Ν. Παρασκευόπουλος: Φυλακές – Ένα παράδοξο και μια απάντηση

Εδώ και ένα αιώνα περίπου η Ευρώπη αποφάσισε ότι τους εχθρούς των αξιών της δεν θα τους τιμωρεί με ακραίο τρόπο, μιμούμενη και εκδικούμενη τους χειρότερους δράστες.

Έκτοτε οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν καταργήσει τη θανατική ποινή και έχουν ελαχιστοποήσει τις επιβολές ισοβίων. Η χώρα μας, έστω κι αν έχει συγκριτικά περισσότερους ισοβίτες στις φυλακές της, ακολουθεί τη γραμμή.

Δεν χωρούν επιχειρηματολογίες εδώ, κι έτσι περιορίζομαι στο γενικά αποδεκτό: Η ακραία ποινή παραδειγματίζει αδιακρίτως άτομα και κοινωνίες και δίνει αντίστοιχα σε όλους το παράδειγμα –μήνυμα: «στους εχθρούς ταιριάζει η χειρότερη τιμωρία».

Κι επειδή οι πλείστοι έχουν φόβους και κακούς εχθρούς στη ζωή τους, επηρεάζονται και γίνονται πιο επιθετικοί.

Δεν είναι σύμπτωση : Οι ΗΠΑ, χώρα που στην ιστορία της έχει κάποτε δώσει δείγματα ανεκτικότητας, έχει υιοθετήσει ένα αυστηρότατο σύστημα και εντωμεταξύ η αιματηρή ατομική βία όχι μόνο δεν κάμφθηκε, αλλά φουντώνει στην καθημερινή ζωή, ακόμη και στα σχολεία.

Η Ελλάδα λοιπόν που τώρα νομοθετεί για το σωφρονιστικό της σύστημα, γνωρίζει ότι η συντριπτική πλειονότητα των κρατουμένων κάποια στιγμή θα απολυθεί.

Όλοι θέλουν την ομαλή επανένταξη των αποφυλακισμένων. Άλλοι από συνειδητή επιθυμία κοινωνικής ειρήνης και αλληλεγγύης, άλλοι αποβλέποντας αποκλειστικά στη δική τους ασφάλεια. Εκείνο που είναι ευνόητο στο λογικό πολίτη, είναι όμως δυσνόητο για τον φοβικό της εξουσίας: Όσο οι συνθήκες κράτησης είναι πιο ανθρώπινες, όσο οι δεσμοί των κρατουμένων με την ανοιχτή κοινωνία διατηρούνται χάρη σε θεσμούς όπως οι άδειες, η εργασία σε αγροτικές ή άλλες δραστηριότητες, τα εντός σχολεία, τα επισκεπτήρια, η επιβράβευση της καλής διαγωγής, τόσο η επανένταξη διευκολύνεται. Επομένως και η εγκληματικότητα μειώνεται.

Όταν αντίθετα το αίτημα της ασφάλειας κυριαρχεί απόλυτα και ισοπεδώνει τα πάντα, η ίδια πρώτη καταρρέει.

Αυτό είναι το παράδοξο.

Το νομοσχέδιο με τις ρυθμίσεις για το σωφρονιστικό σύστημα που εκκρεμεί και συζητείται τώρα στη Βουλή κινείται στην κατηφόρα.

Οι άδειες απωθούνται στο χρόνο και εξαρτώνται από αόριστες προϋποθέσεις, η μετάβαση στις αγροτικές φυλακές γίνεται τόσο δύσκολη ώστε αυτές να αδειάσουν, τα διάφορα συμβούλια από το έργο των οποίων εξαρτώνται κρίσιμες για την καθημερινότητα των κρατουμένων αποφάσεις αποκτούν αποκλειστικά κατασταλτική φυσιογνωμία, η απένταξη των φυλακών από τη Δικαιοσύνη και η εμπέδωση της θέσης τους στο υπουργείο Προστασίας του πολίτη στερεώνονται. Η ασφάλεια πνίγει την πολιτική της επανένταξης.

Έτσι, αν μετά την αποφυλάκιση σημειώνεται υποτροπή στο έγκλημα, η προφητεία της ισοπεδωτικής ασφάλειας για τους «αδιόρθωτους» αυτοεκπληρώνεται, ο μηχανικός της καταστολής αυτοσυγχαίρεται, αλλά η κοινωνία πληγώνεται και ματώνει.

ΥΓ. Με προηγούμενη δήλωσή μου επισήμανα κάποιες τελείως αβάσιμες αναφορές του Υπουργού κ. Μ. Χρυσοχοίδη στη Βουλή σχετικά με ανθρωποκτονίες και αποδράσεις. Ο Υπουργός μου απάντησε, επίσης από το βήμα της Βουλής.

Σε ό,τι αφορά τις ανθρωποκτονίες έχει εγκαταλείψει την αρχική του εξωπραγματική τοποθέτηση («κάθε μέρα, κάθε εβδομάδα περίπου, είχαμε πολλές δολοφονίες στον Κορυδαλλό»).

Ωστόσο η νέα αναφορά του σε 601 αποδράσεις δημιουργεί σύγχυση: προφανώς στις αποδράσεις κατατάσσει κάτι τελείως διαφορετικό, τις μη επιστροφές και τις καθυστερήσεις των αδειούχων επί μια περίπου πενταετία.

Αρκεί όμως εδώ αναφέρει κανείς το ποσοστό αυτών των μη επιστροφών, το πολύ ικανοποιητικό με διεθνή κριτήρια 2% κατά την έρευνα που ανακοίνωσε ο Συνήγορος του Πολίτη, για να αντιληφθεί την αναστροφή της εικόνας.

Επίσης ο εκ μέρους του καταλογισμός στη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ καταδικών του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για πράξεις που όμως είχαν τελεστεί πριν το 2015, αστοχεί.

Τον ευχαριστώ πάντως για την απάντησή του.

Ο Νικόλαος Παρασκευόπουλος είναι ομ. καθηγητή ΑΠΘ – πρ. Υπουργός Δικαιοσύνης

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr