Δημήτριος Ι. Γκύζης: ΟΣΔΥ – Περιμένοντας την Β΄ φάση

Κάποιες σύντομες σκέψεις ίσως και κάποιες προτάσεις για την ψηφιακή δικαιοσύνη, την ιδέα της οποίας προσπαθώ να υπηρετώ τα τελευταία 20 έτη. Όλοι όσοι από εμάς παρεπιδημούμε στις δικαστικές αίθουσες παρατηρούμε, πρωινές και μεσημεριανές ώρες, την κίνηση κάποιων παράξενων ταξιδιωτών που σέρνουν τροχήλατες βαλίτσες στους διαδρόμους των δικαστικών καταστημάτων. Οι άμαθοι μπορεί να πιστέψουν ότι έκανε λάθος ο οδηγός του ΤΑΧΙ και τους έφερε αντί για την Ευελπίδων στο Σταθμό Λαρίσης.

Οι μαθημένοι γνωρίζουν ότι αυτοί οι παράταιροι ταξιδιώτες δεν είναι άλλοι από τους Δικαστές και Εισαγγελείς που μεταφέρουν από ή προς την θυρίδα-τους τις δικογραφίες που έχουν χρεωθεί. Το ίδιο, πάνω κάτω, πιστεύω ότι συμβαίνει και με τους Δικηγόρους που προσκομίζουν τα σχετικά, που επικαλέστηκαν στα δικόγραφά τους. Η εικόνα από γραφική καθίσταται αποπνικτική μέσα στα γραφεία των Γραμματειών και στις αίθουσες των Δικαστών, όπου όγκοι χαρτιού σωρεύονται σε κάθε διαθέσιμο σημείο και αλλάζουν σημεία σώρευσης σαν τις αμμοθίνες μετά από θύελλα. Το ίδιο με τους χώρους των Αρχείων. Το ίδιο με τους χώρους των γραφείων τόσο των Δικαστικών Λειτουργών όσο και των Συνηγόρων. Για να μην αναφερθώ στους ανακριτές και στο πλήθος των ανακριτικών υπαλλήλων.

Για να μην αναφερθώ στην κατάσταση μετά τις αναστολές λόγω κορονοϊού. Το ΟΣΔΥ (είτε Πολιτικής-Ποινικής είτε Διοικητικής Δικαιοσύνης) αποτελεί την πρώτη προσπάθεια να δοθεί μορφή στο χάος, να γίνει αποτελεσματική διαχείριση των κάθε λογής δικογραφιών, που σχηματίζονται. Βασικός στόχος του Συστήματος είναι η ορθή καταγραφή και παρακολούθηση της δικογραφίας από τον σχηματισμό έως την πολτοποίησή της. Είναι μεν ένα βήμα προς μια ολιστική αντιμετώπιση της μηχανοργάνωσης της δικαιοσύνης αλλά παραμένει ένα γραμματειακό εργαλείο όχι δικαστικό, ένα σύστημα καταγραφής και διαχείρισης, μικρό κομμάτι της λύσης όχι λύση στο ζέον πρόβλημα που είναι η επιτάχυνση της απονομής- της.

Σιγά-σιγά με την σταδιακή, πειραματική πάντα, εφαρμογή του ΟΣΔΥ δημιουργήθηκε η ιδέα των διαλειτουργικοτήτων μεταξύ αυτού και άλλων συστημάτων που λειτουργούν παράλληλα στο πλαίσιο της μηχανοργάνωσης άλλων φορέων. Παράδειγμα η διαλειτουργικότητα με το Σύστημα της ΕΛ.ΑΣ. ή με το Σύστημα του Δ.Σ.Α. . Η βασική ιδέα είναι απλή τα δεδομένα να καταχωρούνται άπαξ και να καθίστανται προσβάσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενο με απλές διαδικασίες. Και με τις διαλειτουργικότητες όμως το ΟΣΔΥ δεν ξεπερνά πάλι το επίπεδο του εργαλείου γραμματειακής υποστήριξης. Το ζητούμενο, όμως, σήμερα είναι να βρούμε τον δρόμο να γίνει και εργαλείο στα χέρια του εφαρμοστή του Δικαίου. Να γίνει πραγματικά εργαλείο e-justice. Προς την κατεύθυνση αυτή θα υπογραμμίζαμε την σημασία, σε αρχικό στάδιο, της δημιουργίας της ψηφιακής δικογραφίας και της αρχειοθέτησης σε σύστημα δικαστικής νεφοϋπολογιστικής.

Ο Δικηγόρος θα «ανεβάζει» το δικόγραφο μαζί με τα σχετικά από το γραφείο του στην εφαρμογή, η οποία θα το κατανέμει στην συνέχεια, με βάση συγκεκριμένα κριτήρια, στη αρμόδια δικαστική Αρχή κάθε Υπηρεσία που ασκεί ανακριτικά καθήκοντα θα υποβάλλει την αναφορά της και το σχετικό υλικό, κάθε αλληλογραφία θα πραγματοποιείται σε ψηφιακή μορφή. Ο χειριστής, όπως και όλοι οι διάδικοι, θα έχει την δικογραφία ανά πάσα στιγμή στην διάθεσή του στο νέφος και θα δημοσιεύει την απόφανσή του σε αυτό. Έτσι ο εφαρμοστής εξοικονομεί κόπο και χρόνο προκειμένου να αφιερωθεί περισσότερο στο αμιγώς δικανικό καθήκον του, που είναι η αξιολόγηση του αποδεικτικού υλικού και η ορθή εφαρμογή του εφαρμοστέου κανόνα δικαίου.

Από την έποψη αυτή η ψηφιακή δικογραφία είναι ένα πρώτο δικαστικό εργαλείο. Κατά την άποψή μας το ΟΣΔΥ θα πραγματοποιήσει αποφασιστικό άλμα προς την κατεύθυνση που αναφέραμε με την εισαγωγή στην δικαστική εργαλειοθήκη της τεχνητής νοημοσύνης με την μορφή ενός αυτοματοποιημένου βοηθού τεκμηρίωσης ή αλλιώς ενός ψηφιακού τεκμηριωτή. Με την χρήση όρων κλειδιών το Σύστημα θα θέτει στην διάθεση του εφαρμοστή τους σχετικούς κανόνες δικαίου που ίσχυσαν διαχρονικά καθώς και την νομολογιακή ερμηνείατους. Σπεύδω να διακρίνω ότι η ψηφιακή τεκμηρίωση ουδαμώς υποκαθιστά τον άνθρωπο- Δικαστή γιατί αυτός θα κληθεί στο τέλος να προβεί για το συγκεκριμένο ιστορικό σε δικανικό συλλογισμό, δηλαδή να επιλέξει τον εφαρμοστέο κανόνα δικαίου, να καταστρώσει τους όρους του πραγματικού του, να επιμεληθεί της απόδειξης, να κάνει την υπαγωγή των πραγματικών περιστατικών που αποδείχθηκαν και να καταγνώσει τις αρμόζουσες έννομες συνέπειες. Τελειώνοντας θα ήθελα να εκφράσω την ελπίδα ότι στην δεύτερη φάση εφαρμογής του ΟΣΔΥ αφενός θα αντιμετωπιστούν τα τρέχοντα προβλήματα και κενά αλλά κυρίως θα τεθούν σε γόνιμο διάλογο τα ζητήματα της ψηφιακής δικογραφίας και του ψηφιακού τεκμηριωτή.

Δημήτριος Ι. Γκύζης, LL.M., Αντεισαγγελέας Εφετών, Διδάσκων Ε.Σ.Δι.Λ., Καθηγητής Σ.Α.Ε.Α., Μέλος Κ.Ο.Δ.Ε ΟΣΔΔΥ-ΠΠ

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr