Πόρισμα για το Μάτι: «Ανύπαρκτο» Κράτος, σχεδιασμένο “επί χάρτου”, υπαρκτές ευθύνες

“Το ψάρι βρομάει από το κεφάλι” λέει ο σοφός λαός. Και στην περίπτωση της τραγωδίας στο Μάτι βρομάει μέχρι και το τελευταίο του λέπι. Δεν είναι μόνο η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, η ΕΛΑΣ , η Πυροσβεστική , η Περιφέρεια ή οι Δήμοι που λόγω ανικανότητας, ασυνεννοησίας και γραφειοκρατίας “δολοφόνησαν εξ αμελείας” 100 συνανθρώπους μας. Είναι κι εκείνοι οι κρατικοί υπάλληλοι που αν και επιφορτισμένοι να βοηθούν  σε τέτοια “δύσκολα” περιστατικά, αποδείχθηκαν όχι μόνο ανεπαρκείς αλλά και ανάλγητοι.

Όπως προκύπτει μέσα από τους  διαλόγους των απελπισμένων πολιτών  με τους τηλεφωνητές- χειριστές του προγράμματος της πυροσβεστικής  για τη διαχείριση των συμβάντων διάσωσης και πυρκαγιών σε σπίτια “199”- ΣΕΚΥΠΣ, οι οποίοι καταγράφονται στην εισαγγελική διάταξη, πέρα από την αδυναμία διαχείρισης της κρίσης , διαπιστώνεται και μία άκρως απαξιωτική συμπεριφορά απέναντι σε ανθρώπους που παρακαλούσαν απελπισμένοι για βοήθεια.

«Έρχονται κυρία μου, έρχονται, το κέρατο μου, έρχονται», «αυτό σας λέω κυρία μου ότι μπορούμε  κάνουμε δέκα πέντε αυτοκίνητα είκοσι έρχονται, μακάρι να γεννήσουμε και άλλα», «δεν κατάλαβα το ύφος σας κύριε….όχι, όχι τι είσαστε εσείς; τι δεν καταλάβατε; πολίτης είμαι έχετε υποχρέωση,  τι είσαστε;  μαγαζί σας είναι η Πυροσβεστική, δεν το κατάλαβα; ….Κι εγώ δεν το κατάλαβα», «εντάξει δεν είναι ταξί να το παραγγείλουμε, κινδυνεύει κάποιος, μπορεί να κινδυνεύει κάποιος άνθρωπος, θα το δούμε έτσι; Θα έρθει», «καπνό (αλ) την Αττική ο καπνός μην παραπονιέστε και φωνάζετε όλοι».

“Να καούν για να βάλουν μυαλό…”

Αλλά και μεταξύ τους οι φορείς  συνομιλούν αναλόγως . Ο παρακάτω διάλογος  ανάμεσα σε αστυνομικούς  της Άμεσης Δράσης είναι χαρακτηριστικός: «Θέλω τροχαία στα φανάρια στη διασταύρωση στη Ραφήνα….στη Ραφήνα έχω  φωτιές από εκεί πέρα….τι είναι αυτό στο Ν. Βουτζά, χε@@@καμε. Ο παππούς θα πεθάνει εκεί μέσα, μ@@@@@ είναι να πεθάνει ο παππούς….θέλω τροχαία στη διασταύρωση για Ραφήνα». Και πιο χαρακτηριστικός  είναι αυτός που παρατίθεται μεταξύ  αξιωματικού του Π.Σ. με τον αξιωματικό υπηρεσίας του “199”, ειδικά στο σημείο  που αναφέρεται που πιθανότατα αναφέρεται στην αποκοπή ενός πυρποσβεστικού ελικοπτέρου απο την φωτιά στο Μάτι για να πάει στην Κινέτα: «Τώρα να καούν για να βάλουν μυαλό ρε φίλε….Ναι μπορεί να έχουμε 50 νεκρούς για πλάκα για τον κάθε β@@@@ τώρα….Τα όρνια να μείνουν εκεί”.  

“Πάρτε στο…ΚΕΠΠ”

Υπήρχαν βεβαίως και περιπτώσεις που οι τηλεφωνητές ήταν πιο  “ευγενικοί”  με τους απελπισμένους πολίτες . Οι οδηγίες όμως που τους έδιναν ήταν λάθος ή τους παρέπεμπαν σε άλλες άσχετες υπηρεσίες.

Στις 18:13 μία οικογένεια που βρίσκεται στο σπίτι της στο Νέο Βουτζά επικοινωνεί με το “199” την ώρα που η αυλή τους φλέγεται και το αυτοκίνητο τους έχει καεί: «Γύρω γύρω τώρα καίγονται όλα, έχουν καεί όλα εμείς είμαστε μέσα, έχει πολύ καπνό… χάλασε το αυτοκίνητό μας, κάηκε, τί λέτε τώρα;…» και ο χειριστής – τηλεφωνητής απάντησε: «σίγα σιγά προς την παραλία δεν μπορείτε να πάτε; Έχετε αυτοκίνητο;» Και μία γυναίκα του απάντησε: «όχι ρε παιδιά αφού έχω μωρό 13 μηνών και πόσο θα αναπνεύσει λίγο, δεν ξέρω κάντε κάτι». Σύμφωνα με τη διάταξη, ο χειριστής – τηλεφωνητής δύο λεπτά αργότερα «αντί να προβεί στην αποστολή δυνάμεων για τη διάσωση των κινδυνευόντων στην ως άνω οικεία διαβιβάζει το συμβάν στο ΚΕΠΠ αναφέροντας του: «ο Δήμος δεν μπορεί να βάλει ένα αυτοκίνητο για να βοηθήσει, τα δικά μας σβήνουν» και το ΚΕΠΠ απαντά: «ναι παιδιά όμως δεν γίνεται όλοι εσείς να παίρνετε μόνο το δικό μου τηλέφωνο, έχει και δίπλα τρία τέσσερα εδώ πέρα» και συνεχίζοντας αναφέρει: «αυτή η κυρία δεν γίνεται να πάρει τηλέφωνο το 100 να πάει ένα περιπολικό; Αυτά που είπε σε εσένα δεν μπορούσε να τα πει στο 100;».

Στις 18:57 μμ άλλος πολίτης από το Μάτι επικοινωνεί με το 199 ενημερώνοντας τους  ότι τρεις γυναίκες κινδυνεύουν καθώς έξω από το σπίτι τους καίγονταν δέντρα. Ζητά βοήθεια για τη διάσωση και μεταφορά τους σε ασφαλή περιοχή. Και ο τηλεφωνητής απαντά: «Νταξει (αλ) πάρα  πολλά περιστατικά όμως που είναι έτσι αντίστοιχα με τα δικά σας και κατασκηνώσεις προσπαθούμε να εκκενώσουμε και γίνεται χαμός» και «να σας πω, πάρτε και το 100 την αστυνομία αν μπορούν να κάνουν και αυτοί μεταφορά». Όταν δε κάποια γυναίκα υπάλληλος του ξενοδοχείου «Ραμάντα» ζήτησε από το “199” την εκκένωση του γιατί καίγονταν τα αυτοκίνητα στο εξωτερικό πάρκινγκ, ο τηλεφωνητής κάλεσε το ΚΕΠΠ για να διαβιβάσει στην αστυνομία το περιστατικό. …

Το χρονικό μίας προαναγγελθείσας τραγωδίας Δεν είναι όμως μόνο η ανικανότητα που επέδειξαν όλοι οι  εμπλεκόμενοι φορείς την μοιραία ημέρα της 23ης Ιουλίου του 2018. Είναι και το πριν. Οι  χρόνιες παθογένειες του  κρατικού μηχανισμού  αλλά και της γραφειοκρατίας που αφήνει στην τύχη τους τις συμβάσεις που υπογράφονται για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των πυρκαγιών αποδείχτηκαν ολέθριες στην προκειμένη περίπτωση.

Συμβάσεις  για την προληπτική προστασία της Ανατολικής Αττικής που είχαν μείνει στα χαρτιά είτε γιατί είχαν λήξει είτε γιατί ήταν ασαφείς και αόριστες αποδείχτηκαν πως ήταν ..κενό γράμμα με την επέλαση της φωτιάς. Χωρίς καμία προληπτική «θωράκιση» οι περιοχές της Ανατολικής Αττικής ήταν αδύνατο να αντέξουν μπροστά στην πύρινα λαίλαπα.

Η αμέλεια των Δήμων Μαραθώνα και Ραφήνας

Οι Δήμοι έχοντας παραλείψει να φροντίσουν εγκαίρως να προβούν στον καθαρισμό δημιούργησαν, έστω κι από αμέλεια, ένα «εύφλεκτο» τοπίο για την επέκταση της φωτιάς. Οι εισαγγελείς διαπίστωσαν σοβαρά λάθη και παραλήψεις εκ μέρους των Δήμων Μαραθώνα και Ραφήνας, οι οποίοι, όπως τονίζουν στη διάταξη τους, δεν  προέβησαν , ως όφειλαν ,  στην αρχή της αντιπυρικής  περιόδου στην εκτέλεση προγραμμάτων μείωσης του κινδύνου από την εξέλιξη της πυρκαγιάς , με την προληπτική απομάκρυνση μέρους της βλάστησης σε περιοχές της εδαφικής τους αρμοδιότητας. Παράλληλα, δεν προχώρησαν ούτε και όταν εκδηλώθηκε η φωτιά στην ενεργοποίηση του μνημονίου ενεργειών που προβλέπεται  για την εφαρμογή του Γενικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών.

Επιπλέον, δεν ενεργοποιήθηκαν από τους Δήμους, όπως  είχαν υποχρέωση, ούτε τα Συντονιστικά  Τοπικά τους Όργανα ,τόσο προληπτικά όσο και την ημέρα εκδήλωσης και εξέλιξης της πυρκαγιάς, ώστε να παρασχεθούν στοιχεία για την πορεία εξέλιξης του καταστροφικού φαινομένου, καθώς για τις συνέπειές του,  για την υποστήριξη του έργου του Πυροσβεστικού Σώματος , για τον έλεγχο και την καταστολή της πυρκαγιάς. Μάλιστα, όπως σημειώνεται στην εισαγγελική διάταξη, οι Δήμοι  δεν διέθεσαν τόσο τα μέσα όσο και το  προσωπικό με βάση την ιεράρχηση  για την υποστήριξη του έργου της Πυροσβεστικής. Οι εισαγγελείς επισημαίνουν το γεγονός ότι την μοιραία ημέρα “δεν λειτουργούσαν τα προβλεπόμενα  γραφεία πολιτικής προστασίας σε κάθε Δήμο, προκειμένου να δρομολογήσουν δράσεις που συνδέονται με την εξασφάλιση της επικοινωνίας με τους λοιπούς επιχειρησιακά εμπλεκόμενους φορείς”.

Είχαν λήξει οι συμβάσεις για τον καθαρισμό των πυρόπληκτων περιοχών

Από την πλευρά της Περιφέρειας, οι συμβάσεις που είχαν υπογραφεί με τις ανάδοχες  εταιρίες για την πρόληψη οι οποίες  αφορούσαν  εργασίες συντήρησης και καθαρισμού  δεν σχετίζονται στις περισσότερες περιπτώσεις με τις περιοχές που εκδηλώθηκε η φονική φωτιά. Μάλιστα, μια κρίσιμη σύμβαση , σύμφωνα τους εισαγγελικούς λειτουργούς , έληξε σε χρόνο που απέχει τουλάχιστον 18 μήνες από την καταστροφική πυρκαγιά του περασμένου Ιουλίου. . Επομένως, “ακόμη και αν αφορούσε τις κρίσιμες περιοχές και το αντικείμενο της σχετιζόταν με τις υποχρεώσεις που έπρεπε να τηρηθούν από την Περιφέρεια Αττικής η πάροδος τόσου χρόνου από την ολοκλήρωση της δεν μπορεί να στηρίξει  πραγματικά ισχυρισμό περί τήρησης της σχετικής υποχρέωσης” . Επίσης , η σύμβαση η οποία φέρεται κατά το χρόνο της πυρκαγιάς να  ήταν σε ισχύ  δεν περιορίζεται συγκεκριμένα το αντικείμενο της ούτε ποιες περιοχές  αφορούσε.

Η χρονίζουσα πληγή της γραφειοκρατίας Από την εισαγγελική έρευνα προέκυψε ότι ” ουσιαστικά  διαπιστώθηκε μια τυπική και γραφειοκρατική λειτουργία των φορέων, η οποία δεν αποτυπώνει την πραγματικότητα, όπως αυτή εκδηλώνεται και εκφράζεται από την εκτέλεση των ενεργειών και των αποτελεσμάτων αυτών….”

Οι καθυστερήσεις

Όπως υπογραμμίζεται στην εισαγγελική διάταξη “δόθηκε εντολή να συνδράμουν της επιχείρησης πυρόσβεσης-αεροπυρόσβεσης σε τέσσερα αεροσκάφη, πλην όμως η εντολή αυτή πέραν του ότι δόθηκε αργά, δεν κατέστη δυνατόν να επιχειρήσουν και δεν προσέφεραν στις επιχειρήσεις αεροπυρόσβεσης για διάφορους λόγους, όπως πολύ ισχυροί άνεμοι και τεχνικά προβλήματα”.  Από το υλικό της δικογραφίας προέκυψε ότι “η ηγεσία του πυροσβεστικού σώματος δεν χρησιμοποίησε επιχειρησιακά, παρόλο που είχε ιδιαίτερη νομική υποχρέωση προς τούτο, και τα δύο εκ των τριών πυροσβεστικών πλοίων, που εδρεύουν στο 5ο λιμενικό πυροσβεστικό σταθμό στον Πειραιά, τα οποία θα μπορούσαν να συνδράμουν τη λιμενική αρχή Ραφήνας και να βοηθήσουν μαζί με τα υπόλοιπα πλωτά μέσα στην δια θαλάσσης διάσωση ατόμων από την θαλάσσια περιοχή στο Μάτι και το Κόκκινο Λιμανάκι, όπου είχαν καταφύγει κάτοικοι για να προφυλαχθούν από την πυρκαγιά. Η συνδρομή των ως άνω πλοίων στην διάσωση ατόμων από τη θάλασσα, με δεδομένα τα ανωτέρω τεχνικά χαρακτηριστικά, αλλά και την μεταφορική ικανότητα τους, θα ήταν πολύ σημαντική και ουσιαστική στη διάσωση ατόμων που κινδύνεψαν και τελικά πνίγηκα. Επίσης η ηγεσία του πυροσβεστικού σώματος και η διοίκηση του ΕΣΚΕ δεν κινητοποίησαν, ως όφειλαν εκ της αποστολής τους την Ειδική μονάδα Αντιμετώπισης καταστροφών(ΕΜΑΚ)”.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr