Χαράλαμπος Ανθόπουλος: Ανεξάρτητοι συνδυασμοί και de facto πολιτικά κόμματα

Το ζήτημα της καταστρατήγησης του θεσμού της εκλογικής απαγόρευσης ορισμένων πολιτικών κομμάτων, ο οποίος καθιερώθηκε με το άρθρο 32 παρ. 1 του Π.Δ. 26/2012,  απασχόλησε τον εκλογικό νομοθέτη με αφορμή το ενδεχόμενο εικονικότητας όσον αφορά την πραγματική ηγεσία του κόμματος.

Ωστόσο, η «απαγόρευση της καταστρατήγησης του νόμου» είναι μια γενική αρχή του δικαίου, η οποία σε συνταγματικό επίπεδο βρίσκει έρεισμα  στο άρθρο 25 παρ. 3 Συντάγματος που απαγορεύει την «καταχρηστική άσκηση δικαιώματος», και το πεδίο εφαρμογής της περιλαμβάνει και άλλες πράξεις καταστρατήγησης, πέρα από τις ρητά κατονομαζόμενες  στον νόμο-εν προκειμένω στο άρθρο 32 παρ. 1του Π.Δ. 26/2012, όπως ισχύει -εφόσον τείνουν ή άγουν στο ίδιο αποτέλεσμα που ήθελε να εμποδίσει ο νομοθέτης.

Μια τέτοια πράξη καταστρατήγησης αποτελεί, για παράδειγμα, η χρησιμοποίηση άλλων ρυθμίσεων της εκλογικής νομοθεσίας, με πρακτικό σκοπό την επίτευξη του αποδοκιμαζόμενου από το άρθρο 32 παρ. 1 του Π.Δ. 26/2012 αποτελέσματος δηλαδή τη συμμετοχή στις εκλογές κομμάτων που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις εκλογιμότητας σύμφωνα με το άρθρο αυτό. Τούτο ισχύει κατ’ εξοχήν για τη χρησιμοποίηση ως μέσου καταστρατήγησης της δυνατότητας που παρέχει η εκλογική νομοθεσία για τη συμμετοχή στις εκλογές συνδυασμών  ανεξαρτήτων υποψηφίων (άρθρο 34 παρ. 2 του Π.Δ. 26/2012).  Στην περίπτωση αυτήν η σχετική ρύθμιση αξιοποιείται καταχρηστικά και μάλιστα με σκοπό την καταστρατήγηση του επιτακτικού κανόνα του άρθρου 29, παρ.1 Συντάγματος για την υποχρέωση των πολιτικών κομμάτων να εξυπηρετούν με την οργάνωση και τη δράση τους την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος.

Κατά τον Καθηγητή Αντώνη Παντελή, ο οποίος είναι κατ’ εξοχήν ειδικός σε θέματα εκλογικού δικαίου, ως συνδυασμοί ανεξαρτήτων υποψηφίων νοούνται μόνο συνδυασμοί σε μια εκλογική περιφέρεια, δηλαδή δεν υπάρχει δυνατότητα συμμετοχής τέτοιου συνδυασμού σε περισσότερες εκλογικές περιφέρειες ή σε εθνικό επίπεδο, ώστε να προσμετρηθούν υπέρ του συνδυασμού όλες οι ψήφοι και να ξεπεραστεί με τον τρόπο αυτόν το όριο εισόδου του 3%.

Ωστόσο, ανεξαρτήτως τούτου, ένας συνδυασμός ανεξάρτητων υποψηφίων σε περισσότερες εκλογικές περιφέρειες, με οποιαδήποτε προσωνυμία, αποτελεί από την άποψη του άρθρου 32 παρ.1 του Π.Δ. 26/2012 ένα de facto πολιτικό κόμμα, για το οποίο ισχύουν οι προβλεπόμενες στο άρθρο αυτό εκλογικές απαγορεύσεις, εάν ο πραγματικός αρχηγός των επί μέρους συνδυασμών ή υποψήφιος βουλευτής σε έναν από αυτούς, έχει καταδικασθεί, έστω και πρωτοδίκως, για δράση αντικείμενη  στο  δημοκρατικό πολίτευμα. Μάλιστα, υπό τις συνθήκες της συγκεκριμένης περίπτωσης, είναι φανερό ότι δεν πρόκειται για μια αυθόρμητη συλλογική άσκηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι, χωρίς κομματική διαμεσολάβηση, αλλά για μια εναρμονισμένη δράση με σκοπό την καταστρατήγηση της εκλογικής απαγόρευσης, η οποία μπορεί να διακριβωθεί και με βάση πραγματικά γεγονότα. Αυτό που δεν εμποδίζει ούτε θα μπορούσε να εμποδίσει το άρθρο 32 παρ. 1 του Π.Δ. 26/2012 είναι η ατομική άσκηση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι, υπό τη μορφή της συμμετοχής στις εκλογές μεμονωμένων υποψηφίων.

*Του Χαράλαμπου Ανθόπουλου, Καθηγητή Δικαίου και Διοίκησης ΕΑΠ

Το άρθρο πρωτοδημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα constitutionalism.gr

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr