Αλεξάνδρα Μάμμα: Το θέατρο είναι αναγκαίο μέσο παιδείας

«Δεν είχα βάλει τα κλάματα, όμως απελευθέρωνα έναν πόνο, μετά από λίγα λεπτά που συνέχισα να προφέρω τις λέξεις και όσο προχωρούσε ο μονόλογος ήρθαν και αυτά να κυλήσουν πολύ ομαλά και αρμονικά και ήταν αληθινά , είχαν βγει από τα συναισθήματα που αναπαρήγαγα μέσα μου , μπορεί να πρόφερα τα λόγια του Ίψεν στο μονόπρακτο ‘Η πιο δυνατή’ , όμως κάτω από τις λέξεις υπήρχε μια δική μου αλήθεια, που έβρισκε τρόπο να διατυπωθεί. Έβλεπα ότι με κοιτούν και συναισθάνονται ότι είναι αληθινό το συναίσθημα που εξωτερικεύω , όταν τελείωσα η καθηγήτρια με ρώτησε : ‘Θέλω να μας πεις τι συνέβη, πως λειτούργησες και το έπαιξες τόσο καλά αυτή τη φορά;’ Αυτή τη φορά δεν ήταν κάποια τεχνική, ήταν η επαφή με μια αληθινή εμπειρία και τα συναισθήματα που μου γεννούσε .

Η επαφή με το θέατρο είναι πάντα λυτρωτική , είναι ανάμεσα σε πολλά άλλα και μια μορφή θεραπείας πληγών, είτε το παρακολουθεί κάποιος ως θεατής είτε συμμετέχει ενεργά και δημιουργεί μέσω αυτής της μορφής τέχνης ως ηθοποιός ή σκηνοθέτης.

Όλα όσα ακούγονται το τελευταίο διάστημα έχουν διπλό πρόσημο και δεν είναι μονοσήμαντα.  Το βέβαιο είναι ότι όλες αυτές οι μορφές βίας δεν υπάρχουν μόνο στο θέατρο , τις αντιμετωπίζουν οι ευάλωτοι λόγω θέσης ή ψυχοσύνθεσης άνθρωποι,   με όποιο επάγγελμα και αν ασχοληθούν. Είναι πολύ λάθος και διαστρέβλωση της πραγματικότητας να δημιουργείται η εικόνα ότι προσωπικότητες αρρωστημένες , με ψυχολογικά θέματα , με διαστροφές  ή με άλλους είδους ασθένειες, υπάρχουν εκεί και κατέχουν θέσεις εξουσίας. Είναι άδικο που δεν γίνεται λόγος για τις φωτεινές προσωπικότητες, για τους ευαίσθητους, καλλιεργημένους και ξεχωριστούς ανθρώπους που το υπηρετούν και προσφέρουν πολλά. Το θέατρο είναι αναγκαίο μέσο παιδείας και πολύ ζωντανό και άμεσο και είναι κρίσιμο να συνεχίσει να υπάρχει και να μορφώνει.

Τον ίδιο κίνδυνο που έχει μια γυναίκα ή ένας άνδρας να νιώσει ότι καταπιέζεται, ότι συνθλίβεται ψυχικά, ότι υφίσταται βία ή ότι ο «προϊστάμενος» ή  ο «συμπαίκτης» ασκεί κάποιας μορφής πίεση που να αφορά σεξουαλική επιθυμία  ,κόμπλεξ ή ευρύτερα κατάχρηση εξουσίας, που θεωρεί ότι είναι κτήμα του και πρέπει να ικανοποίει τις επιθυμίες του  ή να υποστεί άλλες περιπτώσεις βίας ψυχολογικής ή λεκτικής , θα τον αντιμετωπίσει ακόμα και αν έχει επιθυμία να κάνει καριέρα σε ένα γραφείο ή σε μια εταιρεία. Το θέμα είναι κοινωνικό , δεν περιορίζεται στο χώρο του θεάτρου και του θεάματος,  γι’ αυτό και πρέπει να αναζητήσουμε τους τρόπους να το αντιμετωπίσουμε. (Αντίθετα , είναι ένας δυναμικός χώρος  που προσπαθεί να ξυπνήσει όλη την κοινωνία, έχουν εμφανιστεί θαρραλέοι άνθρωποι που μοιράζονται την όποια δυσάρεστη εμπειρία τους.)

Αυτό που γίνεται αυτή την περίοδο δείχνει τη θετική πλευρά των καλλιτεχνών , είναι ένα είδος επαναστικότητας και κάθαρσης. Οι επαγγελματίες που προέρχονται από το χώρο της υποκριτικής και του θεάτρου, αντιδρούν και δεν δέχονται τη διαιώνιση τέτοιων συμπεριφορών.  Ήδη οι άνθρωποι που με βάση τις μαρτυρίες και τις καταγγελίες έχουν κακοποιήσει αυτούς που τους περιέβαλαν ή τους συνεργάτες τους, υφίστανται συνέπειες. Έχουν χάσει δουλειές, έχουν βρεθεί εκτός παραγωγών. Ενδεικτικά, θα απαριθμήσω τις περιπτώσεις κάποιων : ο Πέτρος Φιλιππίδης με ανακοίνωση της δημόσιας τηλεόρασης τέθηκε εκτός της τηλεοπτικής σειράς στην οποία συμμετείχε  : «Λόγω της αυτονόητης ευαισθησίας που οφείλει να επιδεικνύει η Δημόσια Τηλεόραση, ο ηθοποιός για τον οποίο έχουν υποβληθεί επώνυμες καταγγελίες προς έλεγχο στο Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, από σήμερα δεν θα μετέχει πλέον στα γυρίσματα της σειράς», ο Γιώργος Κιμούλης που είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου ως πρωταγωνιστής στο «Φιλοκτήτη» αποβλήθηκε από την ομάδα των καλλιτεχνών με ουσιώδη αιτιολογία : « Οδηγηθήκαμε στη δυσάρεστη πλην επιβεβλημένη απόφαση να μην συμπεριλάβουμε το συγκεκριμένο ηθοποιό στην ομάδα των καλλιτεχνών. Θα ήταν ανεύθυνο από πλευρά μας αν παραβλέπαμε τις σκληρές και επώνυμες μαρτυρίες επαγγελματιών του χώρου μας  για   πρακτικές που κάθε άλλο παρά τιμούν την Τέχνη και τους ανθρώπους της. Λόγω του κλίματος που έχει δημιουργηθεί, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Δημήτρης Λιγνάδης, οδηγήθηκε στην απόφαση να παραιτηθεί.  Ηθικό στιγματισμό και άλλου είδους επαγγελματικές συνέπειες είχε και ο Παύλος Χαϊκάλης.

Θα είναι πολύ θετικό αν καταφέρουν αυτό να λάβει ευρύτερη διάσταση στην κοινωνία, να περιοριστεί ο εκφοβισμός και να εξελίσσονται οι πράγματι άξιοι, που παλεύουν, που ξέρουν να συνεργάζονται, που εμβαθύνουν στις αξίες της ζωής. Με την τέχνη ασχολούνται άνθρωποι  που θέλουν να μιλήσουν για την ανθρώπινη φύση, το μεγαλείο και τις αδυναμίες της, τις ομορφιές και τα επώδυνα στοιχεία της ζωής.  Από την εμφάνισή του στην αρχαιότητα το θέατρο λειτουργούσε ως μέσο μόρφωσης, διαμόρφωσης ηθών, χαρακτήρων. Έδινε το παράδειγμα στους ανθρώπους.

Οι καλλιτέχνες αυτή την περίοδο δίνουν το θετικό παράδειγμα σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας και τις κοινωνικές ομάδες, περνούν το μήνυμα στους ανθρώπους που έχουν κακοποιηθεί «αν βρεις το θάρρος και μιλήσεις, το πρόσωπο που σε θυματοποίησε δεν θα μείνει στο απυρόβλητο, θα τιμωρηθεί» και παράλληλα βοηθούν να γίνει μια αλλαγή, όποιος έχει συμπλέγματα ή «θέματα» και αποκτά κάποια θέση εξουσίας να μην την εκμεταλλεύεται, να ξέρει πως μπορεί να έχει επιπτώσεις, αν βλάψει άλλους. Σίγουρα το νέο κίνημα «me too, είμαστε όλοι μαζί» θα βοηθήσει ώστε τέτοιες προσωπικότητες να μην είναι πλέον ανεξέλεγκτες, σε όποιο επαγγελματικό χώρο και αν δραστηριοποιούνται.

Η Αλεξάνδρα Μάμμα είναι Δικηγόρος Αθηνών

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr