Σοφία Τσιπτσέ: Βασικοί προβληματισμοί ως προς το νομοσχέδιο των προσωπικών δεδομένων

Το πρώτο και κύριο ζήτημα που θα πρέπει να υπογραμμιστεί και να απασχολήσει είναι ο χρόνος ψήφισής του νομοσχεδίου.

Αναλύει η δικηγόρος Σοφία Τσιπτσέ*

Όπως είναι γνωστό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με πρόσφατη απόφασή της παρέπεμψε την Ελλάδα και την Ισπανία στο Δικαστήριο της ΕΕ, επειδή δεν μετέφεραν στο εθνικό τους δίκαιο τον εθνικό νόμο που να προσαρμόζει την Ευρωπαϊκή Οδηγία για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα , ήτοι το νομοσχέδιο που τέθηκε υπό δημόσια διαβούλευση , η οποία ολοκληρώθηκε την 21-8-2019 και θα συζητηθεί προσεχώς στην ελληνική Βουλή, προκειμένου να ψηφιστεί. Το εν λόγω νομοσχέδιο έπρεπε να έχει ψηφιστεί από την ελληνική Βουλή  μέχρι την 6η Μαΐου του 2018.

Μάλιστα η   Επιτροπή με την πρόσφατη απόφασή της κάλεσε το Δικαστήριο της ΕΕ να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις , αρχής γενομένης της επόμενης ημέρας μετά τη λήξη της προθεσμίας για τη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο, ήτοι αναδρομικά από την 7η Μαΐου 2018!

Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι η αναιτιολόγητη καθυστέρηση της ψήφισης του παρόντος νομοσχεδίου, δημιούργησε ζητήματα ως προς το επίπεδο προστασίας της επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες (εξαιρούμενης της Ισπανίας) ήταν συνεπείς ως προς την ψήφιση του εν λόγω νομοσχεδίου.

Αναγκαία λοιπόν καθίσταται η όσο το δυνατόν ταχύτερη ψήφιση του εν λόγω νομοσχεδίου. Παρά το γεγονός της αναγκαιότητας και της «βιασύνης» που υπάρχει για την ψήφισή του , λόγω της πρόσφατης «καμπάνας» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δεν θα πρέπει να υπάρχει προχειρότητα και ασάφεια που θα δημιουργήσουν πιθανά προβλήματα στην εφαρμογή του. Καθότι μάλιστα η  προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα είναι θεμελιώδες δικαίωμα κατοχυρωμένο στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καταλαβαίνει κανείς ότι το εν λόγω νομοθέτημα είναι υψίστης σημασίας και ως τέτοιο πρέπει να αξιολογηθεί και να μετατραπεί στα βασικά σημεία του, σε περίπτωση που κριθεί ότι υπάρχει κάποιο σφάλμα. Κατά τη διάρκεια της οληγοήμερης εν μέσω διακοπών Αυγούστου , δημόσιας διαβούλευσης , υπογραμμίστηκαν τα εν λόγω ζητήματα από το νομικό κόσμο και από τους οικείους φορείς, , οι οποίες παρατηρήσεις δεν πρέπει να προσπεραστούν , χωρίς να αξιολογηθούν.

Οι πιο βασικές παρατηρήσεις στο νομοσχέδιο, μερικές εκ των οποίων τέθηκαν και στη δημόσια διαβούλευση, συνοπτικά αναφερόμενες είναι η κάτωθι:

• Το νομοσχέδιο έχει ως σκοπό την προσαρμογή του Γενικού Κανονισμού προστασίας Προσωπικών Δεδομένων στην ελληνική έννομη τάξη, και όχι την προσαρμογή και παραποίηση των διατάξεων του Γενικού Κανονισμού, κατά τρόπο ώστε να δημιουργηθούν αργότερα προβλήματα ως προς την εφαρμογή του και να παρουσιάζονται αποκλίσεις ως προς τις ουσιώδεις διατάξεις του.
• Πιο συγκεκριμένα στο άρθρο 22 του νομοσχεδίου , που αναφέρεται στην επεξεργασία των ειδικών κατηγοριών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, συναντάται μία αδικαιολόγητη  ευρύτητα στην (κατ’ εξαίρεση) εφαρμογή της επεξεργασίας ειδικών κατηγοριών προσωπικών δεδομένων , γεγονός που ελοχεύει τεράστιο κίνδυνο στην απόκλιση εφαρμογής του άρθρου 9 του ΓΚΠΔ , το οποίο άρθρο 9 είναι εξαιρετικά απόλυτο , σαφές και συγκεκριμένο. Οι δε έννοιες «δημόσιο συμφέρον»,  «κοινό καλό» «σημαντική απειλή» κα , είναι αρκετά αόριστες που επιδέχονται ερμηνειών και νομικών προσεγγίσεων , οι οποίες στην πρακτική εφαρμογή δύνανται να οδηγήσουν σε αποκλίνουσες ερμηνείες, οι οποίες θα δυσχεραίνουν την ορθή εφαρμογή του άρθρου 9 του ΓΚΠΔ.
• Ομοίως στο άρθρο 24 , όπου γίνεται λόγος για το σε ποιες περιπτώσεις κατ’ εξαίρεση θα επιτρέπεται η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για άλλους σκοπούς από δημόσιους φορείς. Οι Εξαιρέσεις είναι αρκετές , αόριστα διατυπωμένες, ικανά μάλιστα να δημιουργήσουν πρόβλημα στην πρακτική εφαρμογή, όπως σημειώθηκε και ανωτέρω. Μάλιστα άξιο σχολιασμού είναι η περίπτωση α) όπου αναφέρεται για τη συγκατάθεση , η οποία όπως χαρακτηριστικά αναγράφεται η συγκατάθεση του υποκειμένου των δεδομένων «μπορεί να υποτεθεί» και ότι το υποκείμενο «δεν θα αρνιόταν». Η συγκατάθεση, όπως είναι γνωστό και από τον απλό αναγνώστη του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων, είναι ρητή σαφής, αβίαστη και δεν επιδέχεται ερμηνειών, ούτε υποθέσεων.
• Στο άρθρο 27 παρουσιάζεται ένα μεγάλο ζήτημα , που αν δεν απαλοιφθεί θα επιφέρει κατά την άποψή της γράφουσας, τεράστια ζητήματα ορθής εφαρμογής σε νομικό επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα το σημείο στο οποίο αναφέρεται ότι : ¨τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα των εργαζομένων μπορούν να υποβληθούν σε επεξεργασία για την αποκάλυψη ποινικών αδικημάτων μόνο εάν υπάρχουν τεκμηριωμένα αποδεικτικά στοιχεία […] η επεξεργασία των δεδομένων είναι απαραίτητη για την αποκάλυψη του ποινικού αδικήματος […]¨ , θα δημιουργήσει τεράστιο ζήτημα στην πράξη , αν δεν εξειδικευτεί και δεν γίνει πιο σαφές και συγκεκριμένο , ή αν δεν απαλοιφθεί. Μάλιστα στην αιτιολογική έκθεση δεν γίνεται σαφής αιτιολόγηση της εν λόγω διάταξης. Εισάγεται μάλιστα από το εν λόγω άρθρο το ζήτημα της συγκατάθεσης των εργαζομένων για την επεξεργασία των προσωπικών τους δεδομένων. Το εν λόγω ζήτημα έρχεται σε κόντρα με τη ratio ΓΚΠΔ , όπου σύμφωνα με αυτόν δεν χρειάζεται συγκατάθεση για επεξεργασία δεδομένων, η οποία επιβάλλεται από το νόμο ή για την εκτέλεση κάποιας σύμβασης, παρά μόνο σαφής ενημέρωση.
• Τέλος το άρθρο 39 μιλά για ποινικές ευθύνες του Υπεύθυνου Προστασίας Δεδομένων , γεγονός που λειτουργεί, αν όχι αποτρεπτικά προς το συγκεκριμένο επάγγελμα , σίγουρα λειτουργεί εκφοβιστικά. Εξάλλου , αν γίνει οιαδήποτε παράβαση από αυτές που αναφέρονται στο εν λόγω άρθρο , ισχύουν και οι διατάξεις του ΠΚ (πχ απιστία) , όπου αν πληρούνται οι όροι της αντικειμενικής και υποκειμενικής υπόστασης του εκάστοτε εγκλήματος, θα μπορούσαν να αναζητηθούν οι αντίστοιχες ευθύνες.

Τα ανωτέρω αποτελούν μία συνοπτική απεικόνιση κάποιων παρατηρήσεων που ανακύπτουν από μία πρώτη ανάγνωση του εν λόγω νομοσχεδίου. Εν αναμονή των τυχόν τροποποιήσεων και βελτιώσεων του , με σκοπό την όσο το δυνατόν απόλυτη σαφήνεια, ώστε να μην υπάρχουν αμφιλεγόμενα σημεία στην εφαρμογή, που θα γεννήσουν περισσότερα ερωτηματικά.

*δικηγόρος, Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια ΥΔΔΑΔ

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr