Χριστ. Σεβαστίδης: Οι «δικαστικές διακοπές» με αριθμούς – Η πανδημία δεν αποτελεί πρόσκληση σε σιωπητήριο

Του Χριστόφορου Σεβαστίδη*

«Ένας λαός σκλαβώνεται μόνος του, κόβει τον ίδιο του το λαιμό όταν έχοντας επιλέξει ανάμεσα στο να είναι υποτελής και στο να είναι ελεύθερος, εγκαταλείπει τις ελευθερίες και μπαίνει στο ζυγό, συναινώντας στην ίδια του τη δυστυχία ή μάλλον προφανώς καλωσορίζοντάς την» (Ετιέν ντε Λα Μποεσί, Πραγματεία περί Εθελοδουλείας).

Η καλή αφομοίωση της πείρας, που αποκτά κανείς στην εξέλιξη του ιστορικού χρόνου, παρατηρώντας κάθε λεπτομέρεια και αναλύοντάς την με σχολαστικότητα και αντικειμενικότητα, οδηγεί σε χρήσιμα συμπεράσματα για το μέλλον. Στη Γενική Συνέλευση της Ε.Δ.Ε. τον περασμένο Δεκέμβριο μαζί με τους συναδέλφους Χαράλαμπο Σεβαστίδη και Παντελή Μποροδήμο καταλήξαμε στην πιθανολόγηση της στρατηγικής που έχει χαραχθεί για την Δικαιοσύνη το επόμενο διάστημα, την οποία συνόψισα στην ομιλία μου ως εξής: «Η σύγχρονη στρατηγική έχει πλέον πιο γενικό χαρακτήρα, πιο μακροπρόθεσμο και συγκαλυμμένο και γι’ αυτό περισσότερο επικίνδυνο: «Βοηθείστε στην προσέλκυση επενδύσεων. Είναι εθνικός στόχος. Ας φτιάξουμε το κατάλληλο κλίμα». Τι ζητούν οι επενδυτές; Ποια είναι τα μέτρα που μπορούν να βοηθήσουν; Η μείωση των δικαστικών διακοπών, η διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας των δικαστηρίων, η ακόμα μεγαλύτερη πίεση και εντατικοποίηση της εργασίας μας, η θέσπιση διαδικαστικών εμποδίων και οικονομικών αντικινήτρων για να προσφύγει ο πολίτης στη Δικαιοσύνη, η αφαίρεση ύλης από τον φυσικό δικαστή και η ανάθεση του έργου του στις εταιρίες διαμεσολάβησης, η αξιοποίηση των αρχών του σύγχρονου management στα δικαστήρια με ενίσχυση του ρόλου των δικαστών που ασκούν διοικητικά καθήκοντα και η αξιολόγηση των επιδόσεων των δικαστών συνοδευόμενη από κίνητρα επιβράβευσης της ταχύτητας και της αποδοτικότητας, με αντικίνητρα σε περίπτωση καθυστερήσεων». Στα συμπεράσματα αυτά μας οδήγησε η προσεκτική ανάγνωση ομιλιών πολιτικών προσώπων, η επιμονή σε κάποιες θέσεις που είχαν εκφραστεί σε διάφορες δεξαμενές σκέψης (think tanks), σε συνέδρια, σε νομοπαρασκευαστικές επιτροπές. Το έδαφος στρώνεται προσεκτικά και μεθοδικά. Ορισμένα από τα μέτρα έχουν ήδη ληφθεί, άλλα συζητούνται στις μέρες μας και τα υπόλοιπα θα υλοποιηθούν στο άμεσο μέλλον. Τον Δεκέμβριο του 2016 για πρώτη φορά στην Γενική Συνέλευση της Ένωσής μας ο νυν Πρωθυπουργός, ως αρχηγός της τότε Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, έθεσε ξεκάθαρα ζήτημα περιορισμού των δικαστικών διακοπών. Η θέση του αυτή δεν μεταβλήθηκε έκτοτε. Κατά την συζήτηση του σχεδίου του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων που ολοκληρώθηκε πριν από ένα χρόνο, παρόμοια άποψη επιχειρήθηκε να εισαχθεί και κατά τη συζήτηση στη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή. Την προηγούμενη εβδομάδα ο Υπουργός Δικαιοσύνης αναφέρθηκε σε ειλημμένη απόφαση της Κυβέρνησης για μείωση των δικαστικών διακοπών.

Ποια είναι η αλήθεια για τις «δικαστικές διακοπές», που διαρκούν από την 1η Ιουλίου μέχρι 15 Σεπτεμβρίου, πόσο είναι διακοπές και πόσο εργασία; Οι αριθμοί είναι οι καλύτεροι και αδιάψευστοι μάρτυρες της πραγματικότητας: Στο Πρωτοδικείο Αθηνών, το μεγαλύτερο Δικαστήριο της Χώρας, το έτος 2019 εκδόθηκαν το τρίμηνο Ιουλίου –Σεπτεμβρίου κατά μέσο όρο το μήνα 5.043 αποφάσεις ενώ την υπόλοιπη χρονιά 5.695. Στο ίδιο Δικαστήριο το έτος 2018 εκδόθηκαν το τρίμηνο Ιουλίου – Σεπτεμβρίου κατά μέσο όρο το μήνα 6.147 αποφάσεις ενώ την υπόλοιπη χρονιά κατά μήνα 6.522. Στο Εφετείο Αθηνών το έτος 2019 εκδόθηκαν το θερινό τρίμηνο κατά μέσο όρο το μήνα 572 αποφάσεις, ενώ την υπόλοιπη χρονιά μηνιαία 606. Στο Εφετείο Θεσσαλονίκης το ίδιο έτος εκδόθηκαν το θερινό τρίμηνο κατά μέσο όρο το μήνα 195 αποφάσεις και την υπόλοιπη χρονιά κατά μήνα 243. Στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης το έτος 2019 εκδόθηκαν το θερινό τρίμηνο κατά μέσο όρο το μήνα 852 αποφάσεις και την υπόλοιπη χρονιά κατά μήνα 997. Στο Ειρηνοδικείο της Αθήνας το έτος 2019 εκδόθηκαν τους θερινούς μήνες κατά μέσο όρο το μήνα 4.290 αποφάσεις και την υπόλοιπη χρονιά κατά μήνα 5.637. Στο Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης το έτος 2019 εκδόθηκαν το θερινό τρίμηνο κατά μέσο όρο το μήνα 225 αποφάσεις ενώ την υπόλοιπη χρονιά κατά μήνα 261. (Οι παραπάνω αριθμοί αφορούν μόνο τις πολιτικές αποφάσεις και όχι και τις ποινικές).

Το συμπέρασμα από την παραπάνω παράθεση των στατιστικών στοιχείων είναι προφανές. Ο ρυθμός επεξεργασίας και έκδοσης αποφάσεων ακόμα και στην διάρκεια των «δικαστικών διακοπών» παραμένει σχεδόν όμοιος με αυτόν του υπόλοιπου δικαστικού έτους. Μία μικρή μείωση στους αριθμούς κατά την διάρκεια του καλοκαιριού είναι λογική συνέπεια των ολιγοήμερων διακοπών που δικαιούνται και οι δικαστικοί λειτουργοί, όπως όλοι οι εργαζόμενοι. Η μείωση των δικαστικών διακοπών έστω και για 15 ημέρες σημαίνει αυτόματα εντατικοποίηση της εργασίας τους, αφού θα κληθούν να περαιώσουν μεγαλύτερο αριθμό δικογραφιών σε μικρότερο χρονικό διάστημα. Παραπέρα συνέπεια είναι όχι η τάχα επιδιωκόμενη επιτάχυνση αλλά η επιβράδυνση στην έκδοση των αποφάσεων. Γίνεται επίσης υπενθύμιση ότι στην περίοδο των «δικαστικών διακοπών» τα Δικαστήρια και οι Εισαγγελίες εξακολουθούν να λειτουργούν σε Τμήματα. Κι’ αν για τα μεγάλα Δικαστήρια η περίοδος του κάθε Τμήματος είναι 15 ημέρες, υπάρχουν πολλά επαρχιακά Δικαστήρια που λειτουργούν με δύο Τμήματα των 40 ημερών το καθένα.

Στην ανακοίνωση που εξέδωσε η Ένωση στις 28 Μαρτίου διαμαρτυρόμενη για την δυσμενή πλην όμως αναμενόμενη εξέλιξη, αναφέρθηκε στο συνηθισμένο και αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης κάθε μορφής διαμαρτυρίας. Την θέση σε λειτουργία του κοινωνικού αυτοματισμού! Κάθε πολίτης, κάθε συλλογικότητα, που διαμαρτύρεται για την διαφύλαξη ανθρώπινων συνθηκών εργασίας, διατήρησης εργασιακών και συνταγματικών δικαιωμάτων, στιγματίζεται ως μειοψηφία και μπαίνει στο κάδρο της κοινωνικής απομόνωσης. Η αλήθεια διαστρεβλώνεται τεχνηέντως και στις «δικαστικές διακοπές» δίνεται το στίγμα της πολύμηνης ξεκούρασης μιας προνομιούχου ομάδας που ζει μακριά από τα προβλήματα και της ανάγκες της υπόλοιπης κοινωνίας. Οι ειδικές συνθήκες, που ισχύουν σε μια επαγγελματική κατηγορία για καθορισμένο λόγο, αποκαλούνται αδιάκριτα προνόμιο, η «κοινότητα» εξοργίζεται δικαιολογημένα και η καθαρτήρια παρέμβαση της Κυβέρνησης αίρει την αδικία!

Τις περισσότερες φορές στη λήψη μέτρων περιοριστικών των δικαιωμάτων των εργαζομένων βοηθάει σημαντικά η ύπαρξη μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης κατά την οποία τα περιθώρια αντίδρασης είναι πολύ περιορισμένα και η προσοχή της κοινωνίας είναι στραμμένη σε άλλη κατεύθυνση. Τα προαποφασισμένα μέτρα υλοποιούνται σε ένα ευνοϊκό περιβάλλον μηδαμινής αντίστασης. Στο φόβο και τον πανικό της μεγάλης απειλής με όποιο όνομα έχει αυτή -πανδημία, παγκόσμια οικονομική κρίση, φυσική καταστροφή- υπάρχουν ορισμένοι που σπεύδουν οικειοθελώς να παραιτηθούν από κάθε δικαίωμα και αξίωση θεωρώντας ότι με την αυτοϋπονόμευση και το αυτομαστίγωμα προσφέρουν θετικές υπηρεσίες στην κοινότητα. Αλήθεια, τι είδους συσχετισμός υπάρχει και με ποιόν τρόπο μπορεί να βοηθήσει το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, τους πάσχοντες από τον κορωνοϊό, η οικειοθελής παραίτηση των εργαζομένων από τα εργασιακά τους δικαιώματα και τις ετήσιες διακοπές τους; Η κοινωνική ευαισθησία και η αλληλεγγύη αποδεικνύεται έμπρακτα με πολλούς τρόπους χωρίς την ανάγκη απογύμνωσης από τα τελευταία δικαιώματα που δίνουν αξιοπρέπεια στον άνθρωπο. Τα «βραδινά χειροκροτήματα» δεν τα εισπράττει ο εργαζόμενος, που πλειοδοτεί στην κούρσα απομείωσης των στοιχειωδών ανθρώπινων δικαιωμάτων σε μια δονκιχωτική αναμέτρηση με τους ανεμόμυλους, παρέχοντας τις καλύτερες υπηρεσίες σε όσους έψαχναν από καιρό μια τέτοια βολική συγκυρία. Χειροκροτήματα και έπαινοι αξίζουν σε όσους μαθαίνουν να ξεχωρίζουν το αναγκαίο από το προσχηματικό. Σ’ αυτούς που δεν πέφτουν στην παγίδα της εθελοδουλείας, των επικοινωνιακών μεθοδεύσεων, του εθελοντικού σιωπητηρίου, της υποστολής της σημαίας. Σε όσους με ανιδιοτέλεια δείχνουν καθημερινά τον ανθρωπισμό τους (τρανό παράδειγμα οι εθελοντές αιμοδότες), αγωνιζόμενοι ταυτόχρονα για ένα δημόσιο σύστημα υγείας που στηρίζεται στα δικά του πόδια χωρίς να χρειάζεται τα δεκανίκια της ιδιωτικής αγαθοεργίας.

Η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων ανταποκρίθηκε και θα εξακολουθεί να ανταποκρίνεται με δράσεις της και με όλες τις δυνάμεις της στις ανάγκες των καιρών. Καμία συναίνεση ωστόσο δεν θα υπάρξει σε οποιαδήποτε μεθοδευμένη προσπάθεια επιβολής «έκτακτων και προσωρινών μέτρων». Η στάση αυτή δεν είναι λογική συντεχνίας, είναι επιλογή κοινωνικής ευθύνης!

*ΔΝ- Εφέτης, Πρόεδρος της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr