Ευάγγελος Στεργιούλης: Δικαιοσύνη και Πολιτική

Είναι απολύτως κατανοητή η πρόσφατη ανακοίνωση της ένωσης δικαστών και εισαγγελέων για ωμή και υποκινούμενη απόπειρα χειραγώγησης της δικαιοσύνης, σχετικά με τις αντιδράσεις που ακολούθησαν την έκδοση δικαστικής απόφασης περί αναστολής εκτέλεσης επιβληθείσας ποινής κάθειρξης. Είναι όμως απολύτως κατανοητή και η αντίδραση της ελληνικής κοινωνίας, δεδομένου ότι επανειλημμένα έχουν έλθει στο φως της δημοσιότητας περιπτώσεις, όπου κάποιοι  δικαστικοί λειτουργοί επέδειξαν ανοχή σε πολιτικές παρεμβάσεις στο έργο τους.

Είναι, επίσης, ορθή η επισήμανση της ένωσης δικαστών και εισαγγελέων ότι  οι δικαστικές αποφάσεις λαμβάνονται σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους Νόμους της Ελληνικής Πολιτείας, αλλά και την ελεύθερη συνείδηση των δικαστών. Οι αποφάσεις όμως των δικαστηρίων εκδίδονται στο όνομα του ελληνικού λαού (άρθρο 26 παρ. 3 του Συντάγματος) και οι κοινωνικές αντιδράσεις είναι αναπόφευκτες όταν δικαστικές αποφάσεις παραβιάζουν κατάφωρα το κοινό περί δικαίου αίσθημα, δηλαδή το αίσθημα του δικαίου στη συλλογική συνείδηση των πολιτών.

Και, βέβαια, οι κοινωνικές αντιδράσεις σε δικαστικές αποφάσεις που είναι αντίθετες με το κοινό περί δικαίου αίσθημα, καθίστανται ακόμη περισσότερο δικαιολογημένες και από το γεγονός ότι το δίκαιο δεν υπηρετεί πάντοτε το σωστό αλλά το νόμιμο, καθώς επίσης και ότι η νομική διάσταση του κανόνα δικαίου δεν συμβαδίζει πάντοτε με την ηθική του διάσταση.

Ωστόσο, η σημαντικότερη αναφορά που γίνεται στην  ανακοίνωση  της ένωσης δικαστών και εισαγγελέων άπτεται των πολιτικών σκοπιμοτήτων και κατ’ επέκταση  των πολιτικών  παρεμβάσεων στο έργο της δικαιοσύνης. Παρόμοιες αναφορές έχουν γίνει και  σε άλλες ανακοινώσεις της  κατά το παρελθόν και, ως εκ τούτου, επιβεβαιώνουν την  ύπαρξη  σοβαρού ελλείματος στην ανεξάρτητη  λειτουργία των θεσμών της δημοκρατίας, στο πλαίσιο της διάκρισης των εξουσιών. 

Και τούτο δεν είναι καθόλου τιμητικό για μία χώρα στην οποία γεννήθηκε η Δημοκρατία και στην οποία για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας συγκροτήθηκε η έννοια της οργανωμένης πολιτείας στη βάση της διάκρισης των τριών εξουσιών, από τον Αριστοτέλη στο έργο του «Πολιτικά». Μάλιστα,  η αριστοτελική συλλογιστική επηρέασε καταλυτικά τους πρωτεργάτες του ευρωπαϊκού διαφωτισμού και ο Μοντεσκιέ ανέδειξε την αριστοτελική σκέψη για τη διάκριση των εξουσιών στο έργο του «Το πνεύμα των νόμων», το 1748.  

Όσο, λοιπόν, δεν επιλύεται το πρόβλημα της πλήρους διάκρισης των εξουσιών του δημοκρατικού πολιτεύματος και όσο συνεχίζονται οι πολιτικές παρεμβάσεις στην ανεξάρτητη λειτουργία της δικαιοσύνης, τόσο περισσότερο θα κλονίζεται η εμπιστοσύνη των πολιτών στη δικαιοσύνη και  ακόμη πολύ περισσότερο θα αυξάνονται οι αντιδράσεις τους σε δικαστικές αποφάσεις που αντίκεινται στο κοινό περί δικαίου αίσθημα.-

*Ο Ευάγγελος Στεργιούλης είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου και εν αποστρατεία Υποστράτηγος της Ελληνικής Αστυνομίας

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr