Γιώργος Τρανταλίδης: Μάτι – Ευθύνες για τις αλλαγές (2019) στον ΠΚ

Η έκδοση της ποινικής απόφασης για το Μάτι πάγωσε το πανελλήνιο και αποτελεί κόλαφο για την ποινική Δικαιοσύνη.  Για τις δηλώσεις που ακολούθησαν, η Έν. Δικαστών και Εισαγγελέων στηλίτευσε τον άκρατο λαϊκισμό, τα λαϊκά δικαστήρια, τις δηλώσεις συγκεκριμένων κυβερνητικών αξιωματούχων και προανήγγειλε προσφυγή στην Ευρωπαϊκή Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων για να καταγγελθούν τα όσα συμβαίνουν στην χώρα μας, σε βάρος του θεσμού της Δικαιοσύνης και της ανεξαρτησίας της. Όμως, νομικοί κύκλοι στηλιτεύουν την πολυετή απραξία αυτής και δη:

1. Την έλλειψη προσφυγής στην ανωτέρω Ένωση κατά τον κρισιμότατο χρόνο (2019) του βιασμού του Ποιν. Κώδικα από έναν ανεκδιήγητο υπουργό, ο οποίος με τον Ν. 4637/2019 (δηλ. 1 χρόνο μετά την πυρκαγιά) κατήργησε την διάταξη με την οποία στις περιπτώσεις πολλαπλών ανθρωποκτονιών θα μπορούσε να επιβληθεί ποινή φυλάκισης μέχρι 10 ετών και όριζε ανώτατο όριο ποινής τα 8 έτη. Προφανέστατα η κατάπτυστη αυτή διάταξη ήταν φωτογραφική, επειδή κατηγορούμενοι ήσαν πολιτικά πρόσωπα, με προφανή την αίσθηση της συγκάλυψης.

2. Τις επαίσχυντες ρυθμίσεις του ποινικού λαϊκισμού (μια εβδομάδα προ των εκλογών) του ανωτέρω υπουργού, με αποφυλάκιση 12.300 βαρυποινιτών, προφανέστατα για να εξυπηρετηθούν κάποια κυκλώματα με κέρδη εκατ. Το κατάπτυστο επιχείρημα ήταν η δήθεν αποσυμφόρηση των φυλακών (μια αρνητική πρωτοτυπία στον πλανήτη). Ο ως άνω υπουργός μάλιστα, δεν δίστασε να καταθέσει αγωγή κατά εφημερίδας για δήθεν συκοφαντική δυσφήμιση. Όμως, εδέχθη ηχηρότατο ράπισμα με απόρριψη της αγωγής του, από το ΠΠΑ.

3. Την αδιαφορία της στο να μελετήσει τις αντιρρήσεις καθηγητών Ποιν. Δικαίου και των απόψεων του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκού και Διεθνούς Ποινικού Δικαίου για τις νέες ρυθμίσεις και να προβεί στις κατεπείγουσες παρεμβάσεις.

4. Την μη εναντίωση της επαίσχυντης ρύθμισης ως προς την θανατηφόρα έκθεση (κακούργημα) με κάθειρξη 5 έως 10 ετών, ενώ με τον προϊσχύσαντα ΠΚ ήταν 6 έως 20 χρόνια.

5. Την ανυπαρξία κατεπείγουσας πρότασης (εδώ και 20 χρόνια) προς το αρμόδιο Υπουργείο για νέες ανθρώπινες φυλακές στον Ασπρόπυργο, ώστε να εξαλειφθεί το κατάπτυστο επιχείρημα της αποσυμφόρησης των φυλακών.

6. Την ανυπαρξία εισήγησης για αύξηση του ποσού εξαγοράς της ποινής, αντί του ευτελούς ποσού των 10€ ημερησίως, σε πολλαπλάσιο, ανάλογα με την βαρύτητα της πράξης.

Δεν ήξερε άραγε η Ένωση πως μετά τον βιασμό του ΠΚ θα άνοιγαν οι ασκοί του Αιόλου, με ποινές-χάδι που θα εξαγρίωναν την κοινωνία; Η Ένωση οφείλει να αντιληφθεί πως υπάρχουν σοβαρότατες ποινικές υποθέσεις, με δυναμική που ξεπερνούν τα στενά όρια μιας δικαστικής αίθουσας. Μια άδικη απόφαση παγώνει την κοινωνία. Δυναμιτίζει και κλονίζει τα θεμέλια της Δικαιοσύνης. Δυστυχώς για την Ένωση, σχετική έρευνα της Public Issue για τους θεσμούς που εμπιστεύονται οι Έλληνες, δείχνει κάτι ασύλληπτο: Δικαιοσύνη και ΕΥΠ έχουν το ίδιο σκορ ως προς τον βαθμό εμπιστοσύνης από τους πολίτες. Η απραξία της Ένωσης για όλα τα ανωτέρω, είχε τεκτονικές συνέπειες, διότι εξέθεσε ανεπανόρθωτα την Δικαιοσύνη, αγρίεψε την κοινωνία, ενίσχυσε την αίσθηση της ατιμωρησίας, τορπίλισσε το περί δικαίου αίσθημα. Η  υπόθεση για το Μάτι, προκάλεσε σοκ στο πανελλήνιο με τεράστιο πλήγμα της εμπιστοσύνης προς την Δικαιοσύνη. Δεν χωρά το μυαλό του μέσου πολίτη πως γίνεται τα 111 χρόνια φυλάκισης να μετατρέπονται σε μια συμβολική χρηματική ποινή. Η Ένωση πυροβολεί τα πόδια της όταν «στηλιτεύει τον λαϊκισμό», όμως συγχρόνως δεν κάνει αυτοκριτική για το πώς ο ανακριτής είχε ζητήσει 3 φορές την αναβάθμιση της κατηγορίας σε κακούργημα, που όμως έπεσε σε κενό. Με τον νέο ΠΚ θα μπορούσαν να είναι και οι 6 καταδικασθέντες στην φυλακή. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως θα υπήρχε κάποια δικαίωση για τους συγγενείς τόσων θυμάτων και δεν θα εξετίθετο για πολλοστή φορά η Δικαιοσύνη. Επιβάλλεται αυτή να αποτελέσει την αφετηρία σοβαρών προβληματισμών, τόσο σε νομοθετικό επίπεδο όσο και αυτοκριτικής  από πλευράς της Εν. Δικαστών και Εισαγγελέων. Η Ένωση οφείλει να εισηγείται τα ορθά μέτρα, έτσι ώστε να προλαμβάνει τις αδικίες και την θύελλα των αντιδράσεων. Οφείλει να γνωρίζει η Ένωση:

α) Πως η αδικία διαβρώνει το κύρος μιας ποινικής απόφασης και για να μην είναι η Θέμις στο μάτι του κυκλώνα και να μην απαξιώνεται, επιβάλλεται η Ένωση να προβληματιστεί ως προς το κρίσιμο θέμα των αποφάσεων που βρίσκονται σε αναντιστοιχία με την έκταση του αδικήματος, δηλ. με ποινές λίαν επιεικείς-χάδι.

β) Πως η ηθική απαιτεί την ορθή αξιολόγηση των πραγμάτων και την ορθή απονομή Δικαιοσύνης. Η κοινωνία, με τα κριτήρια της, στηρίζεται σε έναν κώδικα αξιών που εκφράζουν το περί δικαίου αίσθημα. Οφείλει η Ένωση να αφυπνιστεί και να αντιληφθεί πως είναι τεράστιος ο κίνδυνος για την θεσμική απαξίωση που αισθάνονται οι πολίτες, και για την Δικαιοσύνη.

Τα ανωτέρω συνιστούν πεδίο για ενδελεχή αυτοκριτική και προβληματισμό στην Ένωση, εκτός και αν επιθυμεί να έχει έναν διακοσμητικό ρόλο ή αυτόν του θεατή. Αντί για απραξία, απαιτείται εγρήγορση και ταχύτητα. Το δίδαγμα είναι πως η Ένωση θα πρέπει να τείνει ευήκοον ούς στις εισηγήσεις των ειδικών. Κάθε αναβολή ή απραξία είναι θανατηφόρος, έχει τεράστιες επιπτώσεις, αφού πλήττει ανεπανόρθωτα το περί δικαίου αίσθημα των πολιτών, όταν μάλιστα έχει σχέση με το υπέρτατο αγαθό: την αξία της ανεκτίμητης ανθρώπινης ζωής, που θα πρέπει να κατέχει την πρώτη θέση στην κλίμακα των αξιών.

*Γεώργιος Τρανταλίδης, Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr