Α.Γουλές – Δ.Μελίδης: Το CHAT GPT και το μέλλον της Δικαιοσύνης

Πόσο σίγουροι είστε ότι το κείμενο που διαβάζετε δεν το έχει συνθέσει το πολυδιαφημισμένο το τελευταίο διάστημα ChatGPT? Πόσο σίγουροι είστε ότι η εργασία του παιδιού σας στο Γυμνάσιο, η διπλωματική κάποιας φοιτήτριας στο Πανεπιστήμιο ή το άρθρο κάποιου πολιτικού σε μια εφημερίδα μεγάλης κυκλοφορίας δεν είναι αποτέλεσμα της ίδιας πλατφόρμας; Σε πάρα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα τα ανωτέρω ερωτήματα θα τίθενται όλο και συχνότερα και οι απαντήσεις θα γίνονται όλο και πιο δύσκολες ή περίπλοκες. Δεν θα πάρουμε όμως σε καμία περίπτωση το μέρος του… «μελλοντολογικού λαϊκισμού», που όπως διαπιστώσαμε δυστυχώς σε πρόσφατη αρθρογραφία και ειδησεογραφία, επικρατεί στο δημόσιο λόγο, καθώς διαδίδεται εντέχνως η άποψη ότι τεχνολογικά και μεθοδολογικά τα πράγματα είναι έτοιμα πχ. για τον Δικαστή που θα γράφει δικαστικές αποφάσεις μέσω ενός τέτοιου συστήματος, ή «το τέλος των επαγγελμάτων», κάτι που φυσικά εκτός από μη ρεαλιστικό είναι και υπό συνθήκες επικίνδυνο.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη, σε απόλυτη αρμονία με την ανθρώπινη, μπορεί πλέον να εξελίσσεται. Έχει μάλιστα το απόλυτο πλεονέκτημα της επέκτασης, μιας και η εξέλιξη της εξαρτάται πλήρως από την τροφοδότηση και επεξεργασία δεδομένων, με άπειρες όμως ήδη δυνατότητες, ειδικά σε σύγκριση με τον ανθρώπινο νου. Η ανάπτυξη της Τεχνητής νοημοσύνης και των αλγορίθμων μηχανικής μάθησης, ταυτίζονται επίσης, με την ανάπτυξη του υλικού, το οποίο και υποστηρίζει την όλη διαδικασία. Και φυσικά παρέχεται ήδη το πλεονέκτημα της ταυτόχρονης συλλογής τεράστιων όγκων πρωτογενών δεδομένων, προς επεξεργασία. Πρωτογενών δεδομένων που φαντάζουν για τον ανθρώπινο παράγοντα (και είναι υπό συνθήκες) άχρηστα, λόγω της πεπερασμένης δυνατότητας επεξεργασίας και αξιοποίησης από αυτόν, είναι όμως υπέρ-πολύτιμα για την τροφοδότηση των αλγορίθμων μηχανικής μάθησης και την ανάπτυξη εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης. 

Αυτό το αναφέρουμε γιατί είναι πλέον κοινώς αποδεκτό και απόλυτα ορατό ότι η τεχνολογική ανάπτυξη και συνεπώς η επονομαζόμενη τεχνητή νοημοσύνη θα έχει μια μόνιμη ανοδική-εξελικτική πορεία, η οποία θα είναι πολύ μεγαλύτερη από την αντίστοιχη ανθρώπινη εξέλιξη. Παρόλα αυτά το κομβικό σημείο σε αυτό θα είναι ότι ο άνθρωπος θα συνεχίζει να έχει κατά τη γνώμη μας το απόλυτο πλεονέκτημα του δημιουργού, απέναντι στην τεχνολογία. Άρα είναι στην απόλυτη δική του ευθύνη να συμπεριλάβει κανόνες ηθικής και διαφάνειας στην τεχνολογική εξέλιξη, με γνώμονα όχι τον περιορισμό της ή τον «έλεγχο» της, αλλά με σκοπό η εξέλιξη αυτή να ευνοήσει τον μελλοντικό άνθρωπο, σε όποιο μοντέλο φανταζόμαστε ότι αυτός θα πρέπει να ζει και να αλληλοεπιδρά. Απλά ευχόμαστε το μοντέλο αυτό να μην καταλήξει να είναι δυστοπικό.  

Η διαφαινόμενη «επέλαση» της Τεχνητής Νοημοσύνης από τον δικαιϊκό κόσμο είναι αδιανόητο να μην πραγματοποιηθεί εντός πολύ συγκεκριμένων θεσμικών και νομικών πλαισίων, ύστερα από ενδελεχή και σε βάθος επιστημονική έρευνα και διάλογο, και πάντα με πλήρη σεβασμό σε κατοχυρωμένες αξίες, δικαιώματα και κεκτημένα. Ένας δικαστής που σήμερα θα στηρίξει μια απόφαση του σήμερα σε μια ιδιωτική πλατφόρμα τεχνητής νοημοσύνης όπως το Chat GPT είναι το ίδιο ακριβώς πράγμα με ένα δικαστή που την δεκαετία του 1980 θα στήριζε τις αποφάσεις του σε απόψεις φίλων και γνωστών, έστω και νομομαθών. Κομβικό και απόλυτα σημαντικό στοιχείο σε κάθε χρήση ενός τέτοιου εργαλείου είναι το ποιος, πως και γιατί το δημιουργεί, και βέβαια υπό ποιες συνθήκες και παραμέτρους λειτουργεί το εκάστοτε εργαλείο. Θα πρέπει λοιπόν θεσμικά και με συνθήκες διαφάνειας, να απαντώνται τα παραπάνω ερωτήματα και να υπάρχει μια επίσης θεσμική πρόβλεψη στο πως οι αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης μπορούν να εξελίσσονται. Εξίσου σημαντική είναι, και το αναφέρουμε εδώ με αρκετά γενικό τρόπο καθώς η συγκεκριμένη συζήτηση δεν χωρά σε ένα άρθρο, η μελέτη της ηθικής (άρα και τεχνοηθικής) διάστασης ενός τέτοιου συστήματος. Σε κάθε περίπτωση το μέλλον είναι ήδη εδώ και οι λύσεις που θα επιλεγούν θα καθορίσουν το μέλλον της δικαιοσύνης, άλλα και της ίδιας της ανθρώπινης ύπαρξης, για τα πολλά επόμενα χρόνια.

*Των Αλέξανδρου Γουλέ (Μηχ. Πληροφορικής, MSc) και Δημήτρη Μελίδη (Δικηγόρου, PhDc), Διδασκόντων και Ακαδημαϊκών Υπευθύνων στο Πρόγραμμα «Ψηφιακά Δικαστικά Συστήματα και Τεχνοηθική» του ΚΕΔΙΒΙΜ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών 

**Ο Επόμενος κύκλος του προγράμματος «Ψηφιακά Δικαστικά Συστήματα και Τεχνοηθική» (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. ΕΚΠΑ), θα ξεκινήσει την Τρίτη 30 Μάϊου και οι εγγραφές είναι ήδη ανοιχτές στο site https://site.cce.uoa.gr/courses-detailed/1156.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr