Χαράλαμπος Τσιλιώτης: Κρείτον σιγάν για την Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων

Λαμβάνοντας γνώση της από 15-11-2020 Ανακοίνωσης της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων (στο εξής ΕνΔΕ) θα ήθελα να θέσω ορισμένα ζητήματα θεσμικού κυρίως χαρακτήρα που υπερβαίνουν την παρούσα αντιπαράθεση ως προς την σκοπιμότητα και νομιμότητα των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19.

1. Καταρχάς θα πρέπει να γίνει σαφές ότι οι παρακάτω παρατηρήσεις αφορούν περισσότερο την τήρηση της δεοντολογίας εκ μέρους των μελών του ΔΣ της ΕνΔΕ και όχι το εάν η Ένωση έχει νομικά το δικαίωμα να εκφράζει άποψη. Ως Σωματείο αποτελεί φορέα του θεμελιώδους δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης του άρθρου 14 παρ. 1 Σ και 10 παρ. 1 ΕΣΔΑ και ως εκ τούτου δεν τίθεται θέμα απαγόρευσης έκδοσης της οποιασδήποτε ανακοίνωσης υπό την προϋπόθεση της τήρησης των νόμων.

2. Η ΕνΔΕ ως συνδικαλιστικό όργανο των Δικαστών και Εισαγγελέων της τακτικής Δικαιοσύνης στην χώρα μας είναι αναρμόδια να παίρνει θέση επί θεμάτων που αφορούν την έκδοση διοικητικών πράξεων που δεν σχετίζονται με την διασφάλιση και ενίσχυση της προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας των δικαστών μελών της Ένωσης, την βελτίωση των συνθηκών απονομής και λειτουργίας της Δικαιοσύνης ή την βελτίωση των όρων εργασίας των δικαστικών λειτουργών, που αποτελούν καταστατικούς σκοπούς της Ένωσης ως συνδικαλιστικού οργάνου (βλ. άρθρο 2 του Καταστατικού της ΕνΔΕ). Η παρέμβασή της καθίσταται τοσούτω μάλλον άστοχη καθότι αφορά ένα θέμα με έντονη την πολιτική αντιπαράθεση, στο οποίο φρόνιμο είναι οι Δικαστές να παρεμβαίνουν μόνο διά των δικαστικών αποφάσεών τους εάν και όταν αυτό τους τεθεί.

2. Εάν η ΕνΔΕ θέλει να περιβάλει την ανακοίνωσή της με το κύρος των μελών της ως δικαστικών λειτουργών, τότε το αίτημά της προς τον Αρχηγό της ΕΛΑΣ, στην πραγματικότητα τον προϊστάμενό του Υπουργό Προστασίας του Πολίτη, να ανακαλέσει την επίμαχη απόφαση παραβιάζει την αρχή της διάκρισης των εξουσιών που κατοχυρώνεται ρητά στο Σύνταγμα, εφόσον η δικαστική εξουσία παρεμβαίνει στο έργο της εκτελεστικής εξουσίας. Υπάρχουν αρμόδια δικαστήρια, το Συμβούλιο της Επικρατείας κατά την ακυρωτική του αρμοδιότητα να κρίνει κατόπιν υποβολής αιτήσεως ακυρώσεως και αιτήσεως αναστολής παντός ενδιαφερομένου την συνταγματικότητα και νομιμότητα της απόφασης του Αρχηγού της ΕΛΑΣ, όπως πράγματι συνέβη σε επίπεδο προσωρινής διαταγής μετά από αίτηση ακυρώσεως και αναστολής που κατατέθηκε από το κόμμα Μέρα25 και άλλους ενώπιον του ΣτΕ και την απόφαση επί της προσωρινής διαταγής της Προέδρου του Δικαστηρίου που απέρριψε το αίτημά τους για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Επίσης, αρμόδια είναι τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια να κρίνουν την νομιμότητα ενδεχόμενης πράξης επιβολής προστίμου και τα ποινικά δικαστήρια να κρίνουν εάν θα πρέπει να επιβληθούν ποινικές κυρώσεις σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων της πράξης και άσκησης ποινικής δίωξης. Πάντως αρμόδια για τις παραπάνω κρίσεις δεν είναι η ΕνΔΕ ούτε καμία άλλη δικαστική ένωση.

3. Η στάση αυτή ξενίζει έτι περαιτέρω, διότι μέλη της Ενώσεως στο πλαίσιο ενδεχόμενης ποινικής δίκης μπορεί να κληθούν να κρίνουν παρεμπιπτόντως την συνταγματικότητα και την νομιμότητα της επίμαχης απόφασης ή της εξουσιοδοτικής αυτής νομοθετικής διάταξης, οπότε αυτομάτως καταρρίπτεται το τεκμήριο αμεροληψίας το οποίο οφείλει να διακατέχει τον δικαστή, εφόσον πριν κληθούν να δικάσουν μία υπόθεση θα έχουν εκφράσει δημόσια και μάλιστα ως μη όφειλαν άποψη γι αυτήν.

4. Η ΕνΔΕ κρίνει την απόφαση απαγόρευσης που αποσκοπεί στην προστασία της δημόσιας υγείας ως αντίθετη στο Σύνταγμα όταν κατά καιρούς έχει λάβει αποφάσεις αποχής των δικαστικών λειτουργών από τα δικαιοδοτικά τους καθήκοντα κατά παράβαση του Συντάγματος που το απαγορεύει (άρθρο 23 παρ. 2 υποπαρ. β΄ Σ). Μάλιστα την τελευταία φορά που προέβη σε μία τέτοια αντιθεσμική πράξη, πριν δέκα ημέρες περίπου, επικαλέστηκε ακριβώς τους ίδιους λόγους για τους οποίους εξεδόθη η απόφαση του Αρχηγού της ΕΛΑΣ, την οποία μέμφονται ως «ευρισκόμενη εκτός του πλαισίου του Συντάγματος», δηλ. την προστασία της δημόσιας υγείας. Φαίνεται ότι η προστασία της δημόσιας υγείας έχει μεγαλύτερη αξία στους χώρους των Δικαστηρίων, όπου εργάζονται και ασκούν το λειτούργημά τους τα μέλη της Ένωσης και όχι σε άλλους χώρους, όπου δυνάμει συνωστίζονται χιλιάδες συνανθρώπων μας, όπως σε μία υπαίθρια δημόσια συνάθροιση.

5. Ως προς την ουσία της η ανακοίνωση παραγνωρίζει το εφαρμοστέο νομικό πλαίσιο, ενώ δεν λαμβάνει υπόψη συνταγματικά δεδομένα που αφορούν την γενική θεωρία της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Αν ως Δικαστές και Εισαγγελείς της τακτικής Δικαιοσύνης τα μέλη του ΔΣ της ΕνΔΕ δεν είναι εξοικειωμένα με βαθιές ή ακόμα και βασικές έννοιες του Συνταγματικού και Διοικητικού Δικαίου, που χρήζουν ιδιαίτερης μελέτης και μεγαλύτερης εμβάθυνσης από μια επιδερμική εξέταση του ζητήματος, το κατανοούμε αλλά σε αυτή την περίπτωση θα ήταν προτιμότερο να σιωπούν.

Χαράλαμπος Μ. Τσιλιώτης, Επίκουρος Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr