Αλέξανδρος Σαρηβαλάσης: #έστω για το νερό, ας πούμε την αλήθεια

Αν δεν ήταν λίγοι παλαβοί και το ΣτΕ, και εμπιστευόμασταν την τύχη του νερού στις μέχρι σήμερα Κυβερνήσεις, οι ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ θα ήταν σήμερα αποκλειστικώς στα χέρια ιδιωτών-μετόχων

NEWSROOM 05.04.2023 | 07:03

Freepik

DIKASTIKO.GR / ΑΡΘΡΑ / Αλέξανδρος Σαρηβαλάσης: #έστω για το νερό, ας πούμε την αλήθεια

Τελευταία βλέπουμε και διαβάζουμε τον κ. Πρωθυπουργό να διαρρηγνύει τα ιμάτιά του ότι: «Σας διαβεβαιώνω κατηγορηματικά ότι δεν υπάρχει κανένα απολύτως ζήτημα για ιδιωτικοποίηση του νερού, το οποίο ήταν, είναι και θα παραμείνει δημόσιο αγαθό. Και πραγματικά αναρωτιέμαι εάν θα συνεχίσουμε να πορευόμαστε προς τις εκλογές εν μέσω ενός απαράδεκτου περιβάλλοντος fake news». Σαν να τρελαθήκαμε ξαφνικά όλοι και να φοβόμαστε άνευ λόγου για την ιδιωτικοποίηση του νερού (λες και τα τελευταία δέκα, ιδίως, χρόνια δεν ιδιωτικοποιούνται τα πάντα) ! Ας δούμε, όμως, συνοπτικά τα γεγονότα (που αφορούν σε όλες τις μέχρι σήμερα Κυβερνήσεις και για τα οποία, από το 2012 και μετά, έχω ιδία αντίληψη):

1999-2001/Μερική ιδιωτικοποίηση (ΠΑΣΟΚ): Με νόμο της τότε Κυβέρνησης, οι ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ εισήλθαν στο Χρηματιστήριο και το Δημόσιο, ενώ είχε το 100% του μετοχικού κεφαλαίου, απώλεσε ένα σημαντικό μέρος των μετοχών του, διατηρώντας, όμως, την πλειοψηφία των μετοχών (51%).
2011-2012/Πρώτο & Δεύτερο Μνημόνια/Προσπάθεια πλήρους ιδιωτικοποίησης (ΠΑΣΟΚ & Συγκυβέρνηση): Με τον ν. 3986/2011 (ΠΑΣΟΚ) ιδρύθηκε το ΤΑΙΠΕΔ, σκοπός του οποίου ήταν η πώληση του συνόλου σχεδόν της δημόσιας περιουσίας σε ιδιωτικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των δημοσίων επιχειρήσεων ύδρευσης και αποχέτευσης, ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, οι οποίες μεταβιβάστηκαν στο ΤΑΙΠΕΔ με υπουργικές αποφάσεις των ετών 2011 και 2012 (Συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΛΑΟΣ). Η 1906/2014 απόφαση της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας ακύρωσε τη μεταβίβαση των μετοχών της ΕΥΔΑΠ στο ΤΑΙΠΕΔ ως αντίθετη στο Σύνταγμα της Χώρας αναγνωρίζοντας το νερό ως φυσικό αγαθό, απολύτως αναγκαίο για την επιβίωση του ανθρώπου, το οποίο δεν πρέπει να διαχειρίζεται μία ιδιωτική εταιρεία, που αποσκοπεί κυρίως στο κέρδος.
2016/Τρίτο Μνημόνιο/Προσπάθεια υπαγωγής των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο (ΣΥΡΙΖΑ): Ιδρύθηκε, με τον ν. 4389/2016, το Υπερταμείο, στο οποίο εντάχθηκε το σύνολο της δημόσιας περιουσίας συμπεριλαμβανομένων, και πάλι, των δημοσίων επιχειρήσεων ύδρευσης και αποχέτευσης. Οι αποφάσεις 190 & 191/2022 της Ολομέλειας του ΣτΕ έκριναν, ως αντίθετη στο Σύνταγμα της Χώρας, την ένταξη των δημοσίων επιχειρήσεων ύδρευσης και αποχέτευσης και στο Υπερταμείο.
2017-Τρίτο Μνημόνιο/Προσπάθεια σταδιακής αύξησης των τιμών (ΣΥΡΙΖΑ): Έκδοση της υπ’ αριθμ. 135275/2017 απόφασης της διυπουργικής επιτροπής υδάτων περί κανόνων τιμολόγησης του νερού, με την οποία δήθεν εφαρμοζόταν η Ευρωπαϊκή Οδηγία-πλαίσιο 2000/60 ως προς την «αρχή της ανάκτησης κόστους». Το ΣτΕ, με την 2519/2022 απόφαση, έκρινε ότι οι εν λόγω κανόνες τιμολόγησης είναι αντίθετοι στην Οδηγία και ακύρωσε την υπουργική απόφαση.
2021/Προσπάθεια παραχώρησης της διαχείρισης του μεγαλύτερου υδροδοτικού συστήματος της Χώρας σε ιδιωτικές εταιρείες (ΝΔ): Η Κυβέρνηση, χωρίς να υπάρχει κάποια μνημονιακή δέσμευση, προκηρύσσει διαγωνισμό με σκοπό να αφαιρέσει από την απολύτως εξειδικευμένη ΕΥΔΑΠ τη διαχείριση του μεγαλύτερου υδροδοτικού συστήματος της Χώρας και να την παραδώσει σε ιδιωτικές εταιρείες. Ένα υδροδοτικό σύστημα που χαρίζει ζωή στον μισό πληθυσμό της Χώρας και αποτελείται από τρεις τεχνητές και μία φυσική λίμνες και από πλήθος υπόγειων υδατικών πόρων. Το ΣτΕ, με την 1886/2022 απόφαση, έκρινε ως παράνομη και την προσπάθεια της έμμεσης αυτής ιδιωτικοποίησης και ακύρωσε τον διαγωνισμό.
2022/Άρνηση συμμόρφωσης προς τις αποφάσεις της ΟλΣτΕ 190 & 191/2022 (ΝΔ): Η Κυβέρνηση αρνείται να συμμορφωθεί προς τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης, που έκριναν αντισυνταγματική την υπαγωγή των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο Υπερταμείο. Με τα άρθρα 114 και 115 του ν. 4964/2022, οι δημόσιες επιχειρήσεις ύδρευσης και αποχέτευσης παραμένουν στο Υπερταμείο και η Κυβέρνηση «καταργεί» το αποτέλεσμα των δύο αποφάσεων της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Χώρας. Ήδη, η αρμόδια Επιτροπή Συμμόρφωσης του ΣτΕ, με τις 7 & 8/2023 αποφάσεις της, διαπίστωσε τη μη συμμόρφωση της Κυβέρνησης προς τις αποφάσεις ΟλΣτΕ 190 & 191/2022 και έδωσε προθεσμία οκτώ μηνών στον Υπουργό Οικονομικών να συμμορφωθεί με όσα έκρινε η Δικαιοσύνη και να επιστρέψει τις μετοχές των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ από το Υπερταμείο στο Δημόσιο.
2023/Η υπαγωγή των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης στον έλεγχο της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΝΔ): Με τον ν. 5037/2023, η Κυβέρνηση υπήγαγε τις υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Οι Ρυθμιστικές, όμως, Αρχές έχουν ρόλο και λόγο ύπαρξης σε «ελεύθερες αγορές» παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, με τη συμμετοχή και ιδιωτικών εταιρειών που ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Εν προκειμένω, που, κατά το ΣτΕ, δεν μπορεί να δημιουργηθεί «ελεύθερη αγορά», η Ρυθμιστική Αρχή τί θα ρυθμίζει ; Παρά τις αντιδράσεις όλων των ενδιαφερόμενων φορέων, ακόμη και της Ένωσης Διοικητικών Δικαστών, του Συνηγόρου του Πολίτη και της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής, ο αρμόδιος Υπουργός εξακολουθεί να ισχυρίζεται ότι η υπαγωγή των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης στη Ρυθμιστική Αρχή δεν αποτελεί βήμα προς ιδιωτικοποίηση. Πάντα, όμως, η ρυθμιστική αρχή αποτέλεσε το πρώτο βήμα της «απελευθέρωσης της αγοράς» (βλ. π.χ. ΡΑΕ, Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών, Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων). Αντί παράθεσης άλλων επιχειρημάτων, υπενθυμίζουμε στον αρμόδιο Υπουργό το από 26.12.2012 έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου αναφέρεται ότι «η ιδιωτικοποίηση πρέπει να πραγματοποιείται όταν το απαραίτητο ρυθμιστικό πλαίσιο έχει ετοιμαστεί» («. . . privatisation should take place once the appropriate regulatory framework has been prepared . . .»).

Όχι κ. Πρωθυπουργέ, δεν είμαστε τρελοί, που ανησυχούμε ότι και το νερό θα πέσει (και αυτό) στα αδυσώπητα χέρια της αγοράς και θα γίνει σαν το ηλεκτρικό ρεύμα. Αν δεν ήταν λίγοι παλαβοί και το ΣτΕ, και εμπιστευόμασταν την τύχη του νερού στις μέχρι σήμερα Κυβερνήσεις, οι ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ θα ήταν σήμερα αποκλειστικώς στα χέρια ιδιωτών-μετόχων. Και, εν πάση περιπτώσει, αν θέλετε να λάβουμε σοβαρά τις δηλώσεις σας, ξεκινήστε από τη συμμόρφωση προς τις δύο αποφάσεις της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου (ΟλΣτΕ 190 & 191/2022) και επιστρέψτε τις μετοχές των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ από το Υπερταμείο στο Δημόσιο.

*Αλέξανδρος Σαρηβαλάσης, Δικηγόρος