Αλεξάνδρα Μάμμα: Η προοδευτική εξόντωση της Καρολάιν

Η απόλυτη βία και η φυσική της εξόντωση δεν ήταν παρά το αποκορύφωμα μιας διαρκούς βίας που υφίστατο χρόνια από τον σύντροφό της Μπάμπη Αναγνωστόπουλο . Η βία δεν εκδηλώθηκε ξαφνικά στο πλαίσιο ενός τσακωμού , ήταν σταδιακή, κρυμμένη και καθημερινή. Οι αναλύσεις ψυχιάτρων και ψυχαναλυτών σε συνδυασμό με τα δεδομένα που έχουν γίνει γνωστά, βοηθούν να αποκωδικοποιήσουμε αυτή τη βία  και τα στάδια από τα οποία πέρασε.   

Οι πρώτοι ειδικοί που μελέτησαν τη συζυγική βία, ιδιαίτερα η L.E Walker περιέγραψαν την εκδήλωσή της υπό τη μορφή κύκλων. Αυτή η βία εγκαθίσταται προοδευτικά στο ζευγάρι και δεν αναγνωρίζεται πάντοτε. 

Από το στάδιο της γνωριμίας του ζευγαριού, όταν ο 27χρόνος «πολιορκούσε» μια έφηβη 15χρονη, αυτό που φαινόταν ως εκδήλωση έρωτα, το να προσπαθεί να την εντυπωσιάσει και να της τραβήξει την προσοχή πετώντας με το ελικόπτερο πάνω από το σχολείο, ήταν αυτό που Αγγλοσάξονες αποκαλούν “love bombing” (ερωτικός βομβαρδισμός) και το ερμηνεύουν ως πρώτη φάση της βίας – κακοποίησης.

Η βία δεν εμφανίζεται ξαφνικά, αλλά από την κυριαρχία ,στη βία, συντελείται ένα προοδευτικό πέρασμα.  Η διαδικασία επιβολής ξετυλίγεται σε δύο χρόνους, αρχίζει με την ερωτική πολιορκία και στην πορεία ο άντρας χρησιμοποιεί όλο και πιο έκδηλες μεθόδους βίας.  Σε αυτό το πρώτο στάδιο «ο εμφανιζόμενος ως πρίγκιπας» δεν επιδιώκει, κατά την ερμηνεία των ψυχαναλυτών, να δημιουργηθεί μια αμοιβαία ερωτική σαγήνευση   , αλλά για σαγήνευση που να επιβεβαιώνει τον ίδιο και το «εγώ του», μια σαγήνευση ναρκισσιστική που αποβλέπει στη «γοήτευση του άλλου» και ταυτόχρονα στην παράλυσή του. 

Αυτή η φάση που δίνει εξωτερικά την ψευδαίσθηση του ιδεώδους έρωτα είναι παράλληλα η φάση της ψυχολογικής προετοιμασίας για την υποταγή , όπως έχει αποκαλέσει τον όρο ο Γάλλος ψυχαναλυτής Ρακαμιέ, του «απεγκεφαλισμού» της γυναίκας. Μέσω αυτής της διαδικασίας , ο άντρας δεν επιχειρεί στην αρχή να «καταστρέψει» τη σύντροφό του, αλλά να την υποτάξει σιγά σιγά και να την έχει στη διάθεσή του. Πρόκειται για εκδήλωση της επιθυμίας του για έλεγχο και κυριαρχία επάνω της , ώστε να μην είναι παρά ένα αντικείμενο και να παραμείνει στη θέση του αντικειμένου.  

Ένας σύζυγος δυνητικά βίαιος και πολύ περισσότερο ένα άτομο ιδιαιτέρως χειραγωγικό, μπορεί εύκολα να εντοπίζει στον άλλο την ευάλωτη πλευρά που θα επιτρέψει το «γάντζωμα» , τη λειτουργία δηλαδή μιας διαδικασίας επιβολής, η οποία θα διατηρηθεί όχι από την προσωπικότητα της γυναίκας, αλλά από τη διαμόρφωση της σχέσης. 

Εκδηλώσεις κακοποίησης και άσκησης βίας όχι σωματικής αλλά ψυχολογικής ήταν και όλες οι «επιλογές» που επέβαλλε στην Καρολάιν , να σταματήσει τις σπουδές που η ίδια ήθελε να κάνει, να γίνει αμέσως μητέρα μετά από μια αποβολή που της στοίχισε, να απομακρυνθεί από την οικογένειά της και τον κοινωνικό της περίγυρο, να μην έχει φίλες , για να αποφύγει το ενδεχόμενο να έχει άλλες παραστάσεις, να συζητήσει όσα της συμβαίνουν και να βρει τρόπο να ξεφύγει. 

Αυτές οι «μέθοδοι» εντοπίζονται σχεδόν σε όλα τα ζευγάρια στα οποία η γυναίκα δέχεται κακοποίηση. Η σχέση επιβολής μπλοκάρει τη γυναίκα και την εμποδίζει να εξελιχθεί και να καταλάβει. Ίσως αυτό είναι και μια εξήγηση για τις ενοχές που αισθανόταν πολλές φορές και έχει καταγράψει στο ημερολόγιο της. Ενδεικτικά ήταν τα ερωτήματά της μήπως ήταν άσχημο που σκεφτόταν να φύγει, μήπως αυτή δεν φερόταν σωστά στο σύζυγο, μήπως τον πλήγωνε με τη συμπεριφορά της, μήπως δεν ήταν φυσιολογικό να θέλει κάποιο χρόνο μόνη της – για τον εαυτό της  , για να νιώσει ήρεμη ή πολύ ανθρώπινα να ξεκουραστεί από το μεγάλωμα ενός βρέφους. 

Στο πρώτο στάδιο επιβολής , η γυναίκα αποσταθεροποιείται και προοδευτικά χάνει την εμπιστοσύνη στον εαυτό της. Ακολουθεί το λεγόμενο «στάδιο της διάρρηξης» που συνίσταται στη διείσδυση στο ψυχικό έδαφος της γυναίκας, στη διαταραχή των ορίων της, στον έλεγχο της χρήσης του χρόνου της, στην αποκάλυψη των μυστικών της, στην εισβολή στη σκέψη της. Έτσι προοδευτικά αιχμαλωτίζουν την προσοχή και κερδίζουν την εμπιστοσύνη της, χωρίς να έχει συνείδηση ,συνοπτικά χρησιμοποιούν την τεχνική της «πλύσης εγκεφάλου» .

Οι μέθοδοι ψυχολογικής βίας που δέχονται οι γυναίκες – θύματα κακοποίησης έχουν χωριστεί από τους μελετητές σε δύο βασικές κατηγορίες : 1) Τις τεχνικές συμπεριφοράς που συνίστανται στην απομόνωση του ατόμου από την οικογένειά του, τους φίλους του, την εργασία του, στον έλεγχο της πληροφόρησης που δέχεται μέσω της παρακολούθησης για παράδειγμα του τηλεφώνου του, στην κατάληξή του σε κατάσταση οικονομικής εξάρτησης και τέλος στη φυσική και ψυχολογική του αποδυνάμωση. και 2) Τις τεχνικές συγκινησιακού τύπου  , που αντιστοιχούν στην προφορική χειραγώγηση και τον εκβιασμό. Τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν οι βίαιοι άνθρωποι ποικίλλουν αναλόγως με το ψυχολογικό προφίλ τους. Γενικά αυτοί οι άντρες κατορθώνουν να επιδράσουν στη γυναίκα προβάλλοντας είτε τα αισθήματά τους – τον έρωτα είτε την εξουσία τους. 

Αυτά συνδυάζονται με την κατάθεση που έδωσε η φίλη της 20χρονης  η οποία ανέφερε στις αρχές με την ιδιότητα της μάρτυρος ,  ότι ο πιλότος  είχε εγκαταστήσει εφαρμογή στο κινητό της  συντρόφου του, ώστε να γνωρίζει που βρίσκεται ανά πάσα στιγμή. Ότι σε συνάντηση που είχαν για να συζητήσουν σαν φίλες, μετά από λίγο ήρθε εκεί που καθόντουσαν και ο σύζυγος. Ότι παρότι της φαινόταν πιεσμένη, ταραγμένη, μπουχτισμένη, κλεινόταν στον εαυτό της και δεν μοιραζόταν τα προβλήματα της. Ότι της έκανε εντύπωση ότι το γάμο τον έμαθε εκ των υστέρων, τον ανακοίνωσε δηλαδή εκ των υστέρων, δεν είχε πάρει τη γνώμη κάποιου οικείου της προσώπου. 

Η συζυγική βία έχει καταγραφεί ως μια από τις βασικές αιτίες θνησιμότητας των γυναικών παγκοσμίως. Στις Ηνωμένες Πολιτείες το 71% των ανθρωποκτονιών με γυναίκες στο ρόλο του θύματος της πράξης,  διαπράττονται από το σύντροφο ή τον πρώην σύντροφο.  Ο φόνος γίνεται τις περισσότερες φορές ,όπως εν προκειμένω ή αφαίρεση της ζωής της Καρολάιν ,  τη χρονική στιγμή του χωρισμού. Οδηγούνται σε αυτή την απόφαση – να της σκοτώσουν, είτε λίγο μετά την αναχώρησή τους αν καταφέρουν να φύγουν ή όταν σχεδιάζουν να φύγουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι το συγκεκριμένο βράδυ καταγράφηκε στο κινητό της 20χρονης η αναζήτηση καταλύματος σε ξενοδοχείο για να απομακρυνθεί από το βίαιο σύζυγο , ενδεικτικές είναι και οι σκέψεις που έχουν καταγράφει πολλές φορές στο ημερολόγιο της- να διακόψει τη σχέση της, να χωρίσει με το πιλότο -τις οποίες μοιραζόταν μαζί του το τελευταίο διάστημα πριν την επώδυνη κατάληξη . Σύμφωνα με τους ψυχαναλυτές, ο βίαιος σύντροφος δεν υποφέρει « τον άλλο» , την απόρριψη που εισπράττει , την επιθυμία της συντρόφου να αυτονομηθεί. Η ανθρωποκτονία όπως παρατηρούν σχετικά αντιστοιχεί στη συνειδητοποίηση της αβάσταχτης ετερότητας του άλλου, εξουδετερώνοντας  τον «άλλο» θέλει να εκδικηθεί και να έχει την τελευταία λέξη, ο φόνος της συντρόφου συνιστά πράξη άκρας κυριαρχίας, η δική του παντοδυναμία επιβεβαιώνεται ,αφού νιώθει ότι επιβάλλεται με τίμημα την άρνηση του άλλου και της αξίας του. 

Αλεξάνδρα Μάμμα – Δικηγόρος 

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr