικών, ακόμα και αυτών κατά του περιβάλλοντος. Η διάταξη δηλαδή «ξεχείλωσε». 

Κάθε υπουργός που ήθελε να αποδείξει την ευαισθησία του προσέθετε στην δικονομική φαρέτρα και μια νέα περίπτωση μαρτύρων που χρήζουν προστασίας.

Υπάρχει όμως κάτι αντιφατικό σε όλο το οικοδόμημα.

Συγκεκριμένα, για τις περιπτώσεις διαφθοράς του πολιτικού προσωπικού, δηλαδή της δωροληψίας και δωροδοκίας πολιτικών προσώπων, είναι πασίδηλο πως η ανάγκη για διαφάνεια του δημόσιου βίου και του δημόσιου ελέγχου των πολιτικών προσώπων έχει λάβει χαρακτηριστικά διεθνούς οίστρου, που εκδηλώνεται με κύρωση συμβάσεων, δημιουργία μηχανισμών ελέγχου, παγκοσμίων συνεδρίων κ.λπ.

Και δικαίως.

Ταυτόχρονα όμως, διατυπώνεται το αξίωμα ότι ο έλεγχος των πολιτικών προσώπων για τις περιπτώσεις διαφθοράς πρέπει -κατ’ αντιστροφή της ανάγκης για διαφάνεια- να γίνεται με κανόνες αδιαφάνειας !!!

Δηλαδή με κουκουλοφόρους μάρτυρες. Και έτσι, ενώ σε πολλά άλλα εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου, όπου και σε αυτά υπάρχει βάσιμος φόβος ότι οι μάρτυρες μπορούν να εκφοβιστούν ή και αχρηστευτούν, δεν υπάρχει ειδική προστασία ή ανωνυμοποίηση των μαρτύρων, εν τούτοις, σε αυτά των πολιτικών προσώπων υπάρχει.

Δηλαδή, τα πολιτικά πρόσωπα, που η τιμή και η υπόληψή τους κατ’ εξοχήν συνδέεται με το δημόσιο κύρος τους και την πολιτική τους ύπαρξη, έχουν λιγότερα μέσα αμύνης π.χ. από έναν εκβιαστή, κατά του οποίου δεν μπορούν να καταθέσουν προστατευόμενοι μάρτυρες.

Έτσι, φαίνεται πως υπάρχει σημαντικός περιορισμός θεμελιωδών δικαιωμάτων των κατηγορουμένων πολιτικών προσώπων προς άμεση αντίκρουση των κατηγοριών που τους αποδίδονται, αφού στους πολιτικούς, αντίθετα με άλλους κοινούς κατηγορουμένους, δεν εφαρμόζονται οι δικονομικές αρχές της αμεσότητας, της προφορικότητας και της κατ’ αντιδικία διεξαγωγής της δίκης.

Δηλαδή τα πολιτικά πρόσωπα, σε περίπτωση που στοχοποιηθούν για οποιοδήποτε λόγο από οργανωμένα συμφέροντα ή παρακρατικούς μηχανισμούς με τη χρήση αργυρώνητων ή εκβιαζόμενων μαρτύρων που τίθενται σε καθεστώς προστασίας, πρέπει να αντέξουν τον πολιτικό και ηθικό τους ενταφιασμό, μέχρι να αποδοθεί -με τους γνωστούς ρυθμούς- δικαιοσύνη.

Ένα από τα διδάγματα της υπόθεσης αυτής είναι λοιπόν ότι η Βουλή πρέπει επειγόντως να ξαναδεί τα ζητήματα προστασίας μαρτύρων στις υποθέσεις διαφθοράς των πολιτικών προσώπων.

Διότι τούτο δεν αφορά μόνο τους άμεσα εμπλεκομένους, αλλά και την ίδια την ουσία της δημοκρατίας που πλήττεται από τους κουκουλοφόρους εχθρούς της. 

*Δικηγόρος – Διδάκτωρ Νομικής, πρ. Γ.Γ. Υπουργείου Δικαιοσύνης

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr