Δημήτριος Α. Λυρίτσης: Ν. Κατσέλη – της επιταχύνσεως το ανάγνωσμα

Του Δημήτριου Σ. Λυρίτση*

Σε διαβούλευση έχει τεθεί το σχέδιο νόμου του Υπ. Δικαιοσύνης με τίτλο «Ρυθμίσεις για την επιτάχυνση της εκδίκασης εκκρεμών υποθέσεων του ν. 3869/2010 κλπ».

Δεν πρόκειται, όμως, για επιτάχυνση αλλά για μετάθεση αφενός στον οφειλέτη της ευθύνης διόρθωσης παθογενειών του δικαστικού συστήματος εξαιτίας των οποίων υφίστανται καθυστερήσεις στην εκδίκαση των αιτήσεων και στην έκδοση δικαστικών επ’ αυτών αποφάσεων και για κατάργηση αφετέρου του δικαιώματος του πολίτη για παροχή δικαστικής προστασίας στο πλαίσιο των αρχών της ισονομίας, της ασφάλειας δικαίου και της δίκαιης δίκης.

Οι βασικές κανονιστικές παρεμβάσεις είναι οι εξης:

1. Επαναπροσδιορίζονται οι εκκρεμείς σε πρώτο βαθμό αιτήσεις του ν. κατσέλη που έχουν προσδιορισθεί να συζητηθούν μετά την 15-6-2021. 2. Η αίτηση επαναπροσδιορισμού με ποινή απαραδέκτου γίνεται από τον αιτούντα, μέσω πληρεξουσίου δικηγόρου, σε ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Ο ρόλος του πληρεξουσίου δικηγόρου δυσχεραίνεται αφού αναλαμβάνει το βάρος της επιτυχούς ολοκλήρωσης της εν λόγω διαδικασίας μέσω ορθής διαχείρισης όλων των δεδομένων και τήρησης του συνόλου των προθεσμιών, φέρει δε την ευθύνη του οιουδήποτε σφάλματος μπορεί να οδηγήσει στην αντιμετώπιση μιας αίτησης ως μη ασκηθείσας. Ο δικηγόρος, όμως, δεν είναι κρατικός υπάλληλος είναι συλλειτουργός της δικαιοσύνης, παράγοντας της δίκης και ως τέτοιος πρέπει να αντιμετωπίζεται. 3. Η αίτηση επαναπροσδιορισμού κατατίθεται επί ποινή απαραδέκτου σε συγκεκριμένες, ρητά προσδιοριζόμενες και ασφυκτικές προθεσμίες. Ο προσδιορισμός αυστηρής προς τούτο προθεσμίας και η πρόβλεψη ποινής απαραδέκτου προσδίδουν στο σύστημα τιμωρητικό σε βάρος του οφειλέτη χαρακτήρα, που υφίσταται τις δυσμενείς συνέπειες της μη ολοκλήρωσης ακόμη και για λόγο ευρισκόμενο εκτός της σφαίρας επιρροής του της διαδικασίας. 4. Εάν δεν υποβληθεί εμπρόθεσμα αίτηση επαναπροσδιορισμού η αίτηση ρύθμισης των οφειλών θεωρείται μη ασκηθείσα και καταργείται αυτοδικαίως η προσωρινή διαταγή. Η ως άνω πρόβλεψη ελέγχεται ως προς τη συνταγματικότητα της, αφού πρόκειται για παρέμβαση του νομοθέτη στην δικαστική λειτουργία σε ασκηθείσες αιτήσεις για τις οποίες έχει ήδη επέλθει εκκρεμοδικία, με την προσθήκη επιπλέον προϋποθέσεων παραδεκτού και καταργείται με νόμο η ισχύς δικαστικής κρίσης (προσωρινή διαταγή). 5. Δημιουργούνται δύο κατηγορίες οφειλετών καθώς οι επαναπροσδιορισμένες αιτήσεις θα δικαστούν με τους κανόνες της νέας τακτικής διαδικασίας, παραβιάζοντας την διάταξη του άρθρου 221 ΚΠολΔ, σύμφωνα με το οποίο μία εκ των συνεπειών ασκήσεως αγωγής είναι το αμετάβλητο της δικαιοδοσίας, και με σύντμηση προθεσμιών ως προς την κατάθεση προτάσεων και σχετικών (60 ημέρες από 100), ενώ οι τρέχουσες αιτήσεις θα δικάζονται με το ισχύον καθεστώς της εκουσίας δικαιοδοσίας, γεγονός που δημιουργεί ανισότητα μεταξύ των ίδιων των οφειλετών. Η κατάργηση δε της προφορικής διαδικασίας στερεί από τη διαδικασία τη ζωντάνια που θα έπρεπε να χαρακτηρίζει μια διαδικασία που φέρει κοινωνικό βάρος και δημιουργεί τον κίνδυνο τεχνοκρατικής, βάσει και των εγγράφων που ορίζονται ως απαραίτητα προ κατάθεση με την υποβολή των προτάσεων, αντιμετώπισης των υποθέσεων, που πιθανότατα θα στερούνται της μέχρι σήμερα ισχύουσας εξατομικευμένης διαχείρισης. 6. Η καταχρηστική προθεσμία άσκησης έφεσης περιορίζεται σε τρεις (3) μήνες από δυο (2) χρόνια που είναι μέχρι σήμερα, περιορίζοντας έτσι υπερβολικά και καταχρηστικά το δικαίωμα του πολίτη να απευθυνθεί στον ανώτερο δικαστή και θα οδηγήσει μετά βεβαιότητας στην απώλεια του δεύτερου βαθμού δικαστικής προστασίας. 7. Απαιτείται η συγκέντρωση πλήθους στοιχείων, των οποίων η εξασφάλιση εξαρτάται και από τους πιστωτές, κατά παράβαση της αρχής της ισότητας των διαδίκων αλλά και από την αρμόδια ΔΟΥ, καθώς δεν αποκλείεται η αναγκαιότητα αναζήτησης φορολογικών εγγράφων μη υφιστάμενων ηλεκτρονικά. Στην πραγματικότητα επιβάλλεται, συγκαλυμμένα, η υποχρέωση στον οφειλέτη να αποδείξει ότι η περιέλευσή του σε αδυναμία πληρωμής δεν οφείλεται σε δόλο. Με την πρόβλεψη αυτή δηλαδή, ο νομοθέτης επιχειρεί να «κανονικοποιήσει» την ιδεοληπτική αντιμετώπιση του οφειλέτη από τους πιστωτές στη λογική του εκ προοιμίου «δόλιου» και «στρατηγικού κακοπληρωτή» δανειολήπτη, αντιστρέφοντας το βάρος απόδειξης ως προς τον δόλο και να κατευθύνει την δικαστική κρίση, παραβλέποντας το γεγονός ότι η συνδρομή δόλου στο πρόσωπο του οφειλέτη είναι αντικείμενο απόδειξης, δεν εξετάζεται αυτεπαγγέλτως, απαιτεί υποβολή σχετικής ενστάσεως από τον πιστωτή, ο οποίος φέρει και το σχετικό βάρος απόδειξης κατά τη ρητή επιταγή του ν. 3869/2010.

Το σύνολο των ως άνω ενεργειών, το βάρος της ευθύνης του οφειλέτη και η σημασία των συνεπειών σε περίπτωση συνδρομής περίπτωσης αντιμετώπισης της αίτησης ως μη ασκηθείσας, οδηγούν σε σαφή άνιση αντιμετώπιση των διαδίκων, αφού ο οφειλέτης είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για την πραγματοποίηση της διαδικασίας και δυσχεραίνουν την άσκηση εκ μέρους του οφειλέτη του δικαιώματος της αναζήτησης αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας. Δημιουργείται ένα διαφορετικό πλαίσιο εκδίκασης των συγκεκριμένων υποθέσεων, στερούμενο οιασδήποτε ευελιξίας, που δεν υπακούει στους γενικούς κανόνες του ΚΠολΔ, γεγονός που επίσης οδηγεί στην ένταξη των οφειλετών σε μια ιδιαίτερη κατηγορία αιτούντων δικαστική προστασία με ό, τι συνέπειες επέρχονται από τη μη εφαρμογή συνθηκών που ισχύουν σχεδόν στο σύνολο των λοιπών δικών και διαδικασιών. Εάν ο πραγματικός στόχος του σχεδίου νόμου ήταν μόνο η επιτάχυνση εκδίκασης των εκκρεμών υποθέσεων, τότε, η λύση θα ήταν απλή και θα ολοκληρωνόταν με ένα άρθρο, με μια παράγραφο και με ένα εδάφιο… «Οίκοθεν επαναπροσδιορισμός όλων των εκκρεμών υποθέσεων από τα Ειρηνοδικεία της χώρας» (όπως άλλωστε συνέβη το 2015, αλλά και πρόσφατα για τις ματαιωθείσες λόγω Covid-19 υποθέσεις).

Δικηγόρος

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr