Δημήτρης Φούκας: Πιλοτική δίκη – Μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί

Με την προτεινόμενη προσθήκη του άρθρου 20Α στον ΚΠολΔ εισάγεται ο θεσμός της πιλοτικής δίκης στην πολιτική δίκη. Ο θεσμός αυτός εισήχθη στην ελληνική έννομη τάξη με τον νόμο 3900/2010, ο οποίος είχε ως στόχο την επιτάχυνση της διοικητικής δίκης, την αντιμετώπιση της υπερφόρτωσης του Συμβουλίου της Επικρατείας και την εμπέδωση της ασφάλειας του δικαίου. Τα αποτελέσματα από την εφαρμογή του θεσμού της πιλοτικής δίκης στον χώρο της διοικητικής δικαιοσύνης εκτιμώνται ως θετικά, τόσο για τους πολίτες που προσφεύγουν και επιλύουν τη διαφορά τους σε σύντομο χρόνο, όσο και για την ίδια τη δικαιοσύνη, καθώς απαλλάσσεται από όγκους παρόμοιων προσφυγών που θα επιβάρυναν τα διοικητικά δικαστήρια για χρόνια.

Αντιστοίχως, στον χώρο της πολιτικής δικαιοσύνης, ο όποιος ουδόλως εξαιρείται από την εμφάνιση του φαινομένου των μεγάλων καθυστερήσεων στον προσδιορισμό δικασίμου των υποθέσεων, διαπιστώνεται ότι ο χρόνος που απαιτείται ώστε μία υπόθεση να αποτελέσει αντικείμενο αναιρετικής κρίσης από τον Άρειο Πάγο, έχοντας διέλθει από όλα τα προηγούμενα δικονομικά στάδια, συχνότατα υπερβαίνει την δεκαετία. Συνεπώς, οι ίδιες ανάγκες που επέβαλαν την εισαγωγή της πιλοτικής δίκης στον χώρο της διοικητικής δικαιοσύνης, υπάρχουν και στον χώρο της πολιτικής δικαιοσύνης. Χαρακτηριστικό και επίκαιρο παράδειγμα η περίπτωση των δανείων που χορηγήθηκαν σε ελβετικό φράγκο, καθόσον οι πρώτες αποφάσεις πρωτοβαθμίων δικαστηρίων ανάγονται στο έτος 2010, η δε Ολομέλεια του Αρείου Πάγου απεφάνθη μόλις το έτος 2019. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η επί μία δεκαετία συσσώρευση δεκάδων χιλιάδων ομοειδών υποθέσεων σε όλη την επικράτεια, η έκδοση αντιφατικών αποφάσεων από τα δικαστήρια της ουσίας, η ταλαιπωρία των πολιτών και η ανασφάλεια δικαίου, με ό,τι αυτή συνεπάγεται.

Οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες και το ίδιο το συμφέρον των πολιτών και της δικαιοσύνης επιβάλλουν την κατά το δυνατόν ταχύτερη και σε υψηλό επίπεδο επίλυση δυσχερών νομικών ζητημάτων, ώστε να αποφεύγονται άσκοποι δικαστικοί αγώνες, να επιτυγχάνεται η ενότητα της νομολογίας σε νεοεμφανιζόμενα νομικά ζητήματα και να εμπεδώνεται η αίσθηση της ασφάλειας δικαίου. Ο υπό εξέταση θεσμός μπορεί να συμβάλει καθοριστικά σε όλα αυτά.

Εξ ίσου σημαντικό, αν όχι δυνητικά σημαντικότερο, είναι ότι με την προτεινόμενη ρύθμιση εισάγεται για πρώτη φορά, έστω με έμμεσο τρόπο, ο θεσμός του προδικαστικού ελέγχου του ενδίκου μέσου ή βοηθήματος και μάλιστα υπό την μορφή του ελέγχου της σκοπιμότητας και όχι μόνο της νομιμότητας, κατά τη διαδικασία ελέγχου της συνδρομής των προϋποθέσεων που απαιτεί η παρ. 1 του άρθρου 20Α, για την εισαγωγή της υποθέσεως στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου. Υπό την έννοια αυτή, η προτεινόμενη ρύθμιση μπορεί να λειτουργήσει πιλοτικά και για την ενδεχόμενη μελλοντική επέκταση της εφαρμογής του θεσμού του προδικαστικού ελέγχου και της προδικαστικής κρίσης επί της βασιμότητας, κατά το δικονομικό στάδιο της άσκησης ενδίκων μέσων, με την δημιουργία ανάλογων μηχανισμών.

Οι όποιες επιφυλάξεις έχουν διατυπωθεί δημοσίως, αφορούν κυρίως τεχνικά και διαδικαστικά ζητήματα, τα οποία μπορούν ευχερώς να αντιμετωπισθούν και σε κάθε περίπτωση δεν συνιστούν επιχείρημα κατά της εισαγωγής του θεσμού. Το συμφέρον της Δικαιοσύνης και της κοινωνίας επιβάλλουν να μην επιτρέψουμε να χαθεί αυτή η ευκαιρία.

Ο κ. Δημήτριος Φούκας είναι Πρόεδρος Πρωτοδικών και μέλος ΔΣ της ΕνΔΕ

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr