Δημήτρης Νεμέτης: Για τη μνήμη του καθηγητή-δασκάλου Λάμπρου Μαργαρίτη

Εν έτει 2015 δημοσίευσα στο περιοδικό ΕΝΩΠΙΟΝ που εξέδιδε -και δυστυχώς εδώ και χρόνια σταμάτησε-  ο δικηγορικός σύλλογος Θεσσαλονίκης, ένα άρθρο με τον τίτλο

«Όταν … συνάντησα ξανά  το μεταπτυχιακό » και αναφερόταν στον εκλιπόντα Καθηγητή κ Μαργαρίτη με τον οποίο τον ίδιο και την οικογένεια του είχα γνωριμία και φιλία ετών.

Παραθέτω το άρθρο εκείνο του 2015.

Όταν … συνάντησα ξανά το μεταπτυχιακό 

Εισαγωγικές για πανεπιστήμιο τότε .. 1978 . Άγχος πολύ και τα γνωστά στον καθένα ..

Πέρασα στην νομική λοιπόν.. .Χαρές και πανηγύρια. Ευτυχώς πέρασα Θεσσαλονίκη , γιατί για άλλη πόλη ούτε λόγος.. δεν υπήρχαν τα απαραίτητα.

Βασικά στην οικογένεια δεν είχαμε να φάμε ( κάτι σαν αυτό που έλεγε σε κάτι εκπομπές παλιά –τις καλές- ο Λαζόπουλος ,τον ένα μήνα πληρώναμε δόσεις και τον άλλο τρώγαμε) αλλά οι γονείς  καμάρι γιατί ο γιος θα γίνει δικηγόρος ( που να έκοβα την εισαγωγή μου) . Βασικά η μάνα , γιατί ο πατέρας με τα γράμματα είχε τόση σχέση όση εγώ με τις ντρίμπλες του Μέσι. Δημοτικό με το ζόρι το κατάφερε ..Δεν «βίωνε» τι είναι να περνάει κανείς  πανεπιστήμιο…Σκέψου εγώ πέρασα το 1978-79 ( με τους σεισμούς της Θεσσαλονίκης ..)  και αυτός δημοτικό είχε τελειώσει το 1934 …Μεγάλο χάσμα ..

Ξέρεις ο καημός κάθε γονέα φτωχού που έζησε τον  πόλεμο, ήταν  να δει το παιδί του γιατρό η  δικηγόρο ( γι αυτό δεν έβρισκες ποτέ ηλεκτρολόγο και  υδραυλικό μετά…).

Φώναξε λοιπόν η μάνα τις γειτόνισσες και κερνούσε ..Χαρά μεγάλη ..

Μην φανταστείς κάτι σοκολατάκια και έφτιαξε ένα κέικ δικό της.

Τότε η Φανή η γειτόνισσα είπε την μεγάλη φράση  την οποία η μάνα παρεξήγησε, εγώ δεν έδωσα καμία σημασία και αυτή δυστυχώς με ακολουθεί μέχρι σήμερα.

Μεγάλες φράσεις απλών ανθρώπων λαϊκών που είναι η ψυχή και ο ιστός της χώρας μας …γιατί από τους άλλους χορτάσαμε…

• Γιατί κερνάς κυρά Βάσω;
• Φανή ο γιος θα γίνει δικηγόρος ( νομική = δικηγόρος στο μυαλό του απλού ανθρώπου. Ποτέ συμβολαιογράφος , δικαστής κ.λ.π ( και φούσκωσε σαν το κέικ που είχε κάνει)
• Σιγά κυρά Βάσω την δουλειά …
• Τι εννοείς Φανή; κοτζάμ  δικηγόρος θα γίνει..
• Μμμμμ σιγά κυρά Βάσω την δουλειά ….θα φορτωθεί τα προβλήματα του κόσμου….

Μεγάλη φράση – τεράστια.

Χάνεσαι , αλλοτριώνεσαι,  ξεχνάς ποιος είσαι .

Είσαι ο Κώστας, ο Βαγγέλης, η Βάσω  …η απάτη, η πλαστογραφία, τα ναρκωτικά ,η ψευδορκία  .η .υπόθεση που θα δικάσεις αύριο , μεθαύριο …

Γίνεσαι ο γιατρός τους, ο ψυχίατρος τους …

Δεν είσαι εσύ …δεν υπάρχεις ..

Εσύ μόνο κανένα μισάωρο πριν κοιμηθείς μένεις με τον εαυτό σου …και αν..

Αυτά τα όμορφα λοιπόν είναι απόσταγμα τριών δεκαετιών δικηγορίας από το πρωί ως το βράδυ ..

Γιατί μας τα λες αυτά;

Στα λέω για το εξής που θα ακολουθήσει.

Τότε λοιπόν μετά το τέλος του πανεπιστήμιου και την ορκωμοσία πέρασα στο μεταπτυχιακό του ποινικού.

Αείμνηστος μοναδικός δάσκαλος – ο κ Μανωλεδάκης. Ιεροτελεστία κάθε μάθημα…

Μοναδικές στιγμές ..συμμετοχή μεγάλη .. καθισμένοι στα περβάζια οι πλεονάζοντες, Εισαγγελείς, Δικαστές  κ.λπ. κ.λ.π.

Πήρα πολλά από τα μαθήματα.

Έφτασε ο καιρός να γράψω τις εργασίες που έπρεπε και να παρουσιάσω, αλλά οι επόμενες υποχρεώσεις της ζωής ,δεν μου άφηναν χρόνο και έτσι δεν πήρα αυτό το πτυχίο.

Από τότε λοιπόν πήρα την βαρκούλα με τα κουπιά ,μπήκα στον ωκεανό της ζωής και της απόλυτα καθημερινής μαχόμενης δικηγορίας και αυτόν ακολούθησα από το 1983 έως σήμερα..

Πριν μερικούς μήνες λοιπόν ήρθε στο γραφείο ο Θωμάς για άσκηση.

Ο Θωμάς μόλις ξεκίνησε την άσκηση, παράλληλα πέρασε στο μεταπτυχιακό του ποινικού.

Ξύπνησε μνήμες…

Κάποια μέρα μου λέει παρακολουθώ και το δεύτερο έτος που διδάσκει και ο κ Μαργαρίτης..

– Του λέω πότε είναι αυτό ;

– Μου λέει κάθε  δεύτερη Τετάρτη ..

– Τι ώρες Θωμά;

– Από 5-9…

– Τόσες πολλές ;    ε ναι μου λέει ..

– Διάλλειμα έχει ;

– Όχι μου λέει ..

– Τέσσερις σερί του λέω ; ναι μου λέει ..

– Ρωτάω πότε είναι  το επόμενο;

– Την επόμενη Τετάρτη..

– Οκ του λέω θα έρθω και εγώ..

Να μην τα πολύ λέμε πήγα …και από τότε κόλλησα …παρακολούθησα πολλά ..

Καταρχήν η πρώτη φορά ήταν παράξενη ..

Είχα χρόνια ολόκληρα να πάω στο πανεπιστήμιο.

Και όμως εκεί ήμασταν 5 ΟΛΟΚΛΗΡΑ χρόνια από την ζωή μας..

Περπάτησα εκείνο τον διάδρομο με τα σιδηρόφρακτα πλαίσια που έβγαιναν τα αποτελέσματα.  Σαν τον τοίχο των δακρύων μου φαινόταν τότε…

Πήρα καφέ από το κυλικείο και μπήκα στο ασανσέρ ..πάτησα 2^ο όροφο και περπάτησα τον διάδρομο μέχρι την πόρτα.

Κατέβηκα τα σκαλιά, το ίδιο τρίξιμο όπως τότε (μάλλον δεν  τα άλλαξαν ποτέ..) και βρέθηκα στην ίδια αίθουσα μετά από δεκαετίες.

Εντάξει όπως και να το κάνεις νιώθεις δέος και απορία …που πήγαν τριάντα χρόνια από τότε …που ήμουν ;..

Στον τοίχο φωτογραφίες με τον καθηγητή Μανωλεδάκη συγκίνηση ..ρίγος ..

Μετά άρχισε το μάθημα.

Παρουσίες …

Και μετά άρχισε η παρουσίαση του θέματος που μια συνάδελφος και ένας συνάδελφος είχαν να αναπτύξουν.. «ανασταλτική δύναμη των ενδίκων μέσων ..»

Ο χρόνος πίσω ..τα ακούσματα .. Η ατμόσφαιρα με συνεπήρε..

Στην αρχή δεν άκουγα τίποτε..

Με διέκοπτε η φωνή του κ Μαργαρίτη, που παρατηρούσε έντονα την εισηγήτρια με καυστικό χιούμορ για τις νομικές της θέσεις .

Να πω την αλήθεια την πρώτη φορά με πήρε ο χρόνος πίσω και δεν παρακολούθησα και πολύ.

Έτσι κι αλλιώς απλά ήθελα να ξαναζήσω εκείνα τα ανέμελα φοιτητικά χρόνια.

Και όντως οι αναμνήσεις έντονες όσο ποτέ..

Και ναι 4 ώρες ασταμάτητα το μεταπτυχιακό ,ούτε διάλλειμα ούτε τίποτε ..μόνο νομικά πολλά νομικά, βαριά νομικά ..

Είδα την ατζέντα, είδα την επόμενη φορά αν μπορώ σε δέκα πέντε μέρες και χάρηκα που μπορούσα.

Το σημείωσα να μην βάλω ραντεβού με πελάτη για να είμαι παρών..

Και να μαι παρών λοιπόν 5 η 6 Τετάρτες τώρα …

Παρακολουθώ ανελλιπώς αυτά τα μαθήματα.

Πιστεύω ότι η κοινωνία όπως έχει εξελιχτεί σ όλη τη δομή της σε όλη την σύνθεση  της έχει χάσει πάρα πολλά από τα πρωτογενή υλικά της. Για να μη πω έχουν χαθεί σχεδόν όλα.

Λείπει το πάθος, η αγάπη ,ο επαγγελματισμός ,ο μόχθος, η κούραση, το μεράκι για κάθε τι που κάνει ο κάθε ένας  πλέον..

Όλοι ψάχνουν το εύκολο, το γρήγορο ,το επιφανειακό ,το αγορασμένο ,το δανεικό ..όλοι γίνονται δικηγόροι η οτιδήποτε άλλο επάγγελμα στο face book κλπ κλπ .

Όλοι ζουν μια ζωή δανεική ακόμα και σε επαγγελματικό επίπεδο.

Ξέρεις τι λείπει από την ζωή μας; Οι «ναοί» παντός είδους ..οι μυσταγωγίες ..τα σχολεία παντός είδους ..η πνευματικότητα ..η παιδεία ..και κυρίως οι ΔΑΣΚΑΛΟΙ ..

Εκεί λοιπόν ,μέσα σε αυτή την αίθουσα εκείνες τις ώρες, ένιωσα ότι ακόμη υπάρχουν ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ, άτομα που αγαπούν τόσο πολύ αυτό που κάνουν.

Μονάδες που σιχαίνονται την προχειρότητα , το εύκολο, το γρήγορο ,και ακάματοι στην κυριολεξία με αντοχές που ούτε εσύ καταλαβαίνεις από που βγαίνουν, βοηθούν στην συγκρότηση της νομικής σκέψης που αύριο θα την χρειαστείς για  να αντιμετωπίσεις σαν νομικός όποιο επάγγελμα και να ακολουθήσεις  συναφές.

Αισθάνεσαι ήρεμος, βλέπεις ότι υπάρχει ακόμη ελπίδα για κάτι καλό ,ότι κάποιοι σε «νομικούς ναούς», σε εργαστήρια νομικά , βοηθούν να προαχθεί αυτό που λέμε νομική επιστήμη….το δίκαιο.

Αισθάνεσαι λοιπόν την ανάγκη δημόσια να το πεις , να το μεταφέρεις ,διότι αυτό αξίζει και όχι μόνο όταν κάποιος φεύγει να λέμε τι καλός και τι τεράστιος ήταν  κλπ κλπ .

Το άλλο μεγάλο συμπέρασμα  όλου αυτού ήταν το εξής …

Διαπίστωσα στα μαθήματα αυτά λοιπόν, ότι (αν μπορώ να το μεταφέρω σωστά) σ αυτό που κάνω εγώ και πολλοί άλλοι συνάδελφοι -δηλαδή ποινικά δικαστήρια -έχει διαμορφωθεί ένα ποινικό δίκαιο της πράξης που  θα το βάφτιζα  «συρρικνωμένο δίκαιο» .

Παρακολουθώντας αυτά τα μαθήματα ένιωσα αρκετά άβολα, γιατί από τα πολλά ερωτήματα που απηύθυνε  ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ στους μαθητές , εγώ ένας υποτίθεται δικηγόρος της πράξης ,με άπειρες ώρες «πτήσης» στα ακροατήρια που δικηγορεί 30 χρόνια τώρα  δεν γνώριζα να απαντήσω.

Από τις ερωτήσεις αυτές (εντάξει μερικές άκρως εξειδικευμένες) δεν ήξερα τουλάχιστον να απαντήσω τις μισές.

Προς στιγμή σάστισα ,συνειδητοποίησα για πρώτη φορά μετά από τόσα χρόνια, ότι στα δικαστήρια πολλές – πάρα πολλές από τις διατάξεις αυτές τις έχουμε ξεχάσει και εμείς και οι δικαστές.

Άλλες δεν ακούγονται ποτέ στα ακροατήρια και άλλες έχουν περιπέσει σε αχρησία .

Είναι  ένα δίκαιο που παίζεται στις αίθουσες των δικαστηρίων και ένα άλλο δίκαιο  στις αίθουσες των πανεπιστημίων.

Όμως αν ξαναθυμηθείς όλα αυτά τα νομικά που άκουσα, μπορείς να βοηθήσεις τον πελάτη σου πολλές φορές για πράγματα που σου διαφεύγουν και δεν τα θυμάσαι .

Ένιωσα σαν οδηγός που μετά από τόσα χρόνια που πέρασαν ( όπως όλοι μας φαντάζομαι) έχουμε ξεχάσει τα πάντα περί σημάτων κλπ και αν περνούσαμε τώρα από εξετάσεις φαντάζομαι όλοι θα κοβόμασταν..

Πιστεύω λοιπόν ότι ένα ρεκτιφιέ της νομικής μηχανής χρειάζεται .

Ο καθένας θα βρει τον τρόπο του.

Εγώ βρήκα τον δικό μου.

ΑΥΤΑ ΕΓΡΑΨΑ ΤΟΤΕ ΤΟ 2015 ,αυθόρμητα για την αίσθηση που μου άφησε η ακάματη διδασκαλία του αείμνηστου πλέον καθηγητή Μαργαρίτη.

Όταν ανέγνωσε το άρθρο, μου έστειλε το εξής μήνυμα που έχω ακόμη στο κινητό μου . Το παραθέτω αυτούσιο.

« Όταν τα καλά λόγια  είναι ειλικρινή , έχουν δημόσιο χαρακτήρα, προέρχονται από φίλο , τότε εισπράττονται με πολύ συγκίνηση. Θερμά σε ευχαριστώ  ΔΗΜΗΤΡΗ»

 Ένα είναι το σίγουρο ότι ο καθηγητής Μαργαρίτης θα ζει για πάρα πάρα πολλά χρόνια με το έργο που άφησε πίσω του.  Άλλωστε οι εκλιπόντες ζουν όσο τους  θυμόμαστε.

Όλοι στην Θεσσαλονίκη νιώθουν ήδη από προχθές την  «παρουσία – απουσία» του την ενίοτε δημιουργικά «θορυβώδη και συγκρουσιακή» με την χαρακτηριστική  δυνατή φωνή του.

Θα μας λείψει η κλασσική για όλους όσους τον γνώριζαν,  πολύ πρωινή διαδρομή του  από την οδό Βίκτωρος  Ουγκώ όπου είναι το γραφείο του, μέχρι τα δικαστήρια δια  της οδού Φράγκων.

Η παρουσία του στις βιβλιοθήκες του συλλόγου, όπου για σημειώσεις χρησιμοποιούσε μολύβι που ήταν το αγαπημένο του είδος να γράφει.

Η  παρουσία του η καθημερινή με τα πρωινά σκωπτικά αλληλο πειράγματα στις αίθουσες δικηγόρων πριν ξεκινήσουν οι δίκες   .. την «ουρά» για να του μιλήσεις, διότι όλοι τον είχαν αποδέκτη κάποιων νομικών ερωτήσεων έστω την τελευταία στιγμή πριν  μπουν να δικάσουν και φυσικά η παρουσία του στον χώρο του πανεπιστημίου.

Και η λάμπα του γραφείου του από την πλευρά της οδού Βασ Ηρακλείου που θα την έβλεπες ανοικτή και 6 η ώρα το πρωί τα ξημερώματα η και πολύ αργά το βράδυ και καθημερινές και γιορτές και Κυριακές.. με το ιδιαίτερα οξύμωρο για όσους  μπαίνανε στο γραφείο του  καλοκαίρι να έχει αναμμένο και το ερ κοντίσον και το παράθυρο ανοικτό.

Τον ΚΑΘΗΓΗΤΗ – ΔΑΣΚΑΛΟ δεν νομίζω ότι θα τον ξεχάσει κανείς.

Θα είναι εκεί μαζί μας κάθε πρωί…

*Νεμέτης Α. Δημήτριος, Δικηγόρος Θεσσαλονίκης

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr