Χαράλαμπος Σπυρόπουλος: Αναβολή 349 ΚΠΔ – Πρακτικά καθημερινά προβλήματα

Το άρθρο 349 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας είναι ένα εκ των άρθρων της δικονομίας μας που έχει περάσει από σαράντα και πλέον κύματα τα τελευταία χρόνια. Σε νομοθετικό στάδιο, ο περιορισμός της δυνατότητας αναβολής μίας δίκης, θεωρείται ότι συνδράμει τα μέγιστα στην ταχύτητα απονομής της Δικαιοσύνης, αλλά και στην αμεσότερη αποκατάσταση της κοινωνικής ειρήνης.

Σε μια πρώτη ανάγνωση είναι σωστό όσο και λογικό να μην χρειάζονται έξι ή ακόμη και επτά χρόνια για να δικαστεί σε πρώτο βαθμό ένα πλημμέλημα ή δέκα (και πλέον) χρόνια για να δικαστεί σε πρώτο βαθμό μία πράξη κακουργηματικού χαρακτήρα. 

Με την τελευταία τροποποίηση που έλαβε χώρα με το Ν. 5090/2024 η πλευρά της υπεράσπισης επιτρέπεται να υποβάλει μόνο ΜΙΑ φορά αίτημα αναβολής (για κώλυμα συνηγόρου), το οποίο μάλιστα πρέπει να αποδεικνύεται με τα απαραίτητα έγγραφα προς το Δικαστήριο στο οποίο υποβάλλεται. Η υποχρέωση υποβολής του αιτήματος συνοδευόμενο από τα απαραίτητα έγγραφα είναι επίσης λογική, καθόσον φιλτράρει τα αιτήματα αναβολών προκειμένου να μην υποβάλλονται αυτά ανεξέλεγκτα.

Το ζήτημα βέβαια που ανακύπτει με την άπαξ υποβολή του αιτήματος παρουσιάζει ιδιαίτερη προβληματική κατά περίπτωση εφαρμογής του. Σε δίκες πολυπρόσωπες, στις οποίες μετέχουν, προφανώς, περισσότεροι του ενός δικηγόροι, και ενώ σε προγενέστερο από την ψήφιση του νόμου 5090/2024 χρόνο έχει υποβληθεί αίτημα αναβολής, λόγω κωλύματος συνηγόρου, πως μπορούμε να αποκλείσουμε το γεγονός ότι στην μεταγενέστερη δικάσιμο θα υπάρξει ένα νέο και ανυπέρβλητο κώλυμα από άλλο Δικηγόρο;! 

Στην ανωτέρω διάταξη, που κατά την άποψη μου χρήζει άμεσης και επιτακτικής τροποποίησης, ας προσθέσουμε κι έναν ακόμη παράγοντα που δυσκολεύει το έργο των Δικηγόρων καθημερινά. Συνεπεία των τροποποιήσεων που έγιναν για την αρμοδιότητα των Δικαστηρίων, εκατοντάδες πλημμελήματα που είχαν προσδιοριστεί προς εκδίκαση μετά την 31η Ιουλίου του έτους 2024 αποσύρθηκαν και προσδιορίζονται εκ νέου σύμφωνα με το άρθρο 137 (Μεταβατική Διάταξη) του Ν.5090/2024. Εκτός όμως από τα πλημμελήματα το πρόβλημα αυτό γιγαντώνεται και στα κακουργήματα, όπου, για παράδειγμα, καταργήθηκαν τα Πενταμελή Εφετεία και προσδιορίζονται εκ νέου πλέον από την καθ΄ ύλην και κατά τόπο αρμόδια Εισαγγελία Εφετών στα Τριμελή Εφετεία Κακουργημάτων Β΄ Βαθμού.

Είναι λοιπόν αυτονόητο ότι σε ημεροχρονολογία που ένας Δικηγόρος έχει προσδιορισμένο δικαστήριο, το οποίο πιθανόν να είναι και κατόπιν αναβολής, να του προσδιοριστεί από την Εισαγγελία ένα ακόμη δικαστήριο είτε ίδιου βαθμού δικαιοδοσίας είτε όχι, δίχως να μπορεί να αποφύγει τη συνύπαρξη των δύο Δικαστηρίων.  Στην ανωτέρω δύσκολη εξίσωση ας συνεκτιμηθεί το επίσης καθημερινό πρόβλημα, η μία εκ των δύο υποθέσεων να είναι σε άλλη περιφέρεια Πρωτοδικείου ή Εφετείου καθιστώντας ανέφικτη την ταυτόχρονη παρουσία και εκπροσώπηση των εντολέων του. Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις λαμβάνει χώρα προσδιορισμός δικαστηρίου σε ημερομηνία που δεν γνωρίζει αρχικώς ο συνήγορος υπεράσπισης και είναι σφόδρα πιθανό να έχει άλλες ποινικές υποθέσεις που πρέπει να εκδικασθούν. 

Είναι ένα αρκετά σύνθετο πρόβλημα το οποίο σίγουρα δεν θα λύσει η τρέχουσα διάταξη, αντιθέτως θα δημιουργήσει πλείστα άλλα προβλήματα με κυριότερο να στερείται ο κατηγορούμενος τον δικηγόρο της επιλογής του.

Στο άρθρο 6 της ΕΣΔΑ στην παράγραφο 3 περίπτωση  αναφέρεται:

3. Ειδικώτερον, πας κατηγορούμενος έχει δικαίωμα:

α. όπως πληροφορηθή, εν τη βραχυτέρα προθεσμία εις γλώσσαν την οποίαν εννοεί και εν λεπτομερεία την φύσιν και τον λόγον της εναντίον του κατηγορίας.

β. όπως διαθέτη τον χρόνον και τας αναγκαίας ευκολίας προς προετοιμασίαν της υπερασπίσεώς του.

γ. όπως υπερασπίση ο ίδιος εαυτόν ή αναθέση την υπεράσπισίν του εις συνήγορον της εκλογής του, εν η δε περιπτώσει δεν διαθέτει τα μέσα να πληρώση συνήγορον, να τω παρασχεθή τοιούτος δωρεάν, όταν τούτο ενδείκνυται υπό του συμφέροντος της δικαιοσύνης.

δ. να εξετάση ή ζητήση όπως εξετασθώσιν οι μάρτυρες κατηγορίας και επιτύχη την πρόσκλησιν και εξέτασιν των μαρτύρων υπερασπίσεως υπό τους αυτούς όρους ως των μαρτύρων κατηγορίας.

ε. να τύχη δωρεάν παραστάσεως διερμηνέως, εάν δεν εννοεί ή δεν ομιλεί την χρησιμοποιουμένην εις το δικαστήριον γλώσσαν.

Για να δοθεί μία ανάσα και όλοι να συνδράμουν στον απώτερο στόχο της επιτάχυνσης απονομής της Δικαιοσύνης, θα πρέπει να εξεταστεί ενδελεχώς το θέμα με τα υπερφορτωμένα πινάκια (διψήφιος αριθμός σοβαρών υποθέσεων που καλείται να δικάσει ένας Δικαστής και ταυτόχρονα να πρέπει να μετέχει στην έδρα έτερης Τριμελούς συνθέσεως που δικάζει υπόθεση παραγραφής ή με προσωρινά κρατούμενους).

Η σωστή προετοιμασία των υποθέσεων τουλάχιστον για τους προσωρινά κρατούμενους αναφορικά τόσο με το ζήτημα του διερμηνέα, όσο και της εκπροσώπησής τους, καθόσον πάρα πολλές φορές χάνεται πολύτιμος χρόνος προκειμένου να διορισθούν συνήγοροι με το καθεστώς της νομικής βοήθειας ( λόγω αιτήσεως – χαμηλό εισόδημα) ή να λείπει ο διερμηνέας με αποτέλεσμα να μην μπορεί να εκδικαστεί η υπόθεση.

Επίσης, φρονώ ότι θα πρέπει να επανεξεταστεί και το θέμα της μετ’ αναβολής δικασίμου, καθόσον όσο πιο κοντινή είναι η ημερομηνία που αναβάλλεται η υπόθεση τόσο μειώνονται κίνδυνοι όπως η παραγραφή, και ταυτοχρόνως είναι πιο πιθανό να μην ανακύψουν κωλύματα από πλευράς συνηγόρων, τουλάχιστον όχι τόσα, όσα ευλόγως προκύπτουν όταν μία υπόθεση αναβάλλεται για αρκετούς μήνες μετά με αποτέλεσμα να έχουν προσδιοριστεί και άλλα δικαστήρια, είτε κατόπιν διακοπής, είτε κατόπιν αναβολής, και πολλώ δε μάλλον σε υποθέσεις με πολλούς κατηγορουμένους.

Είναι εύκολα αντιληπτό ότι η διάταξη του άρθρου 349 ΚΠΔ ως τροποποιήθηκε δεν μπορεί να αντέξει στην καθημερινή πρακτική της μαχόμενης δικηγορίας, εκτός κι αν αποδεχτούμε ότι σε πλείονες περιπτώσεις θα στερηθούν οι κατηγορούμενοι την πιο ιερή ώρα, την ώρα της ακροαματικής διαδικασίας, τον συνήγορο της εκλογής τους καταστρατηγώντας το άρθρο 6 της ΕΣΔΑ και συγκεκριμένα τα όσα ευλόγως προβλέπει στην παράγραφο 3 περίπτωση γ΄.

* Χαράλαμπος Σπυρόπουλος, Δικηγόρος Αθηνών

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr