Ανδριάνα Ζαχαρίου: Εγκλήματα της βίας και της σιωπής – Νομική προστασία

Λόγω της παγκόσμιας ημέρας εξάλειψης της Βίας κατά των γυναικών ονοματίζοντας τα είδη βίας, αφορά σε κάθε είδους σωματική, λεκτική,  ψυχολογική,  σεξουαλική, στην συναισθηματική αλλά και στην έκφανση της ως οικονομική εκμετάλλευση ενώ η ενδοοικογενειακή βία αφορά σε όλα τα ανωτέρω είδη βίας που υφίσταται το θύμα από τον σύζυγο, τον σύντροφο ή άλλα μέλη της οικογένειά του π.χ. από τον γονέα κλπ

Πρόσφατα στατιστικά στοιχεία έδειξαν ότι στις περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας οι καταγγελίες κατά την διάρκεια της πρώτης καραντίνας τόσο στην Ελλάδα όσο κ σε διεθνές επίπεδο σχεδόν σχεδόν εκμηδενίσθηκαν, όχι γιατί τα περιστατικά μειώθηκαν αλλα γιατί ο θύτης βρισκόταν στο σπίτι μαζί με το θύμα λόγω ακριβώς της καραντίνας αυτής και του εν γένει κατ’οίκον περιορισμού, αποδεικνύοντας τον απόλυτο φόβο των γυναικών, που υφίσταντο τη βία, για τις συνέπειες που θα ήγειρε η καταγγελία τους σε ο,τι αφορά στη συμπεριφορά του θύτη εναντίον τους.

Είναι συχνές οι καταγγελίες για περιστατικά βίας αλλά περισσότερο συχνές οι αποσιωπήσεις των περιστατικών βίας. Το σημαντικό που πρέπει να καταγραφεί είναι ότι αποτελούν πλέον συχνά τα εγκλήματα βίας σε ό,τι αφορά σωματικές βλάβες, βιασμοί, απόπειρες ανθρωποκτονίας ή και ανθρωποκτονίες (εκ προθέσεως ή εν βρασμώ κρίνεται στο ακροατήριο) καθώς το θύμα επανειλημμένα με την ανοχή του και τη σιωπή του θέριευε τη συμπεριφορά του δράστη με αποτέλεσμα το έγκλημα σε βάρους του ενώ στις πιο συνηθισμένες της εκφάνσεις ως  ελαφρά σωματική βλάβη, παράνομη κατακράτηση, απειλή, εξύβριση , ασέλγεια κλπ.). Όλες οι περιπτώσεις βίας. τιμωρούνται από τον νόμο.

Τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας μόλις από το 2006, (Ν.3500/2006 Νόμος για την ενδοοικογενειακή βία) και όχι νωρίτερα, προστατεύονται με νόμο που τιμωρεί τον δράστη προστατεύοντας το θύμα και επαναφέροντας την τάξη.

Προυπόθεση για να προστατευθεί το θύμα και να ενημερωθούν οι αρχές για την τιμωρία του δράστη: Να ασκηθεί κατά του δράστη -είτε έγκληση από το θύμα είτε -μηνυτήρια αναφορά από κάθε τρίτο πρόσωπο(συγγενείς, γείτονες, φίλους κλπ) που γνωρίζει τι συμβαίνει  πίσω από τις κλειστές πόρτες και θέλει να βοηθήσει ,ώστε να ασκηθεί τελικά ποινική δίωξη από τον Εισαγγελέα.

Αυτή η προυπόθεση είναι το δυσκολότερο βήμα για τα θύματα τα οποία πέρα απ’τον Γολγοθά τους, λόγω της βίας που υφίστανται, έχουν να αντιμετωπίσουν αφενός τη γραφειοκρατία της ελληνικής δικαιοσύνης αφετέρου την αργή χρονικά έκβαση της δικαστηριακής διαδικασίας.

Η διαδικασία από την άσκηση της έγκλησης έως τον προσδιορισμό της συζήτησης στο ακροατήριο συνήθως διαρκεί από σχεδόν δύο ή και περισσότερα χρόνια ενώ με τις αναβολές εκδίκασης, η διαδικασία παρατείνεται για περισσότερο, αναμοχλεύοντας τα γεγονότα σε κάθε στάδιο της διαδικασίας και επιβαρύνοντας πολύ την ψυχολογία των θυμάτων τα οποία έχουν ανάγκη να ανακάμψουν από όσα συμβάντα έζησαν, και να συνεχίσουν τη ζωή τους ξεπερνώντας τα τραύματα. Για τον λόγο αυτόν είτε προτιμούν να μην ξεκινήσουν καν την δικαστηριακή διαδικασία είτε επιθυμούν να τη σταματήσουν.

Το πιο σημαντικό είναι ότι τα θύματα δεν έχουν στο σπίτι τους σε μόνιμη βάση  έναν αστυνομικό ή τον προσωπικό τους δικηγόρο για να αντιμετωπίσουν μαζί και ψύχραιμα, σε απόλυτη ασφάλεια τις αντιδράσεις του δράστη σε περίπτωση ενημέρωσής του για την έγκληση και την ποινική δίωξη σε βάρος του. Φοβούνται. Συχνά οι δράστες επιστρέφουν με απειλές κατά της ζωής και τρομοκρατική συμπεριφορά, επικαλούμενοι το θυμικό των θυμάτων για να κάμψουν τη δύναμη που βρήκαν για να τους καταγγείλουν και να ανακαλέσουν υπέρ τους ή να αλλάξουν την κατάθεσή τους.  Πολλές φορές δε, είναι ο φόβος της αντίδρασης του δράστη που αποτρέπει το θύμα από τη άσκηση έγκλησης σε βάρος του.

Δεν είναι επίσης λίγες οι φορές που οι καταγγελίες για τελεσθέντα αδικήματα  ενδοοικογενειακής βίας μετατρέπονται τελικά με την αλλαγή κατάθεσης του θύματος σε “συνήθη καυγά για τον οποίο θερμόαιμα το θύμα υπερέβαλε στην αρχική κατάθεσή του”  και φορές που το έγκλημα του βιασμού μετατρέπεται τελικά με την αλλαγή κατάθεση του θύματος σε «συνουσία με συναίνεση» .Και κλείνουν οι φάκελοι των υποθέσεων με μικρότερες ποινές ή καμία επιβολή ποινής και τίθενται αυτές στο αρχείο και ξανακλείνουν οι πόρτες αυτών των σπιτιών και ουδείς γνωρίζει τι συμβαίνει πίσω από τις κλειστές πόρτες μέχρι να καταγγελθεί εκ νέου άλλο περιστατικό.

Φόβος και σιωπή. Και για τον κάθε τρίτο που γνωρίζει και μπορεί να καταγγείλει ον δράστη για να σώσει το θύμα, αλλά προτιμά να κλείνει τα αυτιά και τα μάτια του και να απέχει από μια μακρόχρονη, γραφειοκρατική, αργή διαδικασία που του στερεί χρόνο, ενέργεια και πιθανό ψυχικό απόθεμα.

Όλα τα ως άνω θα αποφεύγοντο, αν η δικαστηριακή διαδικασία ολοκληρωνόταν άμεσα χρονικά, σε λίγους μήνες.

Επιπλέον, θα αποφεύγοντο αν για ένα μεγάλο εύλογο χρονικό διάστημα υπήρχε προστασία/ εποπτεία του θύματος από την αστυνομία και τον εισαγγελέα, με πιο αυστηρή γραμμή της αστυνομίας έναντι των δραστών που προς το παρόν εξαντλείται αφενός σε παροχή συστάσεων στο δράστη για την βίαιη αντίδρασή του προς το θύμα που τον κατήγγειλε στις αρχές,  αφετέρου σε βραδύκαυστη σύλληψη μόνο στην περίπτωση που αυτός σπανίως βρεθεί μπροστά στα αστυνομικά όργανα. Μόνο τότε ενεργοποιείται η αυτόφωρη διαδικασία και δικάζεται (σε τέλεση αδικημάτων ενδοοικογενειακής βίας) ή απολογείται (σε τέλεση βιασμού κλπ) τις επόμενες ώρες.

Προς τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας: να μη φοβούνται να μιλήσουν. Να μη φοβούνται να το καταγγείλουν.  Ο νόμος προβλέπει εχεμύθεια και αμεροληψία από τα αστυνομικά όργανα που θα χειριστούν την υπόθεσή, Δικαίωμα για άσκηση έγκλησης υπάρχει εντός 3μηνης προθεσμίας από το συμβάν, απαραίτητη όμως η ιατρική γνωμάτευση αυθημερόν του συμβάντος  από Δημόσιο νοσοκομείο. .Ο νόμος προβλέπει δυνατότητα ηθικής συμπαράστασης  και υλικής συνδρομής (λ.χ προσωρινή στέγη) από τους κοινωνικοί φορείς του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και  τις κοινωνικές  υπηρεσίες των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης.. Επιπλέον σε κάθε στάδιο της διαδικασίας μπορούν να επιβληθούν στον δράστη περιοριστικοί όροι για την προστασία του θύματος όπως η απομάκρυνση από την κοινή κατοικία, η μετοίκησή του, η απαγόρευση προσέγγισης κατοικίας ή χώρου εργασίας του θύματος ή των σχολείων των παιδιών, ή κατοικιών συγγενών ή ξενώνα κοινωνικών δομών όπου φιλοξενείται το θύμα είτε στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας είτε  με ασφαλιστικά μέτρα στα πολιτικά δικαστήρια. Τέλος υπάρχει δυνατότητα άσκησης εναντίον του δράστη αγωγής προσβολής προσωπικότητας/αδικοπραξίας με αξίωση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης (ψυχικής αναστάτωσης) στα πολιτικά δικαστήρια και οπωσδήποτε άσκησης αγωγής διαζυγίου και ανάθεσης επιμέλειας των  ανήλικων τέκνων αν έχει διαρραγεί κάθε συζυγικός δεσμός.

Καμία γυναίκα δεν είναι μόνη σ´αυτό, σ´ο,τι πέρασε, περνάει, πιθανά θα περάσει. Καμία γυναίκα δεν αξίζει να ζει σε νοσηρό περιβάλλον βίας. Μιλήστε στον κοντινό σας άνθρωπο, στο δικηγόρο σας, στο αστυνομικό τμήμα, στο τετραψήφιο 15900 (γραμμή SOS περιστατικών βίας κατά γυναικών). 

 Η Ανδριάνα Ζαχαρίου είναι  Δικηγόρος Παρ’Αρείω Πάγω – Ποινικολόγος

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr