Φώτιος-Σπυρίδων Δ. Μαζαράκης: Αντισυνταγματικός και ανελεύθερος σύμβουλος ο φόβος

Η εμφάνιση του Covid-19, παγκόσμια, έχει επηρεάσει το σύνολο των εκφάνσεων λειτουργίας των κοινωνιών. Ο οικονομικός/παραγωγικός “βηματισμός” κλυδωνίζεται (λόγω περαιτέρω έλλειψης “ενεργούς ζήτησης”, χαρακτηριστικό όμως που είχε κάνει την επανεμφάνισή του ήδη από το 2018 και μάλιστα με μεγαλύτερη ένταση από αυτήν του 2008), επιχειρήσεις κλείνουν, η φτώχια και η ανεργία και μαζί με αυτές και η απελπισία, διογκώνονται. “Παραδοσιακές αγορές” εξαφανίζονται ή “αλλάζουν χέρια”, ενώ αναδύονται καινούργιες που εμφανίζονται, είτε ως το καθ’ αυτό αποτέλεσμα “αναγκαίων” αλλαγών λόγω κορωνοϊου (τηλεργασία, ηλεκτρονική λιανική πώληση), είτε ως η επιβαλλόμενη επιτάχυνση εφαρμογής της νέας τεχνολογίας (ηλεκτρονική διακυβέρνηση, ηλεκτρονικές συναλλαγές, ρομποτική κλπ) ήτοι, της λεγόμενης τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης. Είναι προφανές ότι πρόκειται για μία βίαιη μεταβολή του παγκόσμιου οικονομικού περιβάλλοντος, με αντίστοιχες αντανακλάσεις στις λειτουργίες των κοινωνιών και των Θεσμών τους. Μια μεταβολή που ενώ έχει διακριτούς στόχους, και γι’ αυτό και διακριτούς ταγούς, εν τούτοις βρίσκεται σε άναρχη και απρόβλεπτη εξέλιξη.

Έτσι, τα μέτρα που λαμβάνουν οι χώρες για να αντιμετωπίσουν τα χαρακτηριστικά που “εμφανίζονται” να συνοδεύουν την πανδημία, δεν είναι ίδια. Ενδεικτικά: α) ΗΠΑ, Μ.Βρετανία και Καναδάς, “κόβουν” και παρέχουν τις αναγκαίες ποσότητες χρήματος προς επιχειρήσεις (για να μην κλείσουν) και πολίτες (για να μην εξαθλιωθούν), το ίδιο κάνει και η Γερμανία μέσω του τρικ “έκδοσης ομολόγων” και παρεχόμενων “εγγυήσεων” προς τις επιχειρήσεις της, και ενώ φρενάρει συνεχώς, και παρά τις αντίθετες παροτρύνσεις της προέδρου τής ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, τη δημιουργία του λεγόμενου Ταμείου Χρηματοδότησης από την ΕΕ. Ολλανδία και Βέλγιο ακολουθούν στην ίδια ρώτα υπό τη σκέπη της Γερμανίας, ενώ ήδη Γαλλία και Ιταλία έχουν περάσει υπό δημόσιο έλεγχο μεγάλες επιχειρήσεις τους, όπως τις αεροπορικές τους εταιρείες. Απ’ την άλλη, για τις “υπόλοιπες” χώρες της ΕΕ, προκρίνεται νέος δανεισμός από δανειστές που φέρονται να έχουν συσσωρεύσει τραπεζικό ηλεκτρονικό χρήμα (όχι πλούτο), με νέους μνημονιακούς όρους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το συσσωρευμένο χρηματιστικό κεφάλαιο, “μεγαλώνει τις δουλειές του”.

β) Ως προς την κοινωνική καθημερινότητα, αυτή συμπεριλαμβάνει, τις Φιλιππίνες όπου -κατά τη διεθνή ειδησεογραφία- ο πρόεδρος της χώρας έδωσε εντολή στην αστυνομία και στο στρατό να πυροβολούν του “ταραξίες” που στρέφονται κατά των μέτρων που έχει λάβει λόγω κορωνοϊού (τη στιγμή που είχαν διαγνωστεί 2.331 κρούσματα και 96 θάνατοι σε μία χώρα 110 εκατομμυρίων κατοίκων), την Αυστραλία όπου γυναίκα κακοποιείται και συλλαμβάνεται από αστυνομικούς επειδή δεν φορούσε μάσκα, έως και την Ολλανδία όπου η χρήση μάσκας δεν είναι υποχρεωτική. Η Φινλανδία συνιστά τη χρήση μάσκας στους δημόσιους χώρους, η Νορβηγία στα μέσα μαζικής μεταφοράς της πρωτεύουσας, ενώ η Δανία την έχει καταστήσει υποχρεωτική στα ταξί και τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Σουηδία και Μ. Βρετανία παρουσιάζουν ίδια αναλογία κρουσμάτων (σε σχέση με τον πληθυσμό της κάθε χώρας) βασιζόμενα στο ίδιο τεστ, με την πρώτη να έχει λάβει ήπια και στοχευμένα μέτρα που αφορούν ευπαθείς ομάδες ενώ η δεύτερη έχει επιβάλλει ολοκληρωτικά lock down.

Είναι λοιπόν προφανές, ότι η αντιμετώπιση της πανδημίας ανά χώρα, στηρίζεται σε αποφάσεις με διαφορετικό περιεχόμενο, αντίστοιχο του πολιτικού προσωπικού που ηγείται. Με τη σειρά του, το τελευταίο, φαίνεται να παίρνει μέτρα αφού αξιολογήσει: α) τις σχετικές εισηγήσεις των αρμόδιων επιστημονικών φορέων (αυτών που συμβουλεύεται και που προφανώς διαφέρουν ανά χώρα) ως προς την επικινδυνότητα του ιού, τη δυνατότητα και των τρόπων διάδοσής του, την αξιοπιστία των τεστ και του αριθμού τους, την ισχύ του δημόσιου συστήματος υγείας, και εν συνεχεία συνεκτιμήσει όλα τα προαναφερόμενα σε σχέση β) με την πολιτική και οικονομική στόχο/προσήλωση της χώρας (ανάλογα με την ιδεολογική/πολιτική τοποθέτηση που εφαρμόζει) και το Θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της. Το τελευταίο, όμως, στο μέτρο που αφορά το Βασικό Θεμελιώδη Νόμο μιας Χώρας, ήτοι το Σύνταγμά της και μάλιστα Δημοκρατίας, δεν επιδέχεται ούτε θεωρήσεις και ερμηνείες σε βάρος του περιεχομένου του, ούτε αδρανοποιείται από την κοινή νομοθεσία.

Σε σχέση με τη Χώρα μας, την ώρα που ο Λαός της δοκιμάζεται εκ νέου, και ενώ έχει εξαθλιωθεί και φτωχοποιηθεί μετά από δέκα χρόνια μνημονιακών μέτρων, εγκαθιδρυμένων με αντισυνταγματικό και ποινικά κολάσιμο τρόπο (καθόσον μνημόνια και δανειακές συμβάσεις, ως διεθνείς συμφωνίες, δεν έχουν ψηφιστεί από τη Βουλή. Ανυπόγραφα Σχέδιά τους έχουν ψηφιστεί και έχει δοθεί η εξουσιοδότηση στον υπουργό οικονομικών να υπογράψει τα πραγματικά, με τις όποιες διορθώσεις και συμπληρώσεις τού υποδεικνύονται κάθε φορά από τους ξένους δανειστές και με την αντισυνταγματική ρήτρα να ισχύσουν αυτομάτως μόνο από και με την υπογραφή τους, χωρίς να περάσουν από τη Βουλή για κύρωση ή απόρριψη, πράγμα που απαγορεύει το άρθρο 28 παρ.1 του Ελληνικού Συντάγματος και τιμωρεί ο ποινικός νόμος)· τη στιγμή που Χώρες της ΕΕ, κάνουν χρήση της ρήτρας κυριαρχίας τους και των εργαλείων που τους προσφέρει το 4ο Πρωτόκολλο της ΣΛΕΕ (σχετικό με την αυτονομία των Κεντρικών Τραπεζών για παροχή πιστώσεων, όπου και όπως αυτές αποφασίσουν), η ελληνική κυβέρνηση σιωπά αμήχανα και αντιγράφει άνευρα την επιφάνεια μόνο των επιλογών τους. Λαμβάνει άναρχα και αποσπασματικά μέτρα, που άλλα απ’ αυτά θα επιδεινώσουν αντί να καλυτερέψουν την κοινωνικοοικονομική θέση κρίσιμων παραγωγικών τάξεων, και άλλα απ’ αυτά θα ισχυροποιήσουν τη θέση νέων επιχειρηματικών παραγόντων, που συνεχώς αντικαθιστούν τους παλιούς· αυτούς που το “σύστημα” καίει, γιατί δεν έχει πια ανάγκη. Το μοναδικό στοιχείο “κανονικότητας” που συνεχίζει να εμφανίζεται ακλόνητο, αφορά την υλοποίηση μέτρων των παράνομα εγκαθιδρυμένων μνημονίων: πώληση “ρυπογόνου” λιγνίτη σε γερμανικές εταιρείες, ιδιωτικοποίηση του 49% της ΔΕΔΔΗΕ με σύμβουλο την Goldman Sacks, νέο σχέδιο “Ηρακλής” που προβλέπει ότι αν δεν πληρωθούν νέα “κόκκινα δάνεια” επιχειρήσεων στα funds που θα δοθούν, θα πληρωθούν από φορείς του ελληνικού δημοσίου (με χρήματα που θα δανεισθεί εκ νέου και θα πληρώσουν οι έλληνες φορολογούμενοι), νέα αντεργατική νομοθεσία, ατομική πτώχευση, περιορισμοί στο συνταγματικό δικαίωμα της συνάθροισης με τρόπο που εξαφανίζεται το ίδιο το δικαίωμα κ.α., δεν επηρεάζονται από τον Covid-19.

Ενεργώντας, δε, στην ίδια κατεύθυνση, δημιουργεί περαιτέρω συγχύσεις και ασάφειες και στη λειτουργία της Δικαιοσύνης, με τρόπο που να φαίνεται ότι μετακυλύει, το όποιο βάρος επαχθών μέτρων, σ’ αυτήν: με τη νέα Δ.1.α/Γ.Π.οικ:71342 κοινή υπουργική απόφαση (ΦΕΚ Β΄ 4899/06.11.2020), που αφορά νέα έκτακτα μέτρα προστασίας ως προς την περαιτέρω διάδοση του Covid-19 και για διάστημα από 06.11.2020 έως 30.11.2020, εκτός των άλλων, ορίζεται η αναστολή εκδίκασης ποινικών υποθέσεων, εκτός: α) αυτών που αφορούν πλημμελήματα και ο χρόνος παραγραφής τους συμπληρώνεται έως και 31.12.2021 καθώς και των αυτόφωρων πλημμελημάτων που οι κατηγορούμενοι κρατούνται κατά την αυτόφωρη διαδικασία, β) αυτών που αφορούν κακουργήματα και ο χρόνος παραγραφής τους συμπληρώνεται έως και 31.12.2022, και γ) για τους προσωρινά κρατούμενους για κακούργημα που συμπληρώνεται αναλόγως το ανώτατο όριο προσωρινής κράτησής τους. Κατά συνέπεια, σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, οι συνεδριάσεις των ποινικών δικαστηρίων θα διεξάγονται απρόσκοπτα, με μοναδικό περιορισμό, σύμφωνα με την εν λόγω ΚΥΑ, την είσοδο σε κάθε δικαστική αίθουσα έως 15 ατόμων, αριθμός που μπορεί μόνο να αυξηθεί κατά την κρίση του προεδρεύοντος του Δικαστηρίου.

Φαίνεται, όμως, ότι η σχετική υπόμνηση στην προαναφερόμενη ΚΥΑ περί του ότι, με απόφαση του οργάνου της διοίκησης του οικείου δικαστηρίου ή εισαγγελίας, ορίζονται τα ειδικότερα ζητήματα που ανάγονται στην εύρυθμη διεξαγωγή των εργασιών τους, καθώς και όλα τα αναγκαία μέτρα που τηρούνται υπ’ ευθύνη τους, για την ασφαλή λειτουργία του δικαστηρίου ή της εισαγγελίας ενόψει της πανδημίας από τον κορωνοϊό Covid-19, έγινε η αφορμή για την έκδοση της με ΑΠ:10755 και από 08.11.2020 Απόφασης της κυρίας Προέδρου του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Πρωτοδικείου Αθηνών. Με αυτήν, εκτός των άλλων, ορίζεται ότι: “η είσοδος των πολιτών στο πρωτοδικείο Αθηνών, θα είναι επιτρεπτή: α) για τις ποινικές δίκες ή ανακριτικές πράξεις με την επίδειξη κλητήριου θεσπίσματος/κλήσης εισαγγελικής ή ανακριτικής Αρχής ή βεβαίωση πληρεξούσιου δικηγόρου ότι ο κάτοχος του εγγράφου τυγχάνει κατηγορούμενος ή μάρτυρας σε δίκη που έχει εισαχθεί στο έκθεμα ποινικού δικαστηρίου ή σε διαδικασία ενώπιον ανακριτή. β) για τις πολιτικές δίκες με τη βεβαίωση πληρεξούσιου δικηγόρου για τις περιπτώσεις που κατά την ΚΥΑ επιτρέπεται.”

Πρώτα απ’ όλα, η εν λόγω ΚΥΑ δεν εξουσιοδοτεί τα όργανα που διοικούν τα δικαστήρια να λάβουν περαιτέρω αποφάσεις που αφορούν ειδικότερα ζητήματα που ανάγονται στη διεξαγωγή των εργασιών τους, καθόσον, η Δικαστική Λειτουργία, είναι μια από τρεις προβλεπόμενες Συνταγματικές Εξουσίες, και όχι κατώτερο όργανο της Διοίκησης ώστε με υπεξουσιοδότηση υπουργού να εντέλλεται να εκδώσει αντίστοιχη κανονιστική πράξη σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ.2 εδ.β’ του άρθρου 43 του Συντάγματος. Οι εν λόγω τρεις Εξουσίες, ενεργούν στο όνομα και για λογαριασμό του Ελληνικού Λαού -σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους οργανικούς ή κοινούς νόμους που συμφωνούν με αυτό- και σύμφωνα με τις αποφάσεις του Ελληνικού Λαού, οι οποίες επίσης λαμβάνονται και υλοποιούνται όπως προβλέπει η συνταγματική τάξη. Η Νομοθετική Εξουσία θέτει δίκαιο, η Εκτελεστική υλοποιεί δίκαιο και η Δικαστική απονέμει δίκαιο. Για την τελευταία, υφίσταται ο Κώδικας Οργανισμός Δικαστηρίων, ο οποίος προβλέπει και κατοχυρώνει το αυτοδιοίκητό της στα όρια της συνταγματικής πρόβλεψης, δίδει δε τη δυνατότητα στα όργανά της να αποφασίζουν για την εύρυθμη λειτουργία των Δικαστηρίων και υπηρεσιών τους (και λοιπά αναφερόμενα στον Κώδικα ζητήματα), προφανώς όμως εντός του Συντάγματος, του ως άνω ειδικού Κώδικα και των περιορισμών της λοιπής κοινής νομοθεσίας και κατά τη μεταξύ τους ιεραρχική σχέση. Κατά συνέπεια, η εν λόγω ΚΥΑ, απλώς κάνει μνεία στις δυνατότητες που έχουν βάσει του ως άνω πλαισίου τα όργανα διοίκησης των δικαστηρίων να προβούν σε ανάλογες αποφάσεις λήψης μέτρων, φτάνει όμως αυτά τα μέτρα να μην αντιστρατεύονται το Σύνταγμα.

Η εν λόγω όμως με ΑΠ:10755 και από 08.11.2020 Απόφαση της κυρίας Προέδρου του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Πρωτοδικείου Αθηνών, με τους περιορισμούς που θέτει ως προς το επιτρεπτό εισόδου πολιτών στο Πρωτοδικείο Αθηνών, ήτοι μόνο αυτών που είναι κατηγορούμενοι ή μάρτυρες σε ποινική δίκη ή ανακριτική διεργασία, σε κάθε περίπτωση, αντιμάχεται την παρ.2 του άρθρου 93 του Συντάγματος, η οποία επιτάσσει «οι συνεδριάσεις κάθε δικαστηρίου να είναι δημόσιες, εκτός αν το δικαστήριο κρίνει με απόφασή του ότι η δημοσιότητα πρόκειται να είναι επιβλαβής στα χρηστά ήθη ή ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι προστασίας της ιδιωτικής ή οικογενειακής ζωής των διαδίκων.». Με τέτοια κριτήρια που θέτει ως προς το επιτρεπτό της εισόδου πολιτών στα δικαστήρια και κατ’ ακολουθία στις συνεδριάσεις τους, ο επιβεβλημένος συνταγματικά δημόσιος χαρακτήρας της δίκης, για τις δίκες που η ΚΥΑ επιτρέπει τη διεξαγωγή τους, αδρανοποιείται. Δικαστές, εισαγγελείς και συνήγοροι είναι λειτουργοί και συλλειτουργοί στην απονομή της ποινικής δικαιοσύνης, ο κατηγορούμενος είναι το κεντρικό πρόσωπο της δίκης, οι μάρτυρες συντελεστές της δίκης. Κατά συνέπεια, η παρουσία αυτών, είναι προαπαιτούμενο για να υλοποιηθεί η καθ’ αυτή διεργασία της συνεδρίασης του δικαστηρίου για να απονείμει δίκαιο, ενώ μόνο η παρουσία αυτών, δεν εξασφαλίζει το δημόσιο χαρακτήρα της δίκης. Αυτός, εξασφαλίζεται από την ελεύθερη πρόσβαση στις συνεδριάσεις των δικαστηρίων οποιουδήποτε πολίτη, χωρίς προϋποθέσεις και κριτήρια. Ο περιορισμός που θέτει η ΚΥΑ, αφορά το μέγιστο αριθμό πολιτών ανά αίθουσα που συνεδριάζει το δικαστήριο, χωρίς κριτήρια. Ας διορθωθεί, λοιπόν, η προαναφερόμενη πλημμέλεια, το γρηγορότερο δυνατόν, καθόσον μας πληγώνει όλους μας.

Οι πραγματικές δημοκρατίες και σε βάθος εδραιωμένες, αποδεικνύουν την ισχύ τους, ειδικά σε “έκτακτες” καταστάσεις, ενώ είναι αδιάφορο το απρόβλεπτο ή το προβλέψιμο αυτών των καταστάσεων. Αν θεωρηθούν πραγματικά απρόβλεπτες, αφορά τη διορατικότητα των πολιτικών ταγών τους· αν θεωρηθούν προβλέψιμες, τότε το “έκτακτο” ήταν απλώς θέμα χρόνου. Οι “έκτακτες καταστάσεις και περιστάσεις”, συνιστούν τη διαχρονική επίκληση αυτών που ουσιαστικά αντιπαθούν τη δημοκρατία, “για να τη βάλλουν στο γύψο”. Ο φόβος, είναι κακός σύμβουλος της Ελευθερίας.

Ο τρίτος πυλώνας της Δημοκρατίας μας, η Δικαιοσύνη, περιβαλλόμενη με λειτουργική και προσωπική ανεξαρτησία των δικαστών της, οφείλει να κρατήσει όρθιο το κοινωνικό κράτος δικαίου, αλώβητα τα ατομικά, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα. Υποχρεούται να προστατεύσει την καθολική ισχύ του Συντάγματος. Να μην εφαρμόσει νόμους που είναι αντίθετοι με αυτό ή που έχουν τεθεί κατά (ή προς) κατάλυση του Συντάγματος. Πατρίδα και Δημοκρατία, κατά συνταγματική επιταγή, απαιτούν ίδια ενεργητική αφοσίωση και υπεράσπιση από όλους μας, καθόσον το ένα δεν νοείται χωρίς το άλλο.

Φώτιος-Σπυρίδων Δ. Μαζαράκης Διδάκτωρ Ποινικού Δικαίου, Δικηγόρος, Συγγραφέας

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr