Σπύρος Φλώρος : Iδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων

Θέμα των ημερών είναι η ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών, με την οποία γίνεται γνωστό ότι η Τράπεζα της Ελλάδος προχώρησε στην έκδοση των προβλεπόμενων αποφάσεων, με τις οποίες εξειδικεύονται θέματα εφαρμογής του πλαισίου μικροχρηματοδοτήσεων, με το οποίο παρέχεται η δυνατότητα άντλησης κεφαλαίου από νοικοκυριά και επιχειρήσεις έως 25.000 ευρώ.  Πλαίσιο που αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία στην παρούσα συγκυρία, κατά την οποία η πανδημία του κορονοϊού έχει εντείνει την ανάγκη νοικοκυριών και επιχειρήσεων για ρευστότητα, με την διευκόλυνση των πολύ μικρών επιχειρήσεων στην πρόσβαση χρηματοδότησης, καθώς και για την ενίσχυση ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων για την αντιμετώπιση της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού.  

Ο νέος Νόμος 4701/30.06.2020 (ΦΕΚ Α’128) με τίτλο «Πλαίσιο χορήγησης μικροχρηματοδοτήσεων, ρυθμίσεις χρηματοπιστωτικού τομέα και άλλες διατάξεις», εισάγει νέο τύπο εποπτευόμενης οντότητας, αυτής των Ιδρυμάτων Μικροχρηματοδοτήσεων, βασιζόμενος στον Ευρωπαϊκό Κώδικα Καλής Πρακτικής για την Παροχή Μικροπιστώσεων (European Code of Good Conduct for Microcredit Provision) και παρέχει τη δυνατότητα άντλησης κεφαλαίου έως είκοσι πέντε χιλιάδων (25.000) ευρώ από τους δικαιούχους. 

Σκοπός του εν λόγω Νόμου είναι η θέσπιση ενός θεσμικού πλαισίου για την δραστηριότητα της παροχής μικροχρηματοδοτήσεων, με σκοπό την παροχή πρόσβασης σε εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης φαινομενικά αποκλεισμένων από τον τραπεζικό δανεισμό ομάδων, όπως κυρίως οι πολύ μικρές ή νεοφυείς επιχειρήσεις, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι κοινωνικά ευάλωτες ομάδες. Απώτερος στόχος της νομοθετικής παρέμβασης είναι η ένταξη και ενεργοποίηση αδρανών πόρων που θα συμβάλουν στην επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας, ενώ παράλληλα θα διασφαλίζεται μία δομημένη και εποπτευόμενη διαχείριση των παρεχόμενων μικροπιστώσεων.

Σύμφωνα με τον ν. 4701/2020, οι δικαιούχοι είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις, φυσικά πρόσωπα που ασκούν ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα ή πρόκειται να συστήσουν πολύ μικρή επιχείρηση, άτομα που θέλουν να εκπαιδευτούν ώστε να μπουν στην αγορά εργασίας ή προερχόμενα από ευάλωτες ομάδες. Το επιτόκιο των μικροδανείων, δεν προσδιορίζεται, αλλά ο νόμος δίνει τη δυνατότητα στον υπουργό Οικονομικών, να ορίσει ανώτατο όριο. Οι μικροπιστώσεις θα χορηγούνται από φορείς οι οποίοι θα συσταθούν και θα λειτουργούν με συγκεκριμένους κανόνες και θα αδειοδοτούνται και θα επιβλέπονται από την Τράπεζα της Ελλάδος. Το αρχικό κεφάλαιο που υποχρεούνται να καταθέσουν στην ΤτΕ καθορίστηκε σε 250.000 ευρώ.

Τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων μπορούν να χορηγούν, ενδεικτικά, μικροχρηματοδοτήσεις ως εξής: 

• όλες τις μορφές πιστώσεων μέχρι είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ, είτε για την κάλυψη επενδυτικών αναγκών, είτε ως κεφάλαιο κίνησης, 
• προϊόντα χρηματοδοτικής μίσθωσης μέχρι είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ για την απόκτηση εξοπλισμού,
• αυτοτελείς εγγυήσεις μέχρι είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ, οι οποίες δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν για τη λήψη δανείων από άλλα χρηματοδοτικά ιδρύματα,
• μορφές πιστώσεων που αποβλέπουν στην ενίσχυση δημόσιων πολιτικών ή την κοινωνική και οικονομική ένταξη ευάλωτων κοινωνικά ομάδων, μέχρι είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ, και οι οποίες αφορούν, ιδίως, στην αντιμετώπιση της ανεργίας ή της αναστολής ή μείωσης του χρόνου εργασίας για λόγους που δεν οφείλονται σε οικεία βούληση.

Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών μπορεί να αναπροσαρμόζονται τα όρια των μικροχρηματοδοτήσεων, σύμφωνα με τα αντίστοιχα όρια που αναφέρονται κάθε φορά στον Κώδικα, όπως επίσης μπορεί να καθορίζονται νέες μορφές μικροχρηματοδοτήσεων, σύμφωνα με όσα αναφέρονται κάθε φορά στον Κώδικα.

Δικαιούχοι των μικροπιστώσεων είναι, όπως ειπώθηκε ανωτέρω, οι πολύ μικρές οντότητες, φυσικά πρόσωπα για τη σύσταση πολύ μικρών οντοτήτων, φυσικά πρόσωπα που ασκούν ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα  καθώς και Φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας.

Ειδικότερα, δικαιούχοι είναι φυσικά πρόσωπα που ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες με τουλάχιστον δεκαετή φορολογική κατοικία στην Ελλάδα, δικαιούχοι προγραμμάτων εφαρμογής δημόσιας πολιτικής, καθώς και φυσικά πρόσωπα για κάλυψη δαπανών που σχετίζονται, άμεσα ή έμμεσα, με την εκπαίδευση ή μετεκπαίδευσή τους ή σχέση μαθητείας.

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης και Επενδύσεων μπορεί να καθορίζονται νέες κατηγορίες δικαιούχων των μικροχρηματοδοτήσεων. Επίσης, τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων οφείλουν να παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες επιχειρηματικής εκπαίδευσης και καθοδήγησης στους δικαιούχους μικροχρηματοδοτήσεων.

Ο νόμος επίσης καθορίζει τους όρους χρηματοδότησης και το πότε ζητούνται εγγυήσεις και πότε όχι. Ειδικότερα αναφέρει:

• Για τη μικροχρηματοδότηση δεν παρέχεται εμπράγματη ασφάλεια.
• Ένας δικαιούχος μπορεί να λαμβάνει από ένα ή περισσότερα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων νέα μικροχρηματοδότηση σε ποσό που προστίθεται στο υπόλοιπο, υπό την προϋπόθεση ότι το συνολικό ποσό της αρχικής και της νέας μικροχρηματοδότησης, ανεξαρτήτως ιδρύματος χορήγησης, δεν υπερβαίνει τις είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ για κάθε δικαιούχο. 
• Το ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων μπορεί να απαιτεί εγγύηση πριν από τη χορήγηση μικροχρηματοδότησης.
• Η διάρκεια αποπληρωμής της χορηγηθείσας μικροχρηματοδότησης δεν μπορεί να είναι μικρότερη από δώδεκα (12) μήνες, και δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δέκα (10) έτη. 
• Ο δικαιούχος έχει δικαίωμα να εκπληρώσει, πλήρως ή εν μέρει, τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σύμβαση μικροχρηματοδότησης πριν από τη λήξη της, με αντίστοιχη μείωση του συνολικού κόστους της. H μείωση συνίσταται στους τόκους και τις επιβαρύνσεις για το εναπομένον χρονικό διάστημα μέχρι τη λήξη της σύμβασης. Αν η άσκηση του δικαιώματος πρόωρης εξόφλησης εκ μέρους του δικαιούχου λαμβάνει χώρα εντός χρονικού διαστήματος για το οποίο έχει συμφωνηθεί σταθερό επιτόκιο, το ίδρυμα μικροχρηματοδοτήσεων δικαιούται εύλογη και αντικειμενικά αιτιολογημένη αποζημίωση για ενδεχόμενα έξοδα που έχουν άμεση σχέση με την πρόωρη εξόφληση.
• Πριν από τη χορήγηση των μικροχρηματοδοτήσεων, τα ιδρύματα μικροχρηματοδοτήσεων ελέγχουν, αν τηρείται ο σκοπός της, καθώς και οι όροι του παρόντος και ζητούν τα σχετικά αποδεικτικά έγγραφα από τον δικαιούχο. Εφόσον κριθεί αναγκαίο και προκειμένου να διαφυλαχθεί η τήρηση του ορίου μικροχρηματοδοτήσεων, ο δικαιούχος υπογράφει σχετική υπεύθυνη δήλωση με την οποία παράλληλα συναινεί στην ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ ιδρυμάτων μικροχρηματοδοτήσεων και παρόχων υπηρεσιών πληρωμών του ν. 4537/2018 (Α΄ 84), οι οποίες αφορούν αποκλειστικά τη χορήγηση σε αυτόν μικροχρηματοδότησης, εφόσον κριθεί αναγκαίο για την επιβεβαίωση της τήρησης του ορίου της παρ. 2. 7. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών μπορεί να ορίζεται ανώτατο όριο επιτοκίου μικροχρηματοδότησης.

Κλείνοντας αξίζει να τονίσουμε ότι ο θεσμός των ιδρυμάτων μικροχρηματοδοτήσεων, που εισάγεται με τον 4701/2020, του οποίου τις βασικές πρόνοιες περιγράψαμε παραπάνω, ασφαλώς και θα τονώσει την μικρή επιχειρηματικότητα, εφόσον όμως τεθούν οι αναγκαίες  δικλείδες, οι οποίες θα αποτρέψουν φαινόμενα «νομιμοποιημένης τοκογλυφίας» και εκμετάλλευσης των  φυσικών προσώπων και των μικρών επιχειρήσεων από τυχόν ανεξέλεγκτα επιτόκια χορηγήσεων. 

Του Φλώρου Σπυρίδωνα

Νομικού Συμβούλου, LL.M. Banking – Finance & Corporate Law 

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr