Δ. Βερβεσός: Να σταθούμε όλοι μαζί, με αρραγές εθνικό μέτωπο και πραγματικά κοινή εξωτερική πολιτική

Αισθάνομαι ιδιαίτερη χαρά και τιμή που προλογίζω την εξαιρετικά επίκαιρη εκδήλωση που συνδιοργανώνουν το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αριστείας Jean Monnet του ΕΚΠΑ και ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών για την παρουσίαση του νέου βιβλίου του καθηγητή Γιάννη Βαληνάκη “Για μια νέα στρατηγική απέναντι στην Τουρκία – Πώς θα ακυρώσουμε τη Γαλάζια Πατρίδα”. Η παρουσία του πρώην Πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή και διακεκριμένων ομιλητών όπως ο καθηγητής και βουλευτής Άγγελος Συρίγος, ο βουλευτής Μιχάλης Κατρίνης, και βεβαίως του ιδίου του συγγραφέα, υπό τον συντονισμό της δημοσιογράφου Ράνιας Τζίμα, προοιωνίζεται έναν γόνιμο διάλογο για ένα ζήτημα κορυφαίας εθνικής σημασίας.

Οι πρόσφατες προκλητικές δηλώσεις, από τα πλέον επίσημα χείλη της Τουρκίας, επιβεβαιώνουν με τον πλέον εμφαντικό τρόπο την επικαιρότητα του νέου βιβλίου του Γιάννη Βαληνάκη και την κρισιμότητα των θεμάτων που θίγει. Σε διάστημα μόλις λίγων ημερών ακούσαμε τον κυβερνητικό εταίρο του Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, να δηλώνει ότι «τα Δωδεκάνησα δεν νοούνται χωρίς την Τουρκία»· τον ίδιο τον Ερντογάν να δηλώνει «εμείς έχουμε το Αιγαίο, τη Μεσόγειο, δεν έχουμε Κουρδιστάν», και τον Υπουργό Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ να επιχειρεί να νομιμοποιήσει το αναθεωρητικό δόγμα της “Γαλάζιας Πατρίδας”, παρουσιάζοντάς το ανερυθρίαστα ως “δικαίωμα που αναγνωρίζει το Διεθνές Δίκαιο”, ενώ για την Κύπρο μίλησε ανοιχτά για “δύο ξεχωριστά κράτη”. Μόλις χτες, μάλιστα, διαβάσαμε στον κυριακάτικο τύπο τη νέα δήλωση της Φιλίζ Κιλίτς, αντιπροέδρου του  τουρκικού Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης «Μην ξεχνάτε, διαθέτουμε τον πύραυλο Tayfun και μπορούμε να έρθουμε μια νύχτα ξαφνικά!».

Αυτά βέβαια είναι μόνον η κορυφή του παγόβουνου: Θυμίζω ότι στο πρόσφατο παρελθόν η Τουρκία παρεμπόδισε αρχικά τις ερευνητικές δραστηριότητες που είχε αδειοδοτήσει η Κυπριακή Δημοκρατία στην ΑΟΖ της· στη συνέχεια ενέτεινε τις αμφισβητήσεις στην περιοχή προς την Κρήτη και τα Δωδεκάνησα· στο τέλος του 2019 συνήψε με την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Λιβύης το νομικά έωλο μνημόνιο κατανόησης που περιλάμβανε την προκλητική οριοθέτηση της υποτιθέμενης ΑΟΖ των δύο μερών, κατά παράβαση των διεθνώς παραδεδεγμένων αρχών για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών· ενώ το καλοκαίρι του 2020 διεξήγαγε δραστηριότητες ανακάλυψης υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο εντός περιοχής της ελληνικής ΑΟΖ.

Την ίδια στιγμή επιμένει στη διαχρονική περιφρόνηση του διεθνούς δικαίου: Συνεχίζει την παράνομη κατοχή του βόρειου τμήματος της Κύπρου· προωθεί το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», με διεκδικήσεις και επί εδαφών των νησιών· επιδιώκει να επιβάλλει την ορολογία των «γκρίζων ζωνών»· διατηρεί ένα παράνομο casus belli, κατά παράβαση των «γενικώς παραδεδεγμένων κανόνων του Διεθνούς Δικαίου», που δεσμεύουν και την ίδια ανεξαρτήτως της υπογραφής της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας του 1982· αποκηρύσσει το δικαίωμα νόμιμης άμυνας απέναντι στην συστηματική τουρκική απειλή χρήσης βίας· αμφισβητεί ευθέως τα κυριαρχικά και άλλα δικαιώματά μας ως προς την υφαλοκρηπίδα και τις θαλάσσιες  ζώνες· παραβιάζει συστηματικά τον εναέριο χώρο μας· και τέλος συνεχίζει να διατηρεί με σαφώς επιθετική διάταξη  την 4η τουρκική Στρατιά, τη γνωστή  Στρατιά του Αιγαίου (Ege Ordusu) στα Μικρασιατικά παράλια.

Αυτή ακριβώς η επίμονη παραβίαση της διεθνούς νομιμότητας και η συστηματική κλιμάκωση των τουρκικών διεκδικήσεων αποτελεί το έναυσμα για τη συγγραφή αυτού του εξαιρετικά επίκαιρου βιβλίου. Ο Γιάννης Βαληνάκης, με τη μακρά του εμπειρία ως Υφυπουργός Εξωτερικών και καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, επιχειρεί να αφυπνίσει την ελληνική κοινωνία από την επικίνδυνη εφησυχαστική αντίληψη που θέλει τις τουρκικές απειλές να είναι απλώς “ρητορική για εσωτερική κατανάλωση”.

Το βιβλίο ξεκινά με μια βασική διαπίστωση, που συμπυκνώνει την ουσία του προβλήματος: Ο Ελληνισμός βρίσκεται αντιμέτωπος με μια εξόχως επιθετική Τουρκία που διεκδικεί έμπρακτα και εμμονικά ελληνικά νησιά, όχι μόνο θαλάσσιες “Γαλάζιες Πατρίδες”. Παρά την κρισιμότητα της κατάστασης όμως, η ελληνική πλευρά επιδεικνύει μια ανησυχητική άγνοια κινδύνου.

Ο συγγραφέας, με τη διεισδυτική του ματιά, καταδεικνύει πως η στρατηγική που ακολουθεί η Ελλάδα τα τελευταία 50 χρόνια έχει ουσιαστικά αποτύχει. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει, η ακολουθούμενη αποτρεπτική στρατηγική όχι μόνο δεν περιόρισε τις τουρκικές διεκδικήσεις, αλλά αντιθέτως παρακολουθούμε τη διαρκή διεύρυνσή τους.

Αναλύοντας ο συγγραφέας όλη την περίοδο από το 1974 ως τις μέρες μας, μας εξηγεί γιατί η πάροδος του χρόνου λειτουργεί εις βάρος των ελληνικών θέσεων, καθώς ο χρόνος δεν προσπόρισε στην Ελλάδα πρακτικά κέρδη, ούτε βελτίωσε τις διαπραγματευτικές θέσεις του Ελληνισμού (Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας) έναντι του εξ ανατολών αντιπάλου.

Ιδιαίτερα καυστικός είναι ο συγγραφέας απέναντι στο κυρίαρχο αφήγημα που θέλει τις τουρκικές απειλές να είναι απλώς “βερμπαλιστική συνθηματολογία” για εσωτερική κατανάλωση. Όπως εύστοχα επισημαίνει, αυτή η ανάγνωση των εξελίξεων, που οδηγεί σε επικίνδυνο εφησυχασμό, υποβαθμίζει την ανάγκη για ουσιαστική προετοιμασία και αποτελεσματική αντιμετώπιση της τουρκικής επιθετικότητας.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνει ο Βαληνάκης στην αντίφαση της ελληνικής στρατηγικής που ενώ αναγορεύει το διεθνές δίκαιο σε μοναδικό “ευαγγέλιο”, ταυτόχρονα δεν το αξιοποιεί στην πράξη εκεί όπου εμπλέκεται και είναι εκτεθειμένη η Τουρκία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η απουσία κατάθεσης συντεταγμένων για την ελληνική ΑΟΖ στον ΟΗΕ, την ώρα που η Τουρκία έχει καταθέσει επίσημους χάρτες με τις διεκδικήσεις της “Γαλάζιας Πατρίδας”.

Ο συγγραφέας στέκεται ιδιαίτερα κριτικά απέναντι στο ψευδοδίλημμα “διάλογος ή πόλεμος” που κυριαρχεί στον δημόσιο λόγο. Όπως υποστηρίζει, ούτε ο ακολουθούμενος τρόπος (προ-)διαπραγμάτευσης με την Τουρκία αποτελεί μονόδρομο, ούτε η στρατιωτική σύγκρουση συνιστά τη μοναδική εναλλακτική επιλογή για τη χώρα μας.

Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου αφιερώνεται στην ανάπτυξη μιας νέας, ολοκληρωμένης στρατηγικής που στηρίζεται σε οκτώ βασικούς άξονες:

1. Επιτάχυνση των εκκρεμών οριοθετήσεων ΑΟΖ με γειτονικές χώρες (Αλβανία, Αίγυπτο και Λιβύη) στο πλαίσιο μιας συνολικής πρωτοβουλίας για την ειρήνη και συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο.
2. Αξιοποίηση της ευρωπαϊκής διάστασης, με ταυτόχρονη εθνοκεντρική αξιολόγηση των επιπτώσεων κάθε ευρωπαϊκής απόφασης.
3. Ενίσχυση και συντονισμός συμμαχιών με ΗΠΑ, Γαλλία, Ισραήλ, ΗΑΕ, Σαουδική Αραβία ώστε να δημιουργηθεί ένα αποτελεσματικό δίκτυο άμεσα διαθέσιμων μέσων για την ενίσχυση της εθνικής προσπάθειας.
4. Νέος διάλογος από θέση ισχύος, π.χ. μέσω της διεύρυνσής του διαλόγου σε ευρωτουρκικό επίπεδο.

Ειδικά για το θέμα της προσφυγής στο ΔΔΧ, αξίζει ίσως να ακουστεί στο δημόσιο διάλογο μια «λησμονημένη» νομική βάση για την μονομερή προσφυγή στο δικαστήριο:

Στην απόφαση του ΔΔΧ που εκδόθηκε κατόπιν της ελληνικής προσφυγής της 10ης Αυγούστου 1976 ο δικαστής Tarazi ανέδειξε πέραν του κοινού ανακοινωθέντος του 1975, και την ελληνοτουρκική Συνθήκη φιλίας, ουδετερότητας, συνδιαλλαγής και διαιτησίας της 30ής Οκτωβρίου 1930, την ισχύ της οποίας αποδέχτηκαν ενώπιον του ΔΔ αμφότερα τα μέρη, χωρίς όμως να την επικαλεστούν.

Το άρθρο 21 της Συνθήκης του 1930 προβλέπει ότι, σε περίπτωση μη ευόδωσης της διαδικασίας συνδιαλλαγής, τα μέρη έχουν την δυνατότητα να στραφούν στο Διαρκές Δικαστήριο Διεθνούς Δικαιοσύνης (ΔΔΔΔ, σημερινό ΔΔΧ).

Επειδή η ελληνοτουρκική διαφορά έχει εξαρχής και πρωτίστως επί της ουσίας μεν ως αποκλειστικό αντικείμενο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ στο Αιγαίο με βάση το διεθνές δίκαιο, διέπεται δε επί της διαδικασίας από το κοινό ανακοινωθέν του 1975 και από την Συνθήκη του 1930, η Ελλάδα οφείλει να καλέσει αμελλητί δια της διπλωματικής οδού την Τουρκία να συμφωνήσουν, λόγω της αμοιβαίας και απορρέουσας από το κοινό ανακοινωθέν του 1975 δέσμευσής τους, στην σύναψη του συνυποσχετικού το οποίο απαιτείται για την υποβολή στην κρίση του ΔΔ της μοναδικής αυτής διαφοράς τους.

Σε περίπτωση αρνητικής απάντησης εκ μέρους της γείτονος, επιβάλλεται η άμεση ενεργοποίηση από την Ελλάδα των πάντοτε εν ισχύι συναφών διατάξεων της Συνθήκης του 1930, αρχικά μεν για την σύσταση της ειδικής επιτροπής συνδιαλλαγής και, σε περίπτωση διαφωνίας, την άσκηση μονομερούς προσφυγής της Ελλάδας στο ΔΔ.

Η αποτυχία του έργου της επιτροπής συνδιαλλαγής προδικάζεται ως δεδομένη λόγω της αδιάλλακτης τουρκικής στάσης. Κατόπιν τούτου, ο μόνος ασφαλής λιμένας είναι η δικανική κρίση του ΔΔ, το οποίο καθίσταται αυτομάτως πλέον αρμόδιο να επιληφθεί της διαφοράς, χωρίς να απαιτείται καν η συναίνεση της Τουρκίας για την σύναψη συνυποσχετικού. Με την ενεργοποίηση της σχετικής διαδικασίας, πίπτει στο κενό η απόπειρα παγίδευσης της Ελλάδας στην νομιμοφανή τουρκική πρόταση για δήθεν παραπομπή στο ΔΔ όλου του φάσματος των κατά την τουρκική άποψη ελληνοτουρκικών διαφορών.

5. Αναδιάρθρωση της αποτρεπτικής στρατηγικής με βάση το δόγμα της “ελάχιστης εξασφαλισμένης αποτροπής”, καθώς η αντιμετώπιση ενός φιλοπόλεμου γείτονα δεν μπορεί να θεωρηθεί πλήρης αν δεν προνοεί και για την επίτευξη νικηφόρου αποτελέσματος σε μια πιθανή σύγκρουση. Ιδιαίτερη έμφαση δίνει ο συγγραφέας στο αυξανόμενο χάσμα στο ισοζύγιο ισχύος (1:6 στις αμυντικές δαπάνες το 2025) και στην ανάγκη ενίσχυσης κρίσιμων τομέων όπως τα πυραυλικά συστήματα, τα μη επανδρωμένα συστήματα και ο κυβερνοπόλεμος.
6. Συμπερίληψη της Κύπρου στον εθνικό σχεδιασμό:Ο Βαληνάκης προειδοποιεί για τον κίνδυνο η Τουρκία να εκμεταλλευτεί το “ήπιο κλίμα” με την Αθήνα για να παρασύρει τη Λευκωσία σε μια συνομοσπονδιακή λύση που θα οδηγήσει σε τουρκικό έλεγχο ολόκληρης της Κύπρου. Προτείνει ένα σχέδιο δράσεων για μια ισχυρή Κυπριακή Δημοκρατία που θα στηρίζεται αποφασιστικά και στον αμυντικό τομέα από την Ελλάδα.
7. Αναδιοργάνωση της ΕΥΠ:Προτείνεται η εκ βάθρων αναδιοργάνωση της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών ως κρισιμότατου επιχειρησιακού βραχίονα της εθνικής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής. Πράγματι, αντί της μαζικής προσβολής θεμελιωδών δικαιωμάτων των Ελλήνων πολιτών στην οποία έχει επιδοθεί τα τελευταία χρόνια, θα ήταν ευκταίο η ΕΥΠ να αναπροσανατολιστεί στην προστασία των εθνικών συμφερόντων, που είναι ο καταστατικός της σκοπός.
8. Αντιμετώπιση των προκλήσεων σε Θράκη και Ανατολικό Αιγαίο, ιδίως σε ό,τι αφορά το δημογραφικό και το μεταναστευτικό, που πολλαπλασιάζουν τους εθνικούς κινδύνους.

Το βιβλίο του Γιάννη Βαληνάκη αποτελεί ένα εθνικό εγερτήριο σάλπισμα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο συγγραφέας στον επίλογο, δανειζόμενος τα λόγια του Λάο Τσε, “ένα ταξίδι χιλίων μιλίων ξεκινά με ένα βήμα“. Το βιβλίο φιλοδοξεί να αποτελέσει αυτό το πρώτο βήμα για μια νέα, αποτελεσματικότερη εθνική στρατηγική. Επειδή όλοι μας έχουμε χρέος να εισφέρουμε, ανάλογα με τις δυνάμεις μας στην εθνική προσπάθεια, επιτρέψτε μου να προσθέσω στις εύστοχες σκέψεις του συγγραφέα και ορισμένες δικές μου για το πλέον φλέγον εθνικό μας ζήτημα:

Ο Θουκυδίδης, αναλύοντας τον Πελοποννησιακό Πόλεμο και τη σχέση Αθήνας – Μήλου, με σχολαστική διεισδυτικότητα, μας δίνει ένα διαχρονικό μάθημα διεθνών σχέσεων. Λέει: «Ο ισχυρός επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει η δύναμή του και ο ασθενής παραχωρεί ό,τι του επιβάλλει η αδυναμία του».

Παρότι είμαστε -και πρέπει να είμαστε- σταθερά προσανατολισμένοι στο διεθνές δίκαιο, πρέπει να αναλογιζόμαστε την πραγματική δυναμική των διεθνών σχέσεων. Και τούτο διότι η δυναμική αυτή -η τάση επιβολής της ισχύος- συχνά επικαθορίζει το περιεχόμενο του δικαίου σε διεθνές επίπεδο.

Η χώρα μας είναι μια χώρα μικρή, αλλ’ όχι αδύναμη. Η δύναμή της βρίσκεται πρωτίστως στην εθνική ψυχή. Στην αυταπάρνηση με την οποία πάντοτε αντιμετωπίζαμε τον ισχυρότερο αντίπαλο. Αν έπρεπε να συνοψίσουμε την ιστορία των Ελλήνων, όσο πιο πυκνά γίνεται, θα  στεκόμουν σε δύο μόνο φράσεις:

Το «μολών λαβέ», του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες, και την απάντηση του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, του τελευταίου Αυτοκράτορα της Πόλης, προς τις δελεαστικές -στις τότε συνθήκες διεθνούς απομόνωσης των Βυζαντινών- προτάσεις του Μωάμεθ Β’ του Πορθητή: «Κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν και ου φεισόμεθα της ζωής ημών», που σφράγισε την πορεία του νέου Ελληνισμού.

Με αυτή τη σκευή οπλισμένοι, με θέληση, ψυχή και νου, οι Έλληνες καταφέραμε πολλές φορές να αντιστρέψουμε τα πράγματα. Παρά πάσα προσδοκία πετύχαμε το ακατόρθωτο.   Πράγματι:

• Πίστευε κανείς στις αρχές του 19^ου αιώνα ότι, το υπόδουλο ελληνικό έθνος, χωρίς πολεμικά μέσα, χωρίς διεθνή στηρίγματα και εν μέσω της πλήρους κυριαρχίας της Ιεράς Συμμαχίας, που έβαλε απηνώς κατά κάθε εθνικοαπελευθερωτικού και κοινωνικοανατρεπτικού κινήματος, θα μπορούσε να αποτινάξει το οθωμανικό ζυγό;
• Πίστευε κανείς τις παραμονές των βαλκανικών πολέμων ότι η μικρή Ελλάδα, θα έκαμπτε την οθωμανική αυτοκρατορία και θα γινόταν η Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών μετά τη Συνθήκη των Σεβρών;
• Είχε κανείς την πεποίθηση ότι όταν επιτέθηκε ο μέχρι τότε ανίκητος Άξονας κατά της καθημαγμένης Ελλάδας το 1940, ο ελληνικός λαός θα γονάτιζε την κραταιά Ιταλία στις βουνοκορφές της Πίνδου;

Βέβαια, κανείς δεν πρέπει να κοιτάζει με παρωπίδες την Ιστορία. Διότι έχουμε ταυτόχρονα, ιδίως στη νεότερη ιστορία μας, υποστεί μια σειρά από ταπεινωτικές εθνικές ήττες, εν πολλοίς με ευθύνη των εκάστοτε ηγητόρων: μικρασιατική καταστροφή, εισβολή και κατοχή της Κύπρου, Ίμια.

Το δίδαγμα είναι διαχρονικό και δεν πρέπει να το λησμονούμε: Όσο κάποιος υποχωρεί κατά σύστημα θα νικάται κατά κράτος.

Δεν υπάρχει άλλος κλάδος δικαίου όπου η πραγματική ισχύς και το δίκαιο διαπλέκονται τόσο αξεδιάλυτα, όσο στο διεθνές δίκαιο. Η επίκληση του διεθνούς δικαίου, που είναι -και ορθά- πάγια στρατηγική των δικαιοκρατούμενων κρατών, σημαίνει πολύ λίγα στην πράξη, αν δεν μπορούμε να το υπερασπίσουμε, είτε με άλλους, είτε και μόνοι μας αν χρειαστεί.

Η διαρκής υποχώρηση με τη ρηματική επίκληση του διεθνούς δικαίου, της λογικής, της ψυχραιμίας και της πάση θυσία διαφύλαξης της ειρήνης, πίσω από τα οποία υποκρύπτεται η αδυναμία κυριαρχικής προάσπισης των εθνικών δικαίων αλλά και του διεθνούς δικαίου, εν ταυτώ καταλείπει δυστυχώς εν τοις πράγμασιν χώρο να «γκριζάρονται» περιοχές στον αέρα, στη θάλασσα και την ξηρά, και εν τέλει δημιουργεί οιονεί εθνικό μιθριδατισμό, αντί να διαπαιδαγωγεί το έθνος στην προάσπιση των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων αλλά και την καλλιέργεια της εθνικής μας συνείδησης. Ο ενδοτισμός δεν δικαιολογείται ποτέ. Ούτε σε συνθήκες διεθνούς απομόνωσης, οπότε ίσως θα ήταν κατανοητός, αλλά πάντα αποδοκιμαστέος. Ούτε   πολλώ μάλλον όταν υπάρχουν σημαντικά διπλωματικά στηρίγματα, όπως συμβαίνει εν προκειμένω, σε σχέση με την διεθνή αποδοκιμασία της Τουρκίας από τη διεθνή κοινότητα, για τις διαρκείς παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, είτε αυτές αφορούν τη συνεχιζόμενη κατοχή του βορείου τμήματος της Κύπρου, είτε την απειλή χρήσης βίας κατά της χώρας μας, είτε την αμφισβήτηση των θαλασσίων ζωνών, που αναγνωρίζει το δίκαιο της θάλασσας.

Οι καιροί ου μενετοί. Είναι η ώρα να μην αφήσουμε να ξεθωριάσει το γαλάζιο του Αιγαίου, όπως επιχειρούν να το «γκριζάρουν» οι γείτονες μας, έστω και αν για να το πετύχουμε χρειαστεί να ανακατέψουμε το μπλε με το κόκκινο. Διότι ποτέ κανένας λαός δεν μπόρεσε να αρθεί στο ύψος που αναλογεί στην περίσταση και την ιστορία του με τη διαρκή υποχωρητικότητα, που βαφτίζεται ψευδεπίγραφα «λογική» και «ψυχραιμία».  Η λογική και η ψυχραιμία είναι απαραίτητοι σύμβουλοι, αλλά όταν γίνεται υπέρβαση των άκρων ορίων της νομιμότητος και της εθνικής ανοχής και αντοχής, ο τεκμαιρόμενος αδύναμος πρέπει να επιδεικνύει και να αποδεικνύει de facto την ισχύ του δικαίου. Όταν ο γείτονάς σου σε απειλεί ότι «θα έρθει νύχτα», όπως μας θυμίζει ο Γ. Βαληνάκης, οφείλεις να απαντήσεις χωρίς περιστροφές: «θα είμαστε ξύπνιοι για να γίνουμε ο εφιάλτης στα αναθεωρητικά τους όνειρα»!

Το μήνυμα αυτό δεν απευθύνεται (μόνο) στην πολιτική ηγεσία του τόπου. Απευθύνεται κυρίως στην τρυφηλή, συβαριτική σύγχρονη αντίληψη του λαού μας, ο οποίος δυστυχώς δεν είναι έτοιμος να δεχτεί ότι μπορεί να πρέπει να αγωνιστεί, να συγκρουστεί ακόμη και να πονέσει αν χρειαστεί για να υπερασπιστεί το διεθνές δίκαιο και τα εθνικά κυριαρχικά του συμφέροντα.

Όπως προφητικά έγραφε ο Παναγιώτης Κονδύλης ο πυρήνας του ελληνικού ζητήματος θα πρέπει να αναζητηθεί στις ίδιες τις παθογένειες του ελληνικού κράτους που «δεν στάθηκε σε καμία φάση ικανό να προστατεύσει αποτελεσματικά τον ευρύτερο ελληνισμό και να αναστείλει τη συρρίκνωση ή τον αφανισμό του. […] Η αποδεδειγμένη ανικανότητα του ελληνικού κράτους να υπερασπίσει το ελληνικό έθνος –δηλαδή να επιτελέσει την κατ’ εξοχήν αποστολή του– συνιστά τον ανησυχητικότερο οιωνό για το μέλλον». Οι ευθύνες, όμως, εξηγούσε δεν βαρύνουν μόνον το κράτος, αλλά και το λαό. Πρέπει, έλεγε, να απαλλαχθούμε από την πολιτική και την πρακτική του παρασιτικού καταναλωτισμού, που οδηγεί σε ένα «φθίνον έθνος» ανίκανο να προασπίσει τον εαυτό του.

Αυτό, όμως, απαιτεί θυσίες και υπέρβαση των κομματικών, πολιτικών και ιδεολογικών αγκυλώσεων. Πρέπει να σταθούμε όλοι μαζί, με αρραγές εθνικό μέτωπο και πραγματικά κοινή εξωτερική πολιτική. Να εμπνεύσουμε και να εμπνευστούμε από εκείνες τις ιστορικές μας στιγμές, όπου διαπλάσαμε το διεθνές δίκαιο αντιπαλεύοντας τις πιο δυσμενείς εσωτερικές και διεθνείς συνθήκες, όταν τίποτε δεν προοιώνιζε την επιτυχή κατάληξη με βάση τη «λογική» και την «ψυχραιμία».

Το δικηγορικό σώμα, με αίσθημα εθνικής ευθύνης, υπό το βάρος της εντεινόμενης τουρκικής προκλητικότητας και της απαράδεκτης αμφισβήτησης και υπονόμευσης του διεθνούς δικαίου εκ μέρους της γείτονος, έχει, κατ’ επανάληψη, παρέμβει και αναδείξει, στο πλαίσιο του θεσμικού της ρόλου, σειρά θεμάτων εθνικού ενδιαφέροντος και προάσπισης της διεθνούς νομιμότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ως γνωστόν διοργανώσαμε από κοινού με τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο μείζονα, συμβολικής σημασίας εκδήλωση για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο, με τη συμμετοχή επιφανών πολιτικών, νομικών και διεθνολόγων από την Ελλάδα και την Κύπρο. Θυμίζω επίσης την εμβληματική εκδήλωση στο Καστελλόριζο για τις θαλάσσιες ζώνες και το δίκαιο της θάλασσας στο Αιγαίο, τη δυναμική παρέμβαση και διεθνή κινητοποίηση για την απελευθέρωση των δύο Ελλήνων Αξιωματικών, που κρατούνταν στις τουρκικές φυλακές, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, χωρίς απαγγελία κατηγοριών και χωρίς δίκη, τον επιτυχή δικαστικό αγώνα ενώπιον του ΣτΕ υπέρ των 8 Τούρκων Αξιωματικών για την χορήγηση ασύλου, τη δωρεά υλικού στην 3η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία στην Καβύλη του Έβρου, ως ελάχιστη ένδειξη αναγνώρισης του έργου που επιτελούν καθημερινώς και στην αντιμετώπιση των προσφυγικών ροών, την εκδήλωση για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση στο Άστρος, την έμπρακτη στήριξη του αιτήματος για την απελευθέρωση των Τούρκων συναδέλφων αγωνιστών υπέρ της ελευθερίας στη γείτονα και την διεθνή κινητοποίηση ενάντια στη  μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου.

Οι δράσεις και οι παρεμβάσεις μας εγγράφονται στον αναγκαίο περισσότερο από ποτέ για τη χώρα συνεπή διεκδικητικό πατριωτισμό. Θέλουμε να αναδείξουμε τη σημασία ενεργειών δηλ. που έχουν στέρεο έρεισμα στο διεθνές δίκαιο και ενέχουν άσκηση δικαιωμάτων που αυτό παρέχει. Πρόκειται για λογική που βρίσκεται στον αντίποδα της τουρκικής «διπλωματίας του πειθαναγκασμού» (coercion diplomacy), η οποία απαξιώνει το διεθνές δίκαιο (και τους δικαιοδοτικούς μηχανισμούς επίλυσης των διαφορών), εστιάζοντας μονομερώς στις ευθυγράμμιση συγκυριακών συμφερόντων και στη δύναμη της επιβολής.

Είμαι βέβαιος ότι το έργο του Γιάννη Βαληνάκη, με τη συνεπή πατριωτική λογική και την εδραία τεκμηρίωση που έχει, θα πυροδοτήσει έναν ευρύτερο διάλογο για την αναγκαία αναθεώρηση της εθνικής στρατηγικής απέναντι στην Τουρκία. Έναν διάλογο που, όπως υποστηρίζει ο Βαληνάκης, επείγει περισσότερο από ποτέ.

Εμπνευσμένος από το μείζον εθνικό χρέος που διατρέχει τις σελίδες του βιβλίου, αισθάνομαι την ανάγκη να κλείσω με τα λόγια του μεγάλου μας ποιητή, του Κωστή Παλαμά:  : «Χρωστάμε σ’ όσους ήρθαν πέρασαν, θα ‘ρθουν, θα περάσουν. Κριτές θα μας δικάσουν οι αγέννητοι, οι νεκροί»!

*Δημήτρης Βερβεσός, πρόεδρος ΔΣΑ, πρόεδρος της Ολομέλειας Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας

**Ομιλία του Δημήτρη Βερβεσού στη βιβλιοπαρουσίαση του νέου έργου του Γιάννη Βαληνάκη «Για μια νέα στρατηγική απέναντι στην Τουρκία: Πώς θα ακυρώσουμε τη Γαλάζια Πατρίδα»

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr