Γρηγόριος Ζ. Πεπόνης – Παραλείψεις σε βάθος χρόνου

Δεν είναι η πρώτη φορά που ακούγεται η φράση στον δημόσιο λόγο. Η διατύπωσή της τείνει να λάβει χαρακτηριστικά πάγιου και απαράβατου κανόνα, όπως και τέτοια δημόσιας παραδοχής ύπαρξης διαχρονικής ευθύνης. Σε θεομηνίες, πλημμύρες, πυρκαϊές, σε κάθε έκτακτη ανάγκη, αποτελεί, δίκην κοινής διαπίστωσης, την μόνιμη επωδό των άμεσα ή έμμεσα ποικιλωνύμων ιθυνόντων. Ίδια και απαράλλακτη επαναλήφθηκε με αφορμή και το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών, με τις φρικώδεις απώλειες ανθρωπίνων ζωών.

Βεβαίως δεν ξενίζει η διατύπωσή της, αναφορικά και με ενδεχόμενη βασιμότητά της, με σημείο πάντα αναφοράς και θεώρησής της την ισχύουσα, διαμορφούμενη και καθημερινώς «εισπραττόμενη» από τον πολίτη νεοελληνική πραγματικότητα. Ακόμη και στα αυτονόητα «Επιμηθείς» αντί «Προμηθείς». Πάντα στον αστερισμό του «κατόπιν εορτής», αγνοούντες όμως ότι «όταν συμβεί το κακό και ο άμυαλος βάζει μυαλό».  

Με την δικαιολογία έτοιμη στα χείλη όταν «όλα εξηγούνται και τίποτα δεν δικαιολογείται» και επιλήσμονες του ότι «όποιος είναι καλός στις δικαιολογίες, σπανίως είναι καλός σε οτιδήποτε άλλο».

Η επικίνδυνη «θελκτικότητα» του «όλοι έτσι κάνουν» ή «έτσι τα βρήκα» είναι σίγουρα χείριστος σύμβουλος και βέβαιος προάγγελος μεγάλων συμφορών.

Είτε το θέλουμε είτε όχι οι συνέπειες δεν είναι συνάρτηση των δικαιολογιών που επινοούμε και προβάλλουμε κάθε φορά, αλλά άμεση απόρροια των πράξεων μας.

Και στις διατάξεις των ποινικών νόμων ο όρος «πράξη» περιλαμβάνει και τις παραλείψεις.

Έκαστος ευθύνεται για τις δικές του πράξεις και παραλείψεις και για την εκ μέρους του μη αποτροπή επελθόντος εγκληματικού αποτελέσματος, όταν έχει ιδιαίτερη προς τούτο νομική υποχρέωση βάσει ειδικής διάταξης νόμου ή βάσει ενδεχομένης ιδιότητάς του και μόνον. 

Δεν απεκδύεται των ευθυνών του επικαλούμενος ενδεχόμενη συνυπαιτιότητα και άλλων αρμοδίων ή συναρμοδίων προσώπων και παραγόντων. 

Η ποινική ευθύνη είναι προσωποπαγής και επιμεριστέα κατά τα εκάστοτε προκύπτοντα, χωρίς εξαιρέσεις, εκπτώσεις και κάθε είδους «απυρόβλητα». 

Είναι όμως το έσχατον σε μια συντεταγμένη πολιτεία και βρίσκει, κατά κανόνα, πρόσφορο έδαφος ανάδειξής της μόνον όταν η τελευταία εμφανίζεται επιλήσμων και δεν ανταποκρίνεται σε άλλες καίριες και «εκ των ων ουκ άνευ» ευθύνες της.

Η Συνταγματικής περιωπής πολιτειακή ευθύνη της απόλυτης προστασίας της ανθρώπινης ζωής και η εγκαθιδρυομένη με την ευθύνη αυτή αντίστοιχη θεμελιακή πολιτειακή υποχρέωση, έτυχαν άραγε θετικής επαλήθευσης στην περίπτωση της ανείπωτης σιδηροδρομικής τραγωδίας; 

Τα πολυπλεύρως, καταιγιστικώς, αλλά πάντα οψιγενώς αναδεικνυόμενα, «βυθίζουν» σε μαύρες, επ’ αυτού, σκέψεις και τον πλέον αισιόδοξο, που, μάλλον, αδυνατεί να απορρίψει το ότι επρόκειτο για «εισιτήρια θανάτου» και για «ταξίδι του χαμού», όπως ελέχθη και εγράφη.

Κενά στην ασφάλεια και ελλειματικές υποδομές στον τομέα αυτό απέχουν άραγε και πόσο από την έκθεση σε θανάσιμο κίνδυνο των επιβατών;

Πλησμονή υποσχετικού λόγου εκδηλώθηκε μετά την εφιαλτική σύγκρουση.

Πολλά «τα θα» και «τα πρέπει» που ακούστηκαν.

Σίγουρα δεν αμφισβητείται η ειλικρίνειά τους.

Ωστόσο και στην παρούσα φάση σημασία δεν έχει το «τί θα» και το «τί πρέπει», αλλά το «τί είναι».

Το τελευταίο άλλωστε είναι και το μόνο υπάρχον. Είναι η ίδια η ζώσα και άκρως προβληματική, αν όχι ξενίζουσα και θλιβερή, πραγματικότητα.

Λέγεται ότι η τραγωδία είναι σαν το δυνατό οξύ: διαλύει και απομακρύνει τα πάντα, εκτός από το πραγματικό χρυσάφι της αλήθειας.

Η αναζήτηση της τελευταίας είναι μονόδρομος.

Και δεν αρκεί να ξεκινήσει κανείς. Πρέπει να φτάσει μέχρι το τέλος της διαδρομής ο ίδιος, αδιαφορώντας γι’ αυτούς που, αν μη τι άλλο και τουλάχιστον, θα δυσφορήσουν και αγνοώντας τα αυτιά που δεν θέλουν να την ακούσουν.

Είναι καιρός οι  παρεξηγημένες, αν όχι φαιδροποιημένες, φράσεις «το μαχαίρι θα φτάσει στο κόκκαλο» και «θα χυθεί άπλετο φως» να ανακτήσουν την νοηματική τους αξιοπρέπεια και σοβαρότητα.

Αλήθειες που συγκαλύπτονται και αποσιωπώνται, στο τέλος καθίστανται δηλητηριώδεις. 

Δυστυχώς, το τραγικό «χθες» δεν διορθώνεται. 

Ας μην χαθεί όμως και το «αύριο».

Ανήκει στην νέα γενιά, που και μέσα στις τραγικές στιγμές του αιματηρότατου τιμήματος που ανυπαιτίως κατέβαλε, έδωσε υπέροχα δείγματα ποιότητας, υπευθυνότητας, ανθρωπισμού και αυτοθυσίας.

*Του Γρηγορίου Ζ. Πεπόνη, Αντεισαγγελέως Αρείου Πάγου ε. τ.

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr