Δημήτρης Αναστασόπουλος: Ασκούμενους στα δικαστήρια έχουμε, γιατί όχι και νέο δικηγόρο ως «βοηθό δικαστή»;

Εδώ και χρόνια έχει προβλεφτεί η δυνατότητα «μέρος της άσκησης», διάρκειας έως έξι μηνών, να μπορεί να γίνεται και στα δικαστήρια (βλ. και α.111 του Ν. 4055/2012, που επέκτεινε τη δυνατότητα αυτή), με χρηματοδότηση της μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ, όπως συμβαίνει και με το πρόγραμμα πρακτικής άσκησης 1.600 ασκούμενων δικηγόρων σε δικαστήρια και δικηγορικά γραφεία της χώρας, που ανακοινώθηκε πρόσφατα.

Ασφαλώς, σκοπός εξαρχής της πρόβλεψης αυτής ήταν η εξοικείωση των ασκούμενων δικηγόρων με τις δικαστικές υπηρεσίες και η απόκτηση πρακτικής εμπειρίας σε σχέση με το δικαιοδοτικό έργο και την εφαρμογή της δικονομίας στην πράξη, από πλευράς δικαστηρίων.

Στην πράξη, ωστόσο, δυστυχώς συχνά ο ασκούμενος δικηγόρος εξελίσσεται σε βοηθό του γραμματέα, κάτι που δε συνάδει σε καμία περίπτωση ούτε με το σκοπό του εν λόγω θεσμού αλλά ούτε και, κυρίως, με το θεσμό της πρακτικής άσκησης.

Ωστόσο, η μηνιαία αμοιβή των 600 ευρώ καθιστά τις θέσεις αυτές ελκυστικές για πολλούς νέους συναδέλφους μας λόγω των πολύ δυσμενέστερων (οικονομικά) συνθηκών που επικρατούν συνήθως στα δικηγορικά γραφεία.

Αυτό βέβαια είναι μια άλλη συζήτηση, η οποία θα πρέπει να απασχολήσει και τα συνδικαλιστικά όργανα των ασκούμενων και νέων δικηγόρων, ώστε να μην αρκούνται αυτά μόνο στην οικονομική διάσταση του θεσμού της άσκησης στα δικαστήρια αλλά να απαιτούν και την ουσιαστική αναβάθμιση τους.

Τις τελευταίες ημέρες απασχολεί τη δημόσια συζήτηση στο χώρο της δικαιοσύνης η πρόβλεψη στο σχέδιο του νέου Κώδικα Δικαστικών Υπαλλήλων που ήρθε στη δημοσιότητα σχετικά με την πρόσληψη «βοηθών δικαστών», δηλαδή δύο νέων κατηγοριών δικαστικών υπαλλήλων με αυξημένα τυπικά προσόντα, οι οποίοι ως έργο θα έχουν τη συγκέντρωση νομολογίας και νομοθεσίας για λογαριασμό των δικαστών, τις επαφές με άλλα δικαστήρια καθώς και την επικοινωνία με τον τύπο.

Ευθύς εξαρχής θα πρέπει να επισημάνουμε ότι ο θεσμός του «βοηθού δικαστή» δεν αποτελεί κάποια καινοτομία, καθώς ήδη ισχύει σε διάφορες χώρες του εξωτερικού, όπως είναι η Γαλλία και η Αγγλία, αλλά και στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ως βασικό του έργο έχει, υπό την καθοδήγηση του εισηγητή δικαστή, κυρίως τη μελέτη και προετοιμασία του φακέλου και τη νομολογιακή έρευνα για το υπό κρίση κάθε φορά ζήτημα.

Δικαιολογητική βάση για τη θέσπιση του θεσμού αυτού είναι το γεγονός ότι τα καθήκοντα του δικαστή, πέραν της ουσιαστικής δικανικής κρίσης, που είναι και το κύριο έργο του, περιλαμβάνουν μια σειρά ακόμα ενεργειών που απαιτούν πολύτιμο χρόνο (έλεγχος προθεσμιών, πληρότητας φακέλου και δικογράφου, καταβολής παραβόλων και άλλων τυπικών εγγράφων, αναζήτηση νομολογίας και βιβλιογραφίας, διαδικαστικές ενέργειες και επικοινωνία με τις δικαστικές υπηρεσίες, κ.ά.), ο οποίος θα μπορούσε να διατεθεί για τη διεκπεραίωση περισσότερων υποθέσεων.

Για το λόγο αυτό, ήτοι την ποιοτική και ποσοτική αναβάθμιση του έργου των δικαστών, θεσπίστηκε στις χώρες που ήδη ισχύει ο θεσμός του «βοηθού δικαστή», από ανθρώπους με νομική παιδεία, προς υποβοήθηση του ουσιαστικού έργου των δικαστών.

Βεβαίως παρέλκει να πούμε πόσο σημαντικός είναι ο στόχος αυτός (της ποιοτικής και ποσοτικής αναβάθμισης) και στη χώρα μας, καθόσον πέραν του γνωστού φαινομένου της μεγάλης καθυστέρησης στην έκδοση αποφάσεων συναντάται και το φαινόμενο των εξόφθαλμων λαθών (ακόμα και του copy-pasteαπό άλλες υποθέσεις, όπου πχ παρατίθενται εκ προφανούς παραδρομής αποσπάσματα από το ιστορικό άλλων υποθέσεων), που θα μπορούσαν να εκλείψουν αν υπήρχε ο βοηθός δικαστή που θα έκανε έναν τελικό έλεγχο για τυχόν τέτοια λάθη.

Ωστόσο, σύμφωνα με το ανωτέρω σχέδιο που έχει εκπονηθεί από το Υπουργείο Δικαιοσύνης οι «βοηθοί δικαστών» θα είναι δικαστικοί υπάλληλοι, κάτι που δε συνάδει με τη φύση του – νομικού – έργου που θα έχουν να επιτελέσουν.

Επί της συγκεκριμένης πρόβλεψης έχουν ήδη τοποθετηθεί αρνητικά τόσο η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων όσο και οι δικαστικοί υπάλληλοι, για διαφορετικούς λόγους. Αντιθέτως, εν γένει θετικά σε έναν τέτοιο θεσμό έχουν τοποθετηθεί παλαιότερα (2019) οι Ολομέλειες του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Ελεγκτικού Συνεδρίου (βλ. αναλυτικά: εδώ).

Πάγια θέση και δική μας, όπως είχε εκφραστεί ήδη από το 2017, είναι ότι ο θεσμός του «βοηθού δικαστή» είναι απολύτως θετικός και ωφέλιμος για τη Δικαιοσύνη, για όλους τους λόγους που αναφέρονται ανωτέρω και οδήγησαν στη θέσπιση του σε άλλες χώρες.

Ωστόσο οι θέσεις αυτές θα πρέπει να καλύπτονται μόνο από ανθρώπους που έχουν νομική εκπαίδευση, ώστε ο θεσμός αυτός να καταστεί πράγματι αποτελεσματικός, αίροντας ταυτόχρονα έτσι πιστεύουμε και τις όποιες επιφυλάξεις δικαστών και υπαλλήλων.

Συγκεκριμένα, οι εν λόγω θέσεις θα πρέπει να καταλαμβάνονται από νέους νομικούς, νέους δικηγόρους, οι οποίοι έχουν όλα τα εχέγγυα να επιτελέσουν το συγκεκριμένο έργο άριστα.

Νέοι νομικοί οι οποίοι θα προσλαμβάνονται για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και με απολύτως διαφανείς διαδικασίες, ανάλογα με τα προσόντα τους (μεταπτυχιακά κ.ά.) θα υπηρετούν σε αντίστοιχα δικαστικά τμήματα, θα αμείβονται τουλάχιστον με το μισθό του έμμισθου δικηγόρου, ενώ θα υφίστανται ειδικές προβλέψεις θεσμικής θωράκισης, τόσο κατά τη διάρκεια της συνεργασίας τους όσο και όταν πλέον θα συνεχίζουν την πορεία τους στη δικηγορία.

Οι νέοι νομικοί μας σήμερα έχουν αποδείξει ότι διαθέτουν ένα πολύ υψηλό επιστημονικό υπόβαθρο, κάτι που τους καθιστά την πλέον λογική, και ιδανική, επιλογή για το νέο αυτό θεσμό.

Παράλληλα, όσοι συμμετέχουν σε αυτόν θα εξοπλίζονται με σημαντική εμπειρία για τη μετέπειτα πορεία τους, ενώ ταυτόχρονα δίνεται προοπτική αξιοπρεπούς απασχόλησης, πάνω στην επιστήμη μας, σε ένα σημαντικό αριθμό νέων ανθρώπων σε μια εποχή που οι πραγματικές συνθήκες στην αγορά είναι εξαιρετικά δύσκολες για αυτούς.

Σε κάθε περίπτωση, η επιλογή νέων νομικών ως «βοηθών δικαστών» θα πρέπει να αποτελεί τη μόνη επιλογή, καταρχάς για την επιτυχία του ίδιου του εγχειρήματος, που συνίσταται σε μια νομική εργασία υψηλών απαιτήσεων.

Βοηθό γραμματέα, δυστυχώς, έχουμε αποδεχτεί όλα αυτά τα χρόνια να έχουμε, καθώς έτσι συχνά απασχολούνται οι ασκούμενοι δικηγόροι στα δικαστήρια.

Το έχουν αποδεχτεί, φυσικά, και οι υπάλληλοι και οι δικαστές.

Νέους νομικούς ως «βοηθούς δικαστών» γιατί όχι;

Τα όργανα εκπροσώπησης μας οφείλουν να συμμετάσχουν σε αυτή τη συζήτηση, προς όφελος τόσο της Δικαιοσύνης όσο και του δικηγορικού σώματος.

Ο Δημήτρης Αναστασόπουλος είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr