Δημήτρης Χατζημιχάλης: Σε δεινή κατάσταση η Δικαιοσύνη και οι Δικηγόροι

Δύσκολο έργο περιμένει τη νέα διοίκηση του Δ.Σ.Α. που θα αναδειχθεί από τις αρχαιρεσίες στις 28 και 29 Νοεμβρίου, δεδομένου ότι κατά την τετραετία της θητείας της απερχόμενης διοίκησης, η οποία επέδειξε μεγάλη αβελτηρία, η κατάσταση στη Δικαιοσύνη επιδεινώθηκε σημαντικά, παρά μάλιστα τις όποιες προσπάθειες έγιναν στον τομέα της ψηφιοποίησης. Έτσι, η χώρα μας είναι δυστυχώς μεταξύ των ουραγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση στον τομέα της Δικαιοσύνης, όπως προέκυψε και από τον σχετικό συγκριτικό Πίνακα Αποτελεσμάτων για το 2021 (The 2021 EU Justice Scoreboard) που δημοσίευσε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με στοιχεία για μια σειρά θεμάτων που αφορούν στη λειτουργία της Δικαιοσύνης και στα οποία οι επιδόσεις της χώρας μας είναι αποκαρδιωτικές.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όπου τα Δικαστήρια παρέμειναν κλειστά επί πολλούς μήνες με αποτέλεσμα οι Δικηγόροι να φτάσουν στα όριά τους -και μάλιστα χωρίς ουσιαστική οικονομική στήριξη από το κράτος- και να αντιμετωπίσουν σε πολλές περιπτώσεις πρόβλημα διαβίωσης, είναι κοινή η διαπίστωση ότι οι Δικαστές, που βεβαίως δεν αντιμετώπισαν αντίστοιχα οικονομικά προβλήματα, δεν αξιοποίησαν επαρκώς τον χρόνο αυτό για την έκδοση αξιόλογου αριθμού αποφάσεων ώστε να μειωθεί ο αριθμός των εκκρεμών υποθέσεων, και, αντιθέτως, ο αριθμός αυτός αυξήθηκε και πολλές υποθέσεις αφαιρέθηκαν κατά το τελευταίο διάστημα από τους Δικαστές που τις είχαν χρεωθεί, και χρεώθηκαν εκ νέου προς επανασυζήτηση.

Δυστυχώς τα φαινόμενα αυτά συνεχίζονται μέχρι και σήμερα, αφού σε πάρα πολλές περιπτώσεις οι υποθέσεις αναβάλλονται χωρίς σημαντικό λόγο, και συχνά σε δικασίμους μετά από πολλά έτη. Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι σε πρόσφατη δικάσιμο στο Συμβούλιο της Επικρατείας, και σύμφωνα με το αναρτηθέν προ της συζήτησης πινάκιο, επί των εβδομήντα επτά (77) υποθέσεων της δικασίμου εκείνης είχαν προγραμματιστεί από το Δικαστήριο να εισαχθούν προς συζήτηση οι εννέα (9) μόνο εξ αυτών, σε μία (1) υπήρξε παραίτηση, και οι υπόλοιπες εξήντα επτά (67) υποθέσεις (δηλ. ποσοστό 87% του συνόλου των υποθέσεων της δικασίμου) ήταν προς αναβολή.

Η κατάσταση αυτή βεβαίως, και η βραδύτητα στην απονομή της Δικαιοσύνης, δεν έχει μόνο δυσμενή αντίκτυπο στην άσκηση του λειτουργήματος των Δικηγόρων, που βλέπουν να επιδεινώνονται δραματικά οι συνθήκες της εργασίας τους, αλλά μειώνει παράλληλα και τη δικηγορική ύλη, αφού οι πολίτες, απογοητευμένοι, αποφεύγουν να προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη για την επίλυση των διαφορών τους ή εγκαταλείπουν τις εκκρεμείς υποθέσεις τους. Έχει άλλωστε αυξηθεί δραματικά και το κόστος της προσφυγής στη Δικαιοσύνη με διάφορα τέλη και παράβολα, την υποχρεωτικότητα καταβολής του δικαστικού ενσήμου και στις αναγνωριστικές αγωγές, την υποχρεωτική διαμεσολάβηση σε πολλές υποθέσεις κ.λπ., τη στιγμή μάλιστα που, όπως προκύπτει και από τα στοιχεία της Ε.Ε., μειώνονται στη χώρα μας οι δαπάνες για τη Δικαιοσύνη, και βεβαίως όλοι βλέπουμε ότι τα Δικαστήρια και η κτιριακή και υλικοτεχνική υποδομή τους έχουν αφεθεί στην τύχη τους.

Σύμφωνα, άλλωστε, με τα στοιχεία που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στον συγκριτικό πίνακα αποτελεσμάτων μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. στον τομέα της Δικαιοσύνης για το 2021 (The 2021 EU Justice Scoreboard), και με σχετικό άρθρο της ιστοσελίδας Lawspot, η Ελλάδα κατατάσσεται στην τελευταία θέση σε ό,τι αφορά στην online πρόσβαση σε δικαστικές αποφάσεις, αλλά και στη λήψη μέτρων για την έκδοση μηχαναγνώσιμων δικαστικών αποφάσεων:

Το ίδιο ισχύει και για τη χρήση ψηφιακής τεχνολογίας από τις δικαστικές και εισαγγελικές υπηρεσίες, αλλά και για τη χρήση ψηφιακών εργαλείων επικοινωνίας, όπου και πάλι η χώρα μας κατατάσσεται στις τελευταίες θέσεις της Ε.Ε. σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία:

Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι μόνες χώρες δύο χωρίς δικονομικούς κανόνες που να επιτρέπουν τη χρήση ψηφιακής τεχνολογίας στα δικαστήρια σε αστικές/εμπορικές, διοικητικές και ποινικές υποθέσεις, είναι η Ελλάδα και η Βουλγαρία:

Όσον αφορά, δε, τον αριθμό των Δικηγόρων, η Ελλάδα βρίσκεται αναλογικά στην τρίτη θέση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. (μετά την Κύπρο και το Λουξεμβούργο), με 400 Δικηγόρους ανά 100.000 κατοίκους, όπως προκύπτει από τον κάτωθι πίνακα:

Σημειωτέον ότι ο εν λόγω συγκριτικός πίνακας Αποτελεσμάτων στον τομέα της Δικαιοσύνης στην Ε.Ε. για το 2021 (The 2021 EU Justice Scoreboard), με όλα τα σχετικά -και πολύ ενδιαφέροντα- στοιχεία και επιμέρους πίνακες για μία σειρά θεμάτων που αφορούν στη λειτουργία της Δικαιοσύνης, βρίσκεται αναρτημένος στην ηλεκτρονική διεύθυνση: https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/eu_justice_scoreboard_2021.pdf

H ψηφιοποίηση είναι ο μόνος τρόπος για την επιτάχυνση της απονομής της Δικαιοσύνης,  σε συνδυασμό βεβαίως και με την αξιολόγηση των Δικαστών και την παρακολούθηση του έργου τους με αντικειμενικά κριτήρια που θα αντλούνται από τα ψηφιακά στατιστικά στοιχεία (όπως χρόνος έκδοσης δικαστικών αποφάσεων, αξιολόγηση της ποιότητάς τους με κριτήριο τα ένδικα μέσα που ασκήθηκαν εναντίον τους και το αποτέλεσμα αυτών κ.λπ.). Σημαντικός παράγοντας επίσης για την επιτάχυνση και την ποιοτική αναβάθμιση της Δικαιοσύνης είναι και η εισαγωγή του θεσμού των εισηγητών Δικαστών σε ανώτερα και ανώτατα Δικαστήρια (Εφετείο και Άρειο Πάγο) που θα επεξεργάζονται νομολογιακά τις υποθέσεις, ενώ στις ευρωπαϊκές χώρες του νότου (Ιταλία, Ισπανία κ.λπ.) επιτεύχθηκε 50% βελτίωση στην απόδοση των Δικαστών με την εξασφάλιση γραφείων στους κατώτερους Δικαστές, οι οποίοι τηρούν ωράριο όταν δεν έχουν έδρα και γενικότερα υφίστανται ουσιαστικό υπηρεσιακό έλεγχο.

Έτσι, θα πρέπει οι Δικηγορικοί Σύλλογοι της χώρας μας με κάθε πρόσφορο μέσο -και εξετάζοντας ακόμα και το ενδεχόμενο της αποχής- να διεκδικήσουν και να επιτύχουν τη βελτίωση των συνθηκών άσκησης του λειτουργήματός τους και την επιτάχυνση των ρυθμών απονομής της Δικαιοσύνης (χωρίς βεβαίως να υποβαθμίζεται η ποιότητά της), πράγμα που είναι θα είναι προς όφελος όχι μόνο των ιδίων και των εντολέων τους, αλλά και της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.

Μάλιστα κι ο ΟΟΣΑ τονίζει στην έκθεσή του «Going For Growth 2021» για την Ελλάδα, σύμφωνα και με σχετικό δημοσίευμα της Καθημερινής, την ανάγκη να ενισχυθούν οι επενδύσεις και οι μεταρρυθμίσεις στη μετά πανδημία εποχή, και επισημαίνει ότι η πρόοδος που έχει μέχρι σήμερα σημειωθεί στην ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης δεν είναι αρκετή, καθώς η χαμηλή ποιότητα του κανονιστικού πλαισίου και η αργή απόδοση της δικαιοσύνης παραμορφώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον και αποθαρρύνουν τις επενδύσεις, που είναι κρίσιμες για την οικονομική ανάπτυξη.

* Δημήτρης Χατζημιχάλης, Δικηγόρος, υποψήφιος σύμβουλος Δ.Σ.Α. με το συνδυασμό «ΜΕ ΤΟ ΔΙΚΗΓΟΡΟ» 

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr