Αντώνης Αργυρός: Η Ελλάδα χρειάζεται περισσότερη δικαιοσύνη 

«Η ιστορία διδάσκει αλλά δεν έχει κανένα μαθητή», έλεγε ο Γκράμσι.

Είναι αναμφισβήτητο  γεγονός ότι η πανδημία, η κλιματική αλλαγή, η  υποχρεωτική απεξάρτηση από τον άνθρακα και η ψηφιοποίηση έφεραν και φέρνουν νέες κοσμοϊστορικές αλλαγές στην ζωή μας. Ο χρόνος τρέχει και οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να επιταχυνθούν για να ακολουθηθεί τάχιστα μια πορεία εκσυγχρονισμού. Η κρίση έφερε στην επιφάνεια ζητήματα που χρειάζονται άμεση παρέμβαση όπως στον τομέα της  παιδείας της υγείας και της περίθαλψης αλλά και του εκσυγχρονισμού της παροχής υπηρεσιών του Κράτους προς τους πολίτες, όπως της Δικαιοσύνης. Σημαντικά ζητήματα θα έλθουν στην επιφάνεια  όπως  το θέμα της άρσης της ενισχυμένης εποπτείας(Ιούνιο του 2022)και το καυτό  θέμα των δημοσιονομικών στόχων που θα επανέλθουν από το 2023 για όλα τα κράτη μέλη και μάλιστα μετά τις Γερμανικές εκλογές. Παράλληλα χρειάζεται να αποκατασταθούν οι αδικίες που δημιούργησε η νομισματική κρίση στους Έλληνες πολίτες.

Η Ελλάδα είναι Κράτος Δικαίου. Η ελληνική κοινωνία, είναι κοινωνία αρχών και αξιών. Το κράτος δικαίου και η ανάπτυξη είναι έννοιες αλληλένδετες που ενισχύουν η μία την άλλη, γεγονός που τις κάνει απαραίτητες για τη βιώσιμη ανάπτυξη σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Η Ελλάδα χρειάζεται περισσότερη δικαιοσύνη. Ο τόπος χρειάζεται μια νέα Μεταπολίτευση. Υπάρχουν ζητήματα που πρέπει να προχωρήσουν μέσα στα πλαίσια των σημερινών Συνταγματικών δεσμεύσεων αφού δεν  μπορεί γίνει άμεσα μια νέα Συνταγματική αναθεώρηση. Τα 47 χρόνια Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας απέδειξαν πώς το Σύνταγμα του 1974 στάθηκε ικανό να αντιμετωπίσει τις κρίσεις που πέρασε ο Τόπος και ιδίως της  χρεοκοπίας και της πανδημίας. Η μεταπολιτευτική Ελλάδα αποτελεί μια περίοδο σταθερής λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών, τήρησης του Συντάγματος, ομαλής έκφρασης της λαϊκής κυριαρχίας, της αντιπροσωπευτικής αρχής, σεβασμού των ατομικών, πολιτικών και  των κοινωνικών δικαιωμάτων.Αυτό δεν σημαίνει πώς μερικά ζητήματα άμεσης προτεραιότητας δεν θα μπορούσαν να ρυθμισθούν με μια ουσιαστική συνταγματική αναθεώρηση, το ζήτημα αυτό  χρειάζεται πάνω απ’ όλα γόνιμη προετοιμασία έτσι ώστε σύμφωνα με τις συνταγματικές προβλέψεις να αρχίσει η σχετική προετοιμασία αναθεώρησης. Σημειώνεται ότι η διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος στη Θ’ Αναθεωρητική Βουλή και το νέο Σύνταγμα δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ στις 28 Νοεμβρίου 2019. Πρόκειται για την τέταρτη αναθεώρηση του Συντάγματος του 1975, το οποίο σημαίνει ότι κατά μέσο όρο συντελείται στην Ελλάδα μία συνταγματική αναθεώρηση ανά περίπου 11 χρόνια. Το ζήτημα της άμεσης  προσαρμογής στις νέες συνθήκες δεν μπορεί να περιμένει ως το 2030.

Ο Τόπος χρειάζεται αποκατάσταση των τραυμάτων της πανδημίας και της νομισματικής κρίσης  και μέσα στο πλαίσιο αυτό πρέπει να λειτουργήσει ουσιαστικά και επιταχυνθεί η απονομή τής Δικαιοσύνης με σεβασμό στα δικαιώματα των πολιτών και στην προστασία των «δημόσιων αγαθών» και του δημοσίου συμφέροντος. Το ζήτημα απασχολεί, συζητείται αλλά χρειάζεται να διδαχθούμε και  από την ιστορία .Δεν μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος αν δεν γίνει μια κοινή προσπάθεια, με θυσίες όλων. Γίνονται επιτυχείς προσπάθειες σε πολλούς επιμέρους τομείς της δικαιοσύνης για την ψηφιοποίηση του συστήματος τόσο με προσπάθειες της Πολιτείας όσο και του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών. Έγινε γνωστό ότι μέχρι τις 31 Αυγούστου 2020 έχουν εκδοθεί και παραληφθεί από πολίτες 137.851 πιστοποιητικά, αποφεύγοντας τα γκισέ των γραμματειών των δικαστηρίων!!Το ζήτημα όμως δεν είναι μόνον η ψηφιοποίηση, είναι η συνολική επιθυμία της μακριά από συντεχνιακές αντιλήψεις, βελτίωσης του όλου συστήματος.

Πρώτα απ’ όλα πρέπει απ’ όλους χωρίς καμιά εξαίρεση να σταματήσει κάθε επίθεση σε βάρος των παραγόντων απονομής της Δικαιοσύνης. Κάποιοι κατά καιρούς για τους δικούς τους στόχους  επιδιώκουν να κουρελιάζουν την Δικαιοσύνη, τους δικαστές και τους δικηγόρους και προβαίνουν κατά περίπτωση, σε άθλια προσπάθεια κατασυκοφάντησής, προκειμένου να ενεργοποιήσουν τα αντανακλαστικά του κοινωνικού αυτοματισμού.

Χρειάζεται επείγουσα κοινή μελέτη του ζητήματος που μπορεί να γίνει νομίζω με την θεσμοθέτηση του « Ανωτάτου Συμβουλίου της Δικαιοσύνη». Δηλαδή ενός συμβουλευτικού οργάνου της Πολιτείας, μιας συντονιστικής επιτροπής από όλους τους λειτουργούς της δικαιοσύνης με θεσμική ιδιότητα, που να βάλουν το ζήτημα τι πρέπει να γίνει  για την βελτίωση του όλου συστήματος απονομής της δικαιοσύνης. Υπάρχει ένα επιτυχημένο πρότυπο το ΔΣ της Σχολής Δικαστών ΕΣΔΙ. Το ζήτημα δεν μπορεί να επιλύεται κάθε φορά αποσπασματικά. Εκείνοι που μετέχουν στο ΑΔΣ πρέπει να ξέρουν τις συνέπειες των αποφάσεων τους. Τεράστια επιτυχία είναι  να βελτιωθούν τους Κώδικες, αλλά υπάρχει το ζήτημα της οικονομικής ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, της χωροταξίας της δικαιοσύνης, της μη εκμετάλλευσης των ακινήτων που θα μπορούσαν να στεγάσουν δικαστικούς σχηματισμούς στις μεγάλες πόλεις, της κάκιστης εσωτερικής οργάνωσης των υπηρεσιών υποστήριξης των δικαστηρίων, της τεράστιας έλλειψης και  μη αναλογικής κατανομής των δικαστικών υπαλλήλων στους δικαστικούς σχηματισμούς και της ελλειπτικής χρήσης της ψηφιακής τεχνολογίας, ζητήματα που θα μπορούσαν να λυθούν και με τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.

Όπως πρόσφατα δήλωσε ο Αμερικανός φιλόσοφος N.Chomsky “ο κορονοϊός είναι φρικτός και μπορεί να έχει τρομακτικές συνέπειες, αλλά θα υπάρξει ανάκαμψη. Για την κλιματική κρίση και την πυρηνική απειλή όμως το παιχνίδι θα έχει τελειώσει αν δεν αναλάβουμε δράση τώρα.“

Τελικά τόσο υπό κανονικές συνθήκες όσο και σε καιρό κρίσης η προστασία της δημόσιας υγείας, τα ου περιβάλλοντος και η  οικονομική ανάκαμψη είναι  στοιχεία αλληλένδετα, περνούν μέσα από ένα αδιάβλητο σύστημα κοινωνικής ειρήνης, διαφάνειας και  δικαιοσύνης.

Αντώνης Αργυρός, Πρώην υπηρεσιακός υπουργός Επικρατείας, Δικηγόρος