Σοφιανός Σακκάς: Δικαίωμα προστασίας προσωπικών δεδομένων και δημόσιοι φορείς
Ο νέος νόμος 4624/2019,αποτελεί την ενσωμάτωση στην εθνική μας νομοθεσία της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/680 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από αρμόδιες αρχές, τη λήψη μέτρων εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (γνωστού ως Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων ΓΚΠΔ/GDPR), καθώς και την αντικατάσταση του νομοθετικού πλαισίου που ρυθμίζει τη συγκρότηση και λειτουργία της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.
Αναλύει ο δικηγόρος Σοφιανός Σακκάς
Ο ΓΚΠΔ λόγω της νομικής φύσης του, δεν απαιτεί την έκδοση ιδιαίτερης νομικής πράξης εφαρμογής από τα κράτη μέλη, δεσμεύοντας άμεσα τα κρατικά όργανα, τις δημόσιες αρχές και τα δικαστήρια, καθώς και όλα τα πρόσωπα, φυσικά και νομικά, που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του.
Εντούτοις, περιέχει αρκετές «ρήτρες ευελιξίας» και «ρήτρες ανοίγματος», αναγνωρίζοντας στα κράτη μέλη την ευχέρεια να εξειδικεύσουν τους κανόνες του.
Ο εθνικός μας νομοθέτης αξιοποίησε την ευχέρεια αυτή, με την ψήφιση του νόμου 4624/2019 που αφορά στην έκταση των εξαιρέσεων (άρθρο 23 παράγραφος 1) αλλά και ως προς τη ρύθμιση ειδικών περιπτώσεων επεξεργασίας.
Το δικαίωμα προστασίας του ατόμου από την αθέμιτη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων δεν είναι πρωτοφανές για την έννομη τάξη της χώρας μας. Ήδη από την αναθεώρηση του Συντάγματος μας, το 2001, κατοχυρώθηκε για πρώτη φορά ρητώς ως ατομικό δικαίωμα στο άρθρο 9Α ΣΥΝΤ.
Κατά την εξειδίκευση του κανονιστικού περιεχομένου του δικαιώματος λαμβάνεται υπόψη «ο σκληρός πυρήνας» των αρχών και κανόνων του Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Δικαίου στον οποίο ανήκει η αρχή της νομιμότητας της επεξεργασίας , που έχει την έννοια ότι κάθε συλλογή και επεξεργασία προσωπικών δεδομένων είναι κατ’ αρχήν παράνομη , καθίσταται δε νόμιμη μόνο εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου όπου βασική προϋπόθεση νομιμότητας της επεξεργασίας αποτελεί η συγκατάθεση του υποκειμένου δηλαδή κάθε ένδειξη βουλήσεως , ελεύθερη, συγκεκριμένη, ρητή και εν πλήρει επιγνώσει με την οποία το υποκείμενο των δεδομένων εκδηλώνει ότι συμφωνεί.
Όλη η νομοθεσία περί προστασίας προσωπικών δεδομένων αποτελεί μια κωδικοποίηση των εξαιρέσεων, βάσει των οποίων νομιμοποιείται η επεξεργασία. Στον πυρήνα του δικαιώματος ανήκουν επίσης και οι αρχές του (νόμιμου, θεμιτού και προκαθορισμένου) σκοπού (που έχει κυρίως την έννοια ότι τα προσωπικά δεδομένα που συλλέχθηκαν για ένα σκοπό δεν επιτρέπεται να υποβληθούν σε επεξεργασία για άλλους σκοπούς) και της αναγκαιότητας της επεξεργασίας (που κρίνεται από τη συνάφεια, την προσφορότητα και το μη υπέρμετρο των δεδομένων προς το σκοπό της επεξεργασίας), της ακρίβειας των δεδομένων που τηρούνται, της χρονικά περιορισμένης διατήρησης τους , της ασφάλειας και του απορρήτου της επεξεργασίας , της ύπαρξης υπευθύνου επεξεργασίας και της ύπαρξης ειδικών διασφαλίσεων για τη διασύνδεση των αρχείων και τη διαβίβαση προσωπικών πληροφοριών.
Δεν είναι όμως απόλυτο δικαίωμα και δεν αναγνωρίζει στο άτομο απόλυτη και αποκλειστική κυριαρχία επί των προσωπικών στοιχείων που το αφορούν. Το άτομο οφείλει να κοινοποιεί πληροφορίες που το αφορούν , ιδίως όταν πρόκειται για την προστασία υπέρτερων γενικών συμφερόντων και η κοινοποίηση προβλέπεται ρητά σε συγκεκριμένη ρύθμιση που καθορίζει και το σκοπό της επεξεργασίας.
Στην παράγραφο 1 του άρθρου 3 του Ν.4624/2019 ορίζεται ειδικότερα ότι οι διατάξεις του νόμου εφαρμόζονται στους δημόσιους φορείς, ενώ στο άρθρο 26 εισάγεται ρύθμιση για τη διαβίβαση δεδομένων από δημόσιους φορείς, λαμβάνοντας υπόψη την ρητή πρόβλεψη νόμου. Το εν λόγω άρθρο δημιουργεί ουσιαστικά μια εθνική νομική βάση για τη διαβίβαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από δημόσιους φορείς, όταν πρόκειται για σκοπό διαφορετικό από εκείνο για τον οποίο αρχικά συλλέχθηκαν τα δεδομένα. Η ρύθμιση καλύπτει τις διαβιβάσεις δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, στο μέτρο που αυτές είναι απαραίτητες για την εκπλήρωση της αποστολής τους, ασκώντας επίδραση εδώ η αρχή της αναγκαιότητας της επεξεργασίας που κρίνεται από τη συνάφεια, την προσφορότητα και το μη υπέρμετρο των δεδομένων προς το σκοπό της επεξεργασίας.
Τέλος, με το άρθρο 24 του νόμου, παρέχεται στους δημόσιους φορείς μια εθνική νομική βάση για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τον ίδιο υπεύθυνο επεξεργασίας για σκοπό διαφορετικό από αυτόν για τον οποίο τα είχε αρχικά συλλέξει (περαιτέρω επεξεργασία). Πρόκειται για την επεξεργασία που διενεργείται από δημόσιους φορείς σύμφωνα με νομική υποχρέωση, την οποία υπέχει ο υπεύθυνος επεξεργασίας ή όταν η επεξεργασία είναι αναγκαία για την εκπλήρωση καθήκοντος που εκτελείται προς το δημόσιο συμφέρον ή κατά την άσκηση δημόσιας εξουσίας.
Όπως είναι εμφανές σε αυτή την περίπτωση κάμπτεται και υποχωρεί η αρχή της συγκατάθεσης προς το σκοπό της προστασίας υπέρτερων γενικών συμφερόντων, υπό την προϋπόθεση ότι η κοινοποίηση προβλέπεται ρητά σε συγκεκριμένη ρύθμιση η οποία καθορίζει και το σκοπό της επεξεργασίας.
Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr
