Ελένη Τροβά: Ακριβή μου δικαιοσύνη

Της Ελένης Τροβά*

Απορρίφθηκε όπως μάθαμε σήμερα η πρόταση τροπολογίας που θα καταργούσε το «αγωγόσημο» με τους δικηγόρους έτοιμους να ξαναβγούμε στους δρόμους. Ήδη δημοσιεύτηκε γνωμοδότηση των Καθηγητών της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ Γιάννη Δρόσου, Σπύρου Βλαχόπουλου και Γιώργου Δελλή, την οποία συνέταξαν  για το  Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών  σχετικά με το ζήτημα της αντισυνταγματικότητας της επιβολής τέλους δικαστικού ενσήμου στις αναγνωριστικές αγωγές με το άρθρο 42 παρ.1 ν. 4640/2019.  Oι δικηγόροι ετοιμάζουμε κινητοποιήσεις.

Το γεγονός παραμένει ότι η απονομή Δικαιοσύνης εκτός από δύσβατη είναι και ιδιαζόντως ακριβή. Και τούτο όχι μόνον για τα επαγγελματικά συμφέροντα των δικηγόρων αλλά κυρίως για το δικαίωμα παροχής δικαστικής προστασίας «εκάστου».

Θα μπορούσε κανείς να διαπιστώσει ότι δημιουργείται πλέον ένα καθεστώς όπου η παροχή δικαστικής προστασίας κατά το σκέλος που αφορά τη σύγχρονη οικονομική ζωή προσανατολίζεται στη διαιτησία ενώ μεγάλο μέρος των διαφορών της καθημερινότητας προσβλέπουν στη διαμεσολάβηση. Είναι τάχα τούτο άμοιρο του κόστους της Δικαιοσύνης στα τακτικά δικαστήρια;

Oταν ήμουν φοιτήτρια θυμάμαι σημαίνοντα καθηγητή να κοιτάζει με νόημα το ρολόι του επισημαίνοντας ότι βιάζεται γιατί έχει…δύο διαιτησίες εν εξελίξει. Αυτές τις δύο διαιτησίες τις άκουγα για χρόνια να αποτελούν την κορωνίδα της σύμβασης με την «Αλουμίνιον». Μία σύμβαση που δεν ήταν και ότι πιο συνηθισμένο για το δικηγορικό σώμα και την ελληνική κοινωνία. Στα χρόνια της ενεργού μου δράσης στα νομικά πράγματα η διαιτησία αποτελεί κοινό τόπο και αντικείμενο ενασχόλησης  αρκετών δικηγόρων. Οι περήφανες  «δύο διαιτησίες» του καθηγητή αποτελούν παρελθόν. Ακόμη όμως και στο ICC μας κοιτάζουν καλά καλά όταν στο βιογραφικό του διαιτητή καταχωρούμε αριθμούς όπως 250 διαιτησίες σε μία εικοσαετία. Τι συμβαίνει στην Ελλάδα; μας ρωτούν στο Παρίσι.

Δεν θέλω να ακούσω το δραματικό επιχείρημα ότι η Δικαιοσύνη ιδιωτικοποιείται και ότι χάνεται το κύρος της. Το επιχείρημα αυτό κάμπτεται αν κανείς αντιμετωπίσει το κόστος της τακτικής Δικαιοσύνης η οποία μάλιστα έχει πολλούς βαθμούς, διάρκεια και διάφορες στάσεις των δικών ικανές να αποθαρρύνουν τους διαδίκους όχι αδικαιολόγητα.

Δεν μπορώ όμως να μην θυμηθώ το επιχείρημα που ανέφερε ο Τρύφων Κουταλίδης σε πολλούς εντολείς του κυνικά: πήγαινε στα δικαστήρια Χ. με τα μισά λεφτά θα πάρεις την ίδια απόφαση μέσα από τις κατάλληλες διαδρομές που λίγο ως πολύ «βρίσκονται». Τότε θύμωνα, στη διάρκεια της ωρίμανσής μου όμως είδα ο τύπος να μιλά για σωρεία παραδικαστικών γνωστών ή αγνώστων. Άσε πιά τους πελάτες και τις επιλογές τους με ανάλογο προσανατολισμό. Η διασπορά της διαφθοράς, το δίχως άλλο, κοστίζει όμως.

Tι μας λέει ο νομοθέτης που θεσπίζει υπέρογκα τέλη για την προσφυγή στα τακτικά δικαστήρια λοιπόν; Να μην απασχολούμε τους δικαστές με την δικομανία μας; Να μην διεκδικούμε τα δικαιώματά μας χωρίς να το σκεφθούμε σοβαρά; Να φέρουμε το κόστος της δικαστικής προστασίας στα ευρωπαϊκά πρότυπα; Πώς αυτό όμως όταν δεν υπάρχει αναλογικότητα με τα έσοδα του πολίτη των άλλων χωρών; Να προτιμήσουμε τις εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών ως ασφαλέστερες; Κατανοούν αλήθεια οι δικαστές τις σημαίνει αυτό για τους ίδιους;

Και τι μας λέει το γεγονός ότι στα διάφορα περί τη διαιτησία και τη διαμεσολάβηση fora που πλέον ανθίζουν και στην Ελλάδα οι δικαστές των τακτικών δικαστηρίων, ιδίως οι συνταξιούχοι, δίνουν δυναμικά το παρόν;

Το Σύνταγμα λοιπόν φαίνεται να ενέχει μια αντίφαση εν τέλει. Το δικαίωμα παροχής δικαστικής προστασίας μοιάζει να απευθύνεται στους λίγους και τους έχοντες κατάλληλους πόρους. Διότι ακόμη και η αμοιβή του δικηγόρου μοιάζει λίγη σε σχέση με το «αγωγόσημο» ακόμη και για πολλούς πελάτες που πλέον το γνωρίζουμε ρωτούν εξαρχής να υπολογισθεί. Ο νομοθέτης πάλι επιμένει. Και οι δικαστές δεν φαίνεται να θεωρούν ότι η ακριβή δικαιοσύνη βλάπτει. Αν κρίνει κανείς από τα τέλη που φορτώθηκε η «κοινοτικής προέλευσης» δικαστική προστασία για τις δημόσιες συμβάσεις και το γεγονός ότι έγιναν αποδεκτά από τα δικαστήρια, θα κατανοήσει ότι δεν υπάρχει περίπτωση οι δικαστές να κρίνουν εύκολα ότι οι νόμοι αυτού του είδους είναι αντισυνταγματικοί.

Μιλάμε λοιπόν για μια «άλλη απονομή Δικαιοσύνης» που ο συνταγματικός «έκαστος» θα πρέπει να συνυπολογίσει όταν νοιώσει ότι αδικείται. Μιλάμε ως εκ τούτου και για μια νέα αντίληψη της κοινωνικής σύγκρουσης η οποία θα οδηγήσει με μεγαλύτερη ευκολία στην αυτοδικεία; Σκέπτεται κανείς τη σχέση της ακριβής δικαιοσύνης με τη βαρβαρότητα; Αν οι εναλλακτικοί θεσμοί και ιδίως η διαμεσολάβηση δεν ευδοκιμήσουν οι αξιώσεις θα διεκδικούνται με εκβιασμούς και κολάσνικωφ σε ευρεία κλίμακα. Και το χειρότερο που αρκετοί γνωρίζουμε: άνθιση χρηματοδοτικών θεσμών για την κάλυψη δικαστικών δαπανών. Όχι πια  «διακοποδάνεια» αλλά «αγωγοδάνεια».

Ελπίζω πραγματικά να κοντοσταθεί η «καλή νομοθέτηση» και να θυμάται ότι ο «έκαστος» παραμένει προς το παρόν συνδεδεμένος συναισθηματικά και ιστορικά με την τακτική Δικαιοσύνη, όπως αποδεικνύει και η ευρεία αποδοχή της νέας Προέδρου της Δημοκρατίας.

*Δικηγόρος, Διδάκτωρ Νομικής

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr