Δημήτρης Παξινός: Δίκαιο και Δικαιοσύνη ταυτίζονται εφ’ όσον η περί Δικαίου κοινωνική συνείδηση μετατρέπεται σε ισχύον Δίκαιο

Επτά φορές έχει αλλάξει ο Ποινικός Κώδικας απ το 2019. Ίσως και πιο πολλές. Που να ξέρεις. Προσφιλές έργο για κάθε νέο Υπουργό Δικαιοσύνης. Νέες νομοπαρασκευαστικές επιτροπές, νέες ανακοινώσεις, νέες προσδοκίες για γρήγορη και ποιοτική απονομή της Δικαιοσύνης. Μόνο που τώρα,  για πρώτη φορά, δεν υπήρξε καμμία επιτροπή. Νεοφανές.

Άγνωστος λοιπόν ο εμπνευστής του εν λόγω σχεδίου νόμου. Η κριτική υπήρξε έντονη, επικριτική και σαφής απ την νομική κοινότητα. Ιδιαίτερα από ειδήμονες, διαπρεπείς ποινικολογους και τον Πρόεδρο της Ολομέλειας κ. Βερβεσσό. Οι αλλεπάλληλες αυτές τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα δείχνουν βέβαια την αγωνία για πρόοδο της ποινικής νομοθεσίας αλλά δεν δικαιολογούν το εσπευσμένο και την κατ ανάγκη προχειρότητα που το διέπει. Πέραν των άλλων δημιουργεί μια περιπτωσιολογία και  αντιφάσεις των νομικών ρυθμίσεων. Πάσχει από την πληγή της πολυνομίας και οδηγεί στην αντινομία. Σύνηθες πλέον φαινόμενο και απολύτως αρνητικό τόσο για δικαστές όσο και δικηγόρους κι ασφαλώς οδηγεί σ ανασφάλεια δικαίου για τους πολίτες.

Στην Αναγέννηση, που υπήρξε η στροφή στην Αρχαιότητα,  γεννήθηκε η ιδέα του φυσικού δικαίου. Μια ιδέα που γεννήθηκε στην αρχαία ελληνική σκέψη και επηρέασε την ευρωπαϊκή νομική επιστήμη κι έκτοτε συμπληρώνει το θετικό δίκαιο που περιλαμβάνει τις αρχές επιείκειας που θεμελιώνονται στον ορθό λόγο. Αυτές οι αρχές όμως λείπουν απ το φερόμενο νομοσχέδιο και πλήττουν τα δικαιώματα του κατηγορουμένου που αποτελεί το ιερό πρόσωπο στην ποινική διαδικασία. Η αυστηροποίηση των ποινών και της έκτισής τους και η κατάργηση των ενδιάμεσων συμβουλίων δεν λύνει το πρόβλημα. Αντιθέτως το επιτείνει και δεν βοηθά την αναβάθμιση της Δικαιοσύνης που είναι και το αγωνιωδώς αναζητούμενο και σκοπούμενο για πολλά χρόνια. Η δε νέα τακτική για εξευμενισμό των δικαστών και δικηγόρων μετριαζει τις αντιδράσεις αλλά ουδόλως συμβάλει στην επίλυση των προβλημάτων που ταλανίζουν επί δεκαετίες την απονομή της Δικαιοσύνης. Δεν θα συμβάλλει, φοβούμαι, ούτε στην ποσοτική ούτε στην ποιοτική απόδοση. Απλώς θα δυσχεράνει το έργο των δικαστών Και δικηγόρων με  τους αφύσικους περιορισμούς στο δικαιοδοτικό έργο. Καλές οι προθέσεις του νομοθέτη αλλά δεν αρκούν. Άλλωστε ο δρόμος προς την κόλαση είναι γεμάτος με Καλές προθέσεις, όπως έλεγε ο Όσκαρ Ουάιλντ. Ασφαλώς χρειάζεται η επίσπευση της Δικαιοσύνης που είναι πολύ αργή και όχι ποιοτική. Και όλοι έχουν χρέος να βοηθήσουν σ αυτήν την κατεύθυνση. Κι αν,  όπως αιτιάται ο Υπουργός  κάποιοι δικηγόροι προσπάθησαν να επωφεληθούν με την συμμετοχή τους στις επιτροπές για να ευνοηθουν πελάτες τους, θα μπορούσε να κάνει τις δικές του επιλογές. Εκτός αν θεωρεί ότι όλοι όσοι συμμετείχαν στις επιτροπές, δικαστές και δικηγόροι, συνέπραξαν στην διαμόρφωση επτά νομοσχεδίων αχρήστων,  ως επί το πλείστον. Κι αυτό δεν αναιρεί την διαπιστωμένη αρχή ότι κάτι έχει πάει στραβά όλα αυτά τα χρόνια. Τότε θα πρόκειται για μια προϊούσα διαφθορά πολυεπίπεδη κι επικίνδυνη για τους θεσμούς.

Οι εκφραστές της ελεύθερης σχολής του Δικαίου ζήτησαν χαλάρωση της αυστηρής εννοιοκρατιας και μεγαλύτερο χώρο ελευθερίας για τον Δικαστή. Κι αυτό εν μέρει του το στερεί το παρόν νομοσχέδιο.   Η πρώτη κατάκτηση που πραγματοποιεί η ιστορία του ανθρώπου είναι η σύνταξη και διακήρυξη των κανόνων του θετου δικαίου. Η δεύτερη κατάκτηση είναι η παροχή εγγυήσεων ότι ο άνθρωπος δεν θα γίνεται στο εξής έρμαιο της αυθαιρεσίας μιας εξουσίας, γιατί η ίδια η νομοθετουσα βούληση δεσμεύουσα οφείλει να αυτοδεσμεύεται. Το δικό μας νομικό σύστημα Δικαίου βασίζεται στην καταστατική αρχή του απαραβίαστου της ανθρώπινης αξίας. Κι αυτό ακολουθείται, αναμφίβολα, απ την καλοπροαίρετη ηγεσία του Υπ. Δικαιοσύνης.

Δίκαιο και Δικαιοσύνη ταυτίζονται εφ όσον η περί Δικαίου κοινωνική συνείδηση μετατρέπεται σε ισχύον Δίκαιο. Στην κοινωνική περί Δικαίου συνείδηση, όπως αποτυπώνεται στη λαϊκή θέληση πρέπει να αναζητείται κάθε φορά το ουσιαστικό περιεχόμενο της Δικαιοσύνης, ως ανώτατης δικαιοπολιτικής αρχής.

Ευχή όλων είναι η λειτουργία της Δικαιοσύνης για το καλό των πολιτών και σ’ αυτό απαιτείται η συμβολή όλων με αμοιβαίες υποχωρήσεις κι ο αλληλοσεβασμός στα δικαιώματα κι υποχρεώσεις εκάστης πλευράς.

*Δημήτρης Χ. Παξινός, Πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr