Αφροδίτη Σακελλαροπούλου: Η κατάσταση στο δικαστικό σώμα – Τα προβλήματα και οι λύσεις

Η κατάσταση στο ελληνικό δικαστικό σώμα είναι χειρότερη από ποτέ και εστιάζεται σε τέσσερα σημεία, τα οποία θα παραθέσω επιγραμματικά και στη συνέχεια θα αναφέρω σχετικές προτάσεις:

1) Μισθολογική στασιμότητα. Σύμφωνα με προεκλογική αρθρογραφία μας με τον Πάνο Βασταρούχα, η χώρα μας κατατάσσεται στη 13η από το τέλος σειρά μεταξύ των χωρών της ευρωπαϊκής ηπείρου όσον αφορά τα δικαστικά μισθολόγια, με μέσο ετήσιο μισθό ενός δικαστή στο ξεκίνημα της καριέρας του, ανερχόμενο στο ποσό των 31.710 ευρώ. Κάτω από την Ελλάδα κατά φθίνουσα σειρά κατατάσσεται η Ουκρανία, η Κροατία, η Λευκορωσία κ.λπ. Πάνω από την Ελλάδα αναφορικά με το ύψος των ετησίων απολαβών των δικαστικών λειτουργών, κατά αυξητική σειρά, βρίσκονται όλες οι άλλες χώρες της ευρωπαϊκής ηπείρου, μεταξύ των οποίων η Λιθουανία, η Λετονία, ακόμα και η Ρουμανία!

2) Από άποψη ανασφάλειας ως προς την μονιμότητά μας υφίστανται τα άκρως προβληματικά άρθρα 59 και 126 Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών.

 Το άρθρο 59 ΚΟΔΚΔΛ, το οποίο έχει για τα καλά ενεργοποιηθεί, ορίζει ότι μη προακτέος κρίνεται ο δικαστής που εντός 5ετίας έχει τιμωρηθεί δύο φορές λόγω καθυστέρησης. Το δε άρθρο 126 ΚΟΔΚΔΛ, το οποίο ακόμα δεν ενεργοποιηθεί αλλά επικρέμεται ως δαμόκλειος σπάθη, ορίζει ότι σε περίπτωση τριών παραλείψεων, ο δικαστής υποχρεωτικά απολύεται. Και επίσης επίκειται η νομοθέτηση της αποζημίωσης λόγω πράξεων ή παραλείψεων των δικαστικών λειτουργών.

3) Δυσανάλογες χρεώσεις ιδίως στον πρώτο βαθμό, όπου επικρατεί ένα χάος, με αποτέλεσμα να διώκονται πειθαρχικά συνάδελφοι που έχουν υπερχρεωθεί.

4) Υπηρεσιακή στασιμότητα σε όλους τους βαθμούς, προεξεχόντων των πρωτοδικών ειδικής επετηρίδας, των τέως ειρηνοδικών δηλαδή. Η πυραμίδα έχει κλείσει, η επετηρίδα έχει μπλοκάρει, επομένως οι παραλείψεις είναι πλέον αθρόες και αυτό είναι λογικό επακόλουθο, αφού μοιραία πρέπει να επιλεγούν οι άριστοι, πρέπει όμως ταυτόχρονα να δοθεί και μία λύση.

Για να δούμε τι έχει πράξει Προεδρείο για όλα αυτά και τι όφειλε να έχει πράξει. 

1. Ως προς τη μισθολογική μας στασιμότητα, το Προεδρείο θα μπορούσε να ζητήσει την μισθολογική μας αύξηση ώστε να καταταγούμε από τη 13η έστω στη 14η σειρά πανευρωπαϊκά, να ζητήσει τις αποδοχές του εφέτη για τους τέως ειρηνοδίκες που δεν έχουν ακόμα προλάβει και αυτές του προέδρου εφετών στα 27 έτη για τους τέως ειρηνοδίκες που έχουν ήδη λάβει το μισθό του εφέτη και όλα αυτά με το βάσιμο επιχείρημα των εισπραττομένων κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης λόγω της ενοποίησης, όπως ακριβώς είχαμε δημοσιεύσει προεκλογικά. Όμως το Προεδρείο δεν ασχολείται καν με όλα αυτά, αφού έχει επιλέξει ο κ. Σεβαστίδης να τεθεί ηγέτης ενός πανελλήνιου κινήματος για τη διεκδίκηση της επαναφοράς των δώρων. Φυσικά και τασσόμαστε υπέρ της διεκδίκησης των δώρων. Όταν όμως το Προεδρείο ασχολείται μόνο με αυτό, αδιαφορεί για τα δίκαια μισθολογικά αιτήματα των δικαστών και εισπράττει τη μόνιμη άρνηση της πολιτείας, τότε καθίσταται φανερό ότι αυτοσκοπός του είναι η διαφημιστική του προβολή και μόνο στο πολιτικό σκηνικό, αυτό φυσικά καθίσταται σε όλους αντιληπτό  και  αποτελεί έναν από τους λόγους που δεν θα λάβει εκ μέρους της πολιτείας  οιαδήποτε μισθολογική παροχή.

2. Ως προς το άρθρο 59 ΚΟΔΚΔΛ περί της μη προαγωγής λόγω δύο πειθαρχικών εντός 5ετίας. Και εκεί απούσα η Ένωση. Το άρθρο αυτό πρέπει να τροποποιηθεί εφόσον με την 5ετία αυτή καταργείται η διετής παραγραφή του προστίμου της μισθολογικής στέρησης. Το άρθρο 126 ΚΟΔΚΔΛ περί υποχρεωτικής απόλυσης σε περίπτωση παραλείψεων πρέπει να καταργηθεί εντελώς αφού πλέον οι παραλείψεις είναι συχνότατες και επαναλαμβανόμενες, κινδυνεύουν δε και οι πρωτοδίκες της ειδικής που δεν θα επιλεγούν για τη γενική επετηρίδα, η οποία λογίζεται ως προαγωγή. Ως προς τον επιγενόμενο νόμο που θα ορίζει τα της αποζημίωσης σε περίπτωση δικαστικών λαθών, εκεί επιβάλλεται η Ένωση να είναι παρούσα και να θέσει αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις, όπως π.χ. δεδικασμένο ΕΔΔΑ και ΔΕΕ και τίποτα παραπάνω. Όμως ουδείς καλεί μία Ένωση Δικαστών που περιφέρεται από κόμμα σε κόμμα και από σωματείο σε σωματείο με μοναδικό αίτημα την επιστροφή των δώρων.

3. Ως προς την υπερχρέωση και τις αδικίες ιδίως στον πρώτο βαθμό ιδίως των πρωτοδικών της ειδικής επετηρίδας, προτείνουμε τα εξής: Aπό τη στιγμή που οι διευθύνοντες των Πρωτοδικείων πλέον διαχειρίζονται έναν πολύ μεγάλο αριθμό ανθρώπινου δυναμικού, από τη στιγμή που ακούγονται παράπονα για αδικίες και έπονται πειθαρχικά λόγω καθυστέρησης, θεωρώ ότι πρέπει να νομοθετηθεί πλέον ένα ένδικο μέσο προσφυγής στις δικαιοδοτικού κατά την πρόσφατη νομολογία του ΣΤΕ πράξεις των διευθυνόντων τα Πρωτοδικεία. Αυτό εξάλλου θα προάγει την επιτάχυνση και την ποιότητα απονομής της δικαιοσύνης, διότι είναι κανόνας ότι όταν δεν υπάρχει ισοκατανομή, τότε η δικαιοσύνη δεν προχωράει ούτε γρήγορα ούτε ορθά. Φυσικά και σε αυτή την περίπτωση το Προεδρείο απέχει. Σε αυτό το σημείο επαναφέρουμε την πρώτη από Ιουλίου 2023 πρότασή μας ως προς τον δικαστικό χάρτη, η οποία ήταν και θα είναι ο χωρισμός των υποθέσεων σε πάνω και κάτω από 50.000 ευρώ με ανάλογη κατανομή των πιο δύσκολων ειδικών διαδικασιών (π.χ. εργατικών διαφορών) στο τμήμα των υποθέσεων με καθ’ ΄ύλην αρμοδιότητα κάτω από 50.000 ευρώ και των πιο εύκολων ειδικών διαδικασιών (π.χ. αυτοκινητικών διαφορών) στο τμήμα με καθ’ ύλην αρμοδιότητα πάνω από 50.000 ευρώ. Και αυτό ανεξαρτήτως επετηρίδων. ‘Ετσι θα υπάρξει και εξειδίκευση και δίκαιη κατανομή.

4. Και πάμε στο σημαντικότερο, τον τέταρτο άξονα, δηλαδή την υπηρεσιακή στασιμότητα του μεγαλύτερου μέρους του κλάδου, ήτοι 900 τέως Ειρηνοδικών. Η λύση που προτείνει ο κ. Σεβαστίδης και ήταν και το προεκλογικό του αφήγημα και ο λόγος που κέρδισε τις εκλογές είναι η συσσώρευση όλων των τέως Ειρηνοδικών στον πυθμένα του πρώτου βαθμού προκειμένου έτσι θεωρεί να του χορηγηθούν οργανικές θέσεις εφετών, να ξεμπλοκάρει η επετηρίδα και να εκλεγεί πανηγυρικά και την επόμενη διετία. Αυτό δεν θα γίνει, στα πτώματα των Ειρηνοδικών δεν θα πατήσει κανείς προκειμένου να επωφεληθεί είτε σε συνδικαλιστικό είτε σε υπηρεσιακό επίπεδο. Δεν θα γίνει, γιατί η αθρόα ένταξη στη γενική επετηρίδα συνεπάγεται μεταθέσεις, παραλείψεις λόγω ανεπάρκειας και στις τρεις φορές σύμφωνα με το 129 ΚΟΔΚΔΛ απόλυση. Αλλά ακόμα και αν το δεχόμασταν, ποιος πολιτειακός και θεσμικός παράγοντας είναι αυτός που θα μοιράσει οργανικές θέσεις εφετών μόνο και μόνο προκειμένου να εξελιχθεί ένας βαθμός; Ουδείς ποτέ. Οργανικές θέσεις στον κλάδο θα χορηγηθούν μόνο με την ταυτόχρονη εξέλιξη των τέως Ειρηνοδικών. Η πρότασή μας ήταν και είναι αμετάβλητη. Δυνατότητα εξέλιξης στην ειδική επετηρίδα, δυνατότητα ένταξης στη γενική επετηρίδα με μπόνους τετραετίας υπέρ των πρωτοδικών με ταυτόχρονη ισόποση αύξηση οργανικών θέσεων προέδρων πρωτοδικών προκειμένου να κυλήσει η επετηρίδα πλέον ομαλά. Τον αριθμό και τα κριτήρια, όπως μέχρι τώρα, έτσι και στο εξής θα συνεχίσει να τα καθορίζει το ανώτατο θεσμικό μας όργανο, το ΑΔΣ, επομένως τα δημόσια αιτήματα του κ. Σεβαστίδη στον Υπουργό για αθρόα ένταξη είναι αλυσιτελή και προς εντυπωσιασμό.

Αφιερώνω το κλείσιμο της τοποθέτησής μου αυτής στους τέως Ειρηνοδίκες. Εμείς, με προσεχτικά βήματα προσπαθήσαμε να μην σας ρίξουμε στα βράχια και μέχρι το σημείο που το ελέγχαμε, τα καταφέραμε. Από τη στιγμή που αποφασίσατε να εμπιστευτείτε την υπηρεσιακή σας τύχη στις δύο ομάδες και σε όσους τους περιβάλλουν, επήλθε η καταστροφή. Επειδή παρατηρώ ότι παρασύρεστε, αποπροσανατολίζεστε και οδηγήστε σε αχαρτογράφητα νερά, έχετε στο νου σας ένα γνωμικό της Γκόλντα Μέιρ, πρώην πρωθυπουργού του κράτους του Ισραήλ: «Ένας ηγέτης που δεν διστάζει πριν στείλει το έθνος του στη μάχη, δεν είναι κατάλληλος ηγέτης».

*Αφροδίτη Σακελλαροπούλου, Αναπληρωματικό μέλος του Δ.Σ. της ΕΝΔΕ

**Ομιλία στη ΓΣ της ΕνΔΕ, Δεκέμβρης 2024