Ερμής Παπουτσής: Απεργία πείνας – Δυνατότητες και όρια Κρατικής παρέμβασης – Η περίπτωση Κουφοντίνα

Σχετικά με τον απεργό πείνας Δ. Κουφοντίνα παρατηρώ ότι οι περισσότερες τοποθετήσεις θέτουν το ζήτημα ως δίλημμα. Ικανοποίηση του αιτήματος ή θάνατος του κρατουμένου.

Τα πράγματα όμως δεν είναι ακριβώς έτσι καθώς υπάρχει και τρίτος, δύσκολος, δρόμος, αυτός της αναγκαστικής σίτισης.

Υπάρχει μια αντίληψη ότι η αναγκαστική σίτιση απεργού πείνας αποτελεί το δίχως άλλο βασανιστήριο, η οποία παραβλέπει τον αντίλογο που εδράζεται τόσο στην ελληνική νομοθεσία όσο και στη νομολογία του ΕΔΔΑ.

Στο α. 29 του Σωφρονιστικού Κώδικα προβλέπεται ότι:

“1. Απαγορεύεται η διενέργεια οποιωνδήποτε ιατρικών ή άλλων συναφών πειραμάτων, που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή, τη σωματική ή ψυχική υγεία ή προσβάλλουν την αξιοπρέπεια και την προσωπικότητα του κρατουμένου, ακόμη και αν ο ίδιος συναινεί στη διεξαγωγή τους.

2.Κάθε είδους ιατρική εξέταση, ιατροχειρουργική επέμβαση ή θεραπευτική αγωγή σε κρατούμενο επιτρέπεται μόνο με συναίνεσή του.

3. Αν ο κρατούμενος δεν βρίσκεται σε κατάσταση να συναινέσει ή αρνείται τη συναίνεσή του σε ιατρική πράξη κατά την προηγούμενη παράγραφο, η οποία πράξη κρίνεται αναγκαία για την υγεία του, ο αρμόδιος δικαστικός λειτουργός διατάσσει τη λήψη των κατάλληλων κατά περίπτωση μέτρων.”, ενώ στο ά. 31 παρ.3 ορίζεται ότι:

” 3. Αν ο απεργός περιέλθει σε κατάσταση άμεσου κινδύνου ζωής ή σοβαρής και μόνιμης βλάβης της υγείας του εφαρμόζεται ανάλογα η διάταξη του άρθρου 29 παράγραφος 3 του παρόντος. Για τη φύση και την έκταση των μέτρων συνεκτιμώνται η προσωπικότητα του κρατουμένου, οι επιδιώξεις του και η σταθερότητα της απόφασής του.”

Ο κρατούμενος ως φορέας αυτοκαθορισμού έχει το απόλυτο δικαίωμα να κατέλθει σε απεργία πείνας ως μέσο διεκδίκησης του αιτήματός του.

Το Κράτος από την άλλη πλευρά ως φορέας της θετικής υποχρέωσης της προστασίας της ζωής νομιμοποιείται να παρακολουθεί ήπια την κατάσταση της υγείας του κρατουμένου μέχρι το σημείο κατά το οποίο καθίσταται ορατός ο κίνδυνος επέλευσης μόνιμης βλάβης.

Στο σημείο αυτό με δικαστική διάταξη λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα για την υγεία του απεργού, με παράλληλη συνεκτίμηση της προσωπικότητας του κρατουμένου, της επιδίωξης του και της σταθερότητας της απόφασής του.

Εδώ εντοπίζεται και η δυσκολία της στάθμισης καθώς οι παραπάνω έννοιες είναι μη μετρήσιμες ή έστω δυσχερώς μετρήσιμες.

Από τη στιγμή όμως που η επιχειρούμενη ιατρική πράξη, αυτή της αναγκαστικής σίτισης, διενεργείται κατά τρόπο προσήκοντα, αποφεύγοντας ενέργειες που μπορούν να στοιχειοθετήσουν μη απαραίτητη βία και βασίζεται θεραπευτικά στις αρχές τις ιατρικής επιστήμης, δεν αποτελεί κατ ‘αρχήν βασανιστήριο ( Nevmerzhitsky v. Ukraine, Pandjikidze and others v. Georgia, Herczegfalvy v. Austria).

Φυσικά στα ανωτέρω υπάρχει αντίλογος σοβαρός και με επιχειρήματα και τούτο γιατί αποτελεί ζήτημα εξαιρετικά οριακό, ζήτημα σύγκρουσης δύο θεμελιωδών δικαιωμάτων (δικαίωμα στη ζωή και απαγόρευση βασανιστηρίων) τα οποία μπαίνουν στη ζυγαριά για το αυτό άτομο το οποίο βιώνει ακραίες καταστάσεις.

Οπότε ναι. η απάντηση δεν είναι εύκολη.

Όμως προκειμένου να αποφευχθεί το ακραίο σενάριο να πεθάνει ο κρατούμενος Δ. Κουφοντίνας, θάνατος ο οποίος θα βαρύνει εξ ολοκλήρου το Κράτος είτε συμφωνεί κανείς με τις διεκδικήσεις του είτε όχι, η αναγκαστική σίτιση είναι η μόνη, και επαναλαμβάνω πολύ δύσκολη λύση.

Ας εξασφαλίσουμε τη ζωή του και ύστερα θα παρακολουθήσουμε με εξαιρετικό ενδιαφέρον τις εξελίξεις στο ΕΔΔΑ.

Ο Ερμής Παπουτσής είναι δικηγόρος Πατρών

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr