Νίκος Παπασπύρου: Ασυλίες και πολιτικό σύστημα

Το Σύνταγμα ορίζει ότι μόνο η Βουλή έχει την αρμοδιότητα να ασκεί δίωξη κατά Υπουργών για αδικήματα «που τέλεσαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους» (86 παρ. 1). Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η διάταξη αφορά μόνο στα αδικήματα που φέρεται ότι τελέστηκαν κατά την άσκηση υπουργικών καθηκόντων.

Αναλύει ο καθηγητής Νίκος Παπασπύρου*

Έτσι, για παράδειγμα, έχει κριθεί ότι η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες αρμοδιότητες δεν σχετίζεται με την άσκηση υπουργικών καθηκόντων. Για μία τέτοια κατηγορία, η δικαιοσύνη δεν χρειάζεται ούτε καν άδεια από τη Βουλή. Προχωρά μόνη της.

Υπάρχει ωστόσο μία εξαίρεση. Εάν ο Υπουργός είναι και βουλευτής, δεν μπορεί να διωχθεί ή να περιορισθεί παρά μόνο με την άδεια της Βουλής. Επομένως, εάν δεν πρόκειται για υπουργικό αδίκημα, η δικαιοσύνη μπορεί να προχωρήσει η ίδια σε δίωξη κατόπιν όμως άρσης της βουλευτικής ασυλίας.

Ποιό είναι εδώ το πρόβλημα;

Η Βουλή, επειδή έχει αποκλειστική αρμοδιότητα για τα υπουργικά αδικήματα, μπορεί να διακρατήσει υπόθεση που έχει εισαχθεί με τη διαδικασία της βουλευτικής ασυλίας, θεωρώντας ότι πρόκειται για αδίκημα σχετιζόμενο με την άσκηση των υπουργικών καθηκόντων. Αυτό δημιουργεί έναν κίνδυνο: Η εκάστοτε Βουλή να ερμηνεύει την έννοια είτε με ευρύτητα, ώστε τα πάντα να εμπίπτουν στα υπουργικά καθήκοντα, είτε επιλεκτικά.

Ποιά είναι η λύση;

Στην αναθεώρηση του συντάγματος μπορεί να αναθεωρηθεί τόσο το άρθρο 62 που αφορά στις βουλευτικές ασυλίες, όσο και το άρθρο 86 παρ. 3 που αφορά στη διαδικασία άσκησης δίωξης κατά Υπουργού. Στην περίπτωση της βουλευτικής ασυλίας τα πράγματα είναι απλούστερα, διότι η διαδικασία ξεκινά με «αίτηση του εισαγγελέα για δίωξη» (62). Στην περίπτωση των υπουργικών αδικημάτων, το Σύνταγμα προβλέπει ότι, εάν υπάρξουν στοιχεία, αυτά αποστέλλονται στη Βουλή αμελλητί.

Μόνο η Βουλή μπορεί να αποφασίσει δίωξη, προανάκριση ή προκαταρκτική εξέταση (86 παρ. 1-2). Αυτές οι διατάξεις του άρθρου 86 δεν έχουν κριθεί αναθεωρητέες και άρα δεν μπορούν να αλλάξουν. Μπορεί όμως να προβλεφθεί παρεμβολή της δικαιοσύνης στην αξιολόγηση των στοιχείων, εάν π.χ. αυτά συνιστούν αδίκημα που τελείται κατά την άσκηση υπουργικών καθηκόντων.

Αυτό π.χ. θα έλυνε το ζήτημα που ανακύπτει εάν μία υπόθεση έχει εισαχθεί με τη διαδικασία της βουλευτικής ασυλίας, ενώ πρόκειται για υπουργικό αδίκημα. Επίσης μπορεί να προβλεφθεί ότι εάν η Βουλή αποφασίσει τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, αυτή θα διενεργείται από τη δικαιοσύνη (υπό αυξημένες βεβαίως εγγυήσεις) και όχι από κοινοβουλευτική επιτροπή.

Η τρέχουσα συζήτηση δείχνει νομίζω ότι η αναθεώρηση πρέπει να ασχοληθεί διεξοδικότερα με τις λεπτομέρειες των άρθρων 62 και 86. Μόνο έτσι θα έχουμε κάνει ένα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της αξιοπιστίας του πολιτικού μας συστήματος.

*Επίκουρος Καθηγητής, Νομική Σχολή, ΕΚΠΑ.

*Aναδημοσίευση από την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, 19 Απριλίου 2019

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr