Αντώνης Π. Αργυρός: Άμεσα μέτρα επιτάχυνσης απονομής της Δικαιοσύνης χωρίς δημοσιονομικό κόστος

Η ταλαιπωρία πολιτών που αντιμετωπίζουν, με διάφορους τρόπους, το φαινόμενο της καθυστέρησης απονομής της δικαιοσύνης  στα δικαστήρια πολλές φορές δεν έχει τέλος. Κατά καιρούς φιλότιμοι δικαστές και δικηγόροι έχαναν τη ζωή τους ακόμα και μέσα στις αίθουσες των δικαστηρίων από τον μόχθο και την ένταση της εργασίας. Τα χρόνια περνούσαν, βιώνω σχεδόν μισό αιώνα μαχόμενης δικηγορίας, και κάθε τόσο ένα καινούργιο νομοθέτημα για την «επιτάχυνση» της Δικαιοσύνης έρχονταν και έρχεται για να καθυστερήσει τελικά την υπόθεση της απονομής της δικαιοσύνης. Προσπάθειες σημαντικές έγιναν και πρόσφατα και στο παρελθόν, όμως το αποτέλεσμα δεν είναι το αναμενόμενο στο καίριο για την ζωή της Ελλάδας ζήτημα. Έστω και με καθυστέρηση τουλάχιστον μίας δεκαετίας, ένα μεγάλο μέρος των έργων ψηφιακού εκσυγχρονισμού που είναι αναγκαία για να επιταχυνθεί ο χρόνος απονομής της δικαιοσύνης έχει ξεκινήσει να υλοποιείται. Χρόνια τώρα επικρατεί μια μακρόσυρτη συζήτηση πολλαπλών παράλληλων μονολόγων για την πληγή που αποτελεί η καθυστέρηση απονομής της δικαιοσύνης και που βασανίζει τον Ελληνικό Λαό και καταστρέφει τελικά κάθε προσπάθεια ανόρθωσης του συστήματος. Υπάρχουν διαπιστώσεις και καλοπροαίρετες τοποθετήσεις για το ζήτημα, υπάρχει πλειάδα νομοθετημάτων, υπάρχει η συνεχής αναζήτηση υπευθύνων του ανοσιουργήματος, ταυτόχρονα η ανίατη ασθένεια επεκτείνεται, γιγαντώνεται και έχει γίνει πλέον ανεξέλεγκτη. Διερωτάται κανείς τι και τις  πταίει… Επιτρέψατε μου όμως την επισήμανση: Εννιακόσιες εξήντα εννέα (αριθμητικώς 969) καταδίκες στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) βαραίνουν την Ελλάδα σήμερα εκκρεμούν 2800 υποθέσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Δικαστηρίου, οι μισές καταδικαστικές αποφάσεις του ΕΔΔΑ (το 50,32%) αφορούν την παραβίαση του άρθρου 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), ήτοι το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη. Το ζήτημα είναι τραγικό αλλά και  εντελώς διαφορετικό σε κάθε δικαιοδοσία και δεν επιδέχεται ενιαία ρύθμιση,το φαινόμενο είναι διαφορετικό στα μικρά δικαστήρια με ελάχιστη δικαστηριακή ύλη και εντελώς διαφορετικό στα μεγάλα δικαστήρια, όπως των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης είναι ιδιαίτερα προβληματικό το ζήτημα σε συγκεκριμένα δικαστήρια  Όμως το ζήτημα έχει τεράστιες συνέπειες στην ζωή όλων μας και στην προκοπή του τόπου. Θα ήθελα να αναφερθώ σε συγκεκριμένες προτάσεις που χρειάζονται την απαραίτητη πολιτική βούληση και αποφασιστικότητα και κυρίως συναίνεση των παραγόντων της δικαιοσύνης:

1) Στις 19 Μαΐου 1983,  ο τότε  εφέτης  Στεφ. Ματθίας  έκανε  εισήγηση στην Εταιρία  Δικαστικών  Μελετών  με  θέμα «Η  κατάργηση των ειρηνοδικείων». Η εισήγηση μεταξύ άλλων προέβλεπε α) «τα  σημερινά   ειρηνοδικειακά  καταστήματα  και  γραμματείες  οργανωθούν  ως  έδρες  Μονομελών  Πρωτοδικείων». β) «η  ένταξη  των  ειρηνοδικείων  στον  ενιαίο  δικαστικό  ιστό  αποτελεί  αίτημα  της  εποχής  μας,  το  σπουδαιότερο  μέτρο  για  την  ορθολογική οργάνωση  της  δικαιοσύνης» γ) ειδική μέριμνα για το μέλλον των Ειρηνοδικών και την απορρόφησητους χωρίς κραδασμούς .Το Ειρηνοδικείο που μετατρέπεται σε Μονομελές Πρωτοδικείο παραμένει σαν πυρήνας και βάση απονομής της δικαιοσύνης χωρίς μεταβολή στον τόπο της έδρας του.

2) Λογοδοσία στην Δικαιοσύνη με την δημοσιοποίηση αναλυτικών καταστάσεων με στοιχεία: ετήσιου προϋπολογισμού/υπηρεσία, αριθμού υπηρετούντων δικαστικών λειτουργών, αριθμού υποθέσεων, αριθμού εργαζομένων καθώς και στατιστικών στοιχείων συζητούμενων ,αναβαλλόμενων, ολοκληρωμένων κατά διαδικασία, ώστε να ενημερώνεται ο πολίτης για την λειτουργία και για το κόστος της δικαιοσύνης.

3) Προγραμματισμός και δημοσίευση του νομοθετικού έργου του υπουργείου Δικαιοσύνης, για την ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου των πολιτών και των επαγγελματιών, ανά δύο έτη.

4)Δημιουργία «Ψηφιακού Φακέλου» για όλες τις υποθέσεις σε όλες τις διαδικασίεςμε την κατάθεση ψηφιακών δικογράφων και σχετικών. Όλα τα έγγραφα να συλλέγονται με ηλεκτρονική μορφή: Καθιέρωση υποβολής με ηλεκτρονικά μέσα (cd κ.λπ.) στο δικαστήριο, από κάθε ένα διάδικο του ηλεκτρονικού φακέλου της υποθέσεως, στον οποίο θα περιλαμβάνονται όλα τα διαδικαστικά έγγραφα και τα σχετικά της υποθέσεως κ.λπ.), αντίγραφο του οποίου θα χορηγείται υποχρεωτικά στον αντίδικο, έτσι ώστε να διευκολύνεται και η μεταφορά της υποθέσεως με όλο το υλικό από τον δικαστή(που μεταφέροντας ογκώδεις δικογραφίες μοιάζει με «βαστάζο»). Αυτό θα καταργηθεί όταν δημιουργηθούν οι ψηφιακές βάσεις δεδομένων της Δικαιοσύνης, όποτε με τη ίδια συλλογιστική θα γίνεται ο ηλεκτρονικός φάκελος της υποθέσεως.

5)Η ρύθμιση στον Ν. 2721/1999, Ν. 4055/2012 για την απόρριψη ενδίκων µέσων και βοηθημάτων ενώπιον του ΣτΕ και ΔΔ, ως προφανώς απαράδεκτων ή αβάσιµων ή για την παραπομπή τους στο αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο  λειτουργεί ως μοχλός ταχύτερης επίλυσης µαζικών διαφορών και κατά την άποψή µου πρέπει να επεκταθεί, µε σύνεση. Αιτιολόγηση των Αποφάσεων ΣτΕ και ΔΔ με συνοπτική αιτιολογία, θέσπιση μη αναβολής συζητήσεως  των διοικητικών υποθέσεων για μη αποστολή φακέλου, θέσπιση αναβολήςάπαξ αυτεπαγγέλτως ή  αφαίρεση της δικογραφίας σε προφανή παρελκυστική συμπεριφορά του εισηγητή. Επανεξέταση των ρυθμίσεων του π.δ. 18/89 ώστε να επιταχύνεται η απονομή της δικαιοσύνης.

6) Διεύρυνση των κακουργημάτων για τα οποία προβλέπεται η απευθείας παραπομπή τους στο αρμόδιο ακροατήριο με απευθείας κλήση και κατά παράκαμψη της ενδιάμεσης διαδικασίας του Συμβουλίου.

7) Διεύρυνση επιβολής των εξόδων και σε βάρος εκείνων που υπέβαλαν προφανώς αβάσιμη ή ανεπίδεκτης δικαστικής εκτίμησης έγκληση ή μήνυση ή αναφορά.

8) Καθιέρωση σε όλες τις περιπτώσεις, ως μοναδικού τρόπου απόδειξης της πληρεξουσιότητάς σε όλες τις δικαστικές διαδικασίες, α) της Ψηφιακή βεβαίωσης εγγράφου μέσω του gov.gr. Σήμερα  στην πλειονότητα των περιπτώσεων η απόδειξη της πληρεξουσιότητάς γίνεται μ’ αυτόν το τρόπο, όμως πρέπει να υπάρξει  μια ενιαία  ρύθμιση, για όλες τις περιπτώσεις πράγμα που θα προκαλέσει επιτέλους την  μη απόρριψη ενδίκων μέσων από τα διοικητικά δικαστήρια και το ΣτΕ ελλείψει προσηκούσης νομιμοποιήσεως. Β) Ταυτόχρονα θεωρώ αναγκαίο ο διάδικος να συνυπογράφει το εισαγωγικό της δίκης δικόγραφο, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ακρίβεια του πραγματικού  και η εντολή στον πληρεξούσιο δικηγόρο.

9)α) Υποθέσεις αστικής ευθύνης του δημοσίου, θα μπορούσε το Νομικό Συμβούλιο, με κοινοποίηση της αγωγής, αν διαπιστώσει ότι το αίτημα έχει λυθεί με πάγια νομολογία και η δίκη θα επιβαρύνει τα δικαστήρια και το Δημόσιο με τόκους να εισηγηθεί στην διοίκηση την αποδοχή της αγωγής (π.χ., οικογενειακό επίδομα, αγωγές δικαστικών λειτουργών που παραπέμπονται από δικαστήριο του άρθρου 88 Σ), β)ταυτόχρονα να μην ασκεί το ΝΣΚ  αβάσιμα και παρελκυστικά ένδικα μέσα.

10)  Η διαλειτουργικότητα των Δικαστηρίων και Εισαγγελιών με άλλες δημόσιες υπηρεσίες θα μπορούσε να βοηθήσει προς την κατεύθυνση της επιτάχυνσης των διαδικασιών. Αν η ΕΛ.ΑΣ., το Πυροσβεστικό Σώμα, το Λιμενικό Σώμα, το ΣΔΟΕ κ.λπ. είχαν την δυνατότητα  να προωθούν ηλεκτρονικά τους φακέλους των υποθέσεων που έχουν επεξεργαστεί στις αρμόδιες εισαγγελίες, χωρίς να χρειάζεται να γίνεται από τις τελευταίες εκ νέου dataentry των στοιχείων των εμπλεκομένων και χωρίς την διαβίβαση φυσικού αρχείου. Επίσης χρήσιμη θα ήταν η απευθείας ηλεκτρονική διαβίβαση ψηφιακών πιστοποιητικών που εκδίδονται από τα δικαστήρια και τις εισαγγελίες στις αρμόδιες υπηρεσίες υποδοχής τους κατόπιν αιτήματος του πολίτη , με χαρακτηριστικά παραδείγματα εφαρμογής την εγγραφή προσημειώσεων από δικαστικές αποφάσεις κατευθείαν στα κτηματολογικά γραφεία/υποθηκοφυλακεία, την αποστολή πιστοποιητικών φερεγγυότητας (μη πτώχευσης κ.λπ.) για τη συμπλήρωση φακέλων σε διαγωνισμούς τους Ελληνικού Δημοσίου.

11) Θεσμοθέτηση του «Ανωτάτου Συμβουλίου της Δικαιοσύνης». Δηλαδή ενός συμβουλευτικού οργάνου της Πολιτείας, μιας  συντονιστικής επιτροπής από όλους τους λειτουργούς της δικαιοσύνης με θεσμική ιδιότητα(ηγεσίες δικαστηρίων  συνδικαλιστικές οργανώσεις δικαστών, Ολομέλεια Δικηγόρων, Συμβολαιογράφων), που να βάλουν το ζήτημα τι πρέπει να γίνει  για την βελτίωση του όλου συστήματος απονομής της δικαιοσύνης. Υπάρχει ένα επιτυχημένο πρότυπο το ΔΣ της Σχολής Δικαστών ΕΣΔΙ. Το ζήτημα δεν μπορεί να επιλύεται κάθε φορά αποσπασματικά. Εκείνοι που μετέχουν πρέπει να ξέρουν τις συνέπειες των αποφάσεων τους με σεβασμό στη δημοκρατία και τον πολίτη .

12) Επαναθέσπιση της μόνιμης νομοπαρασκευαστικής επιτροπής του Υπουργείου Δικαιοσύνης ,με μόνιμα μέλη τους εκπροσώπους των δικαστικών Ενώσεων, των Ανωτάτων Δικαστηρίων, της Ολομελείας των Δικηγορικών, Συμβολαιογραφικών Συλλόγων και των νομικών  σχολών, προκειμένου με ταχύτητα και εξειδίκευση να επέλθει η αναμόρφωση της δικαιοσύνης.

*Αντώνης Αργυρός, Δικηγόρος  

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr