Νικόλας Κανελλόπουλος: Η διαμεσολάβηση, νέος νόμος – νέα προοπτική

Του Νικόλα Κανελλόπουλου*

Η διαμεσολάβηση αποτελεί την «κορωνίδα» των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών. Σε διεθνές επίπεδο, είναι μία διαδικασία αποδεκτή, ως αποτελεσματική, ταχεία και ποιοτική. Μια διαδικασία που αποσκοπεί στη βιώσιμη και αμοιβαία επωφελή επίλυση ιδιωτικών διαφορών. Και εν τέλει καταλήγει στην καλλιέργεια μιας νέας νοοτροπίας διαλόγου, συνδιαλλαγής και συνεννόησης. Στην καλλιέργεια ενός νέου κοινωνικού προτύπου. Δεν υποκαθιστά τη Δικαιοσύνη, δεν την ακυρώνει ούτε τη ματαιώνει. Τη συμπληρώνει και τη βελτιώνει, απαλύνοντας μεταξύ άλλων και τον υπερβολικό φόρτο των δικαστηρίων.

Για τον λόγο αυτό, διαφωνούμε απόλυτα με όσα ψελίζονται περί «ιδιωτικοποίησης της Δικαιοσύνης», ειδικά όταν προέρχονται από θεσμικά χείλη. Δεν είναι δυνατόν, στην Ελλάδα και στην Ευρώπη του 2019, να αρθρώνεται ένας τόσο αντιδραστικός –αλλά και αβάσιμος- λόγος εις βάρος ενός θεσμού που, πολύ απλά, δεν έχει σχεδιαστεί ως θεσμός δικαστικός ή δικαιοδοτικός. Δεν είναι δικαστική ή δικονομική διαδικασία η διαμεσολάβηση. Είναι ένας θεσμός κοινωνικός, αφορά σε κάθε πολίτη και όχι απλώς δεν του αποστερεί την πρόσβαση στη Δικαιοσύνη, αλλά αντιθέτως του διασφαλίζει την πρόσβαση στη Δικαιοσύνη με καλύτερους ποιοτικά όρους και τον εξοπλίζει με μία θεσμική δυνατότητα να πετύχει επίλυση της διαφοράς του με συναίνεση και κοινά αποδεκτή συμφωνία, που θα προσαρμόζεται απόλυτα στις ανάγκες του και τα συμφέροντά του.

Είναι απολύτως θετική η επιστροφή του θεσμού της διαμεσολάβησης σε περιβάλλον αυτοτελούς ρύθμισης, όπως είχε προτείνει και ο ΟΠΕΜΕΔ. Στοιχείο που είχε χαθεί μετά την αντικατάσταση από την προηγούμενη κυβέρνηση του ν. 3898/1010 με το Κεφάλαιο Β΄ ενός μνημονιακού νόμου, του ν. 4512/2018. Είναι ορθό και αναγκαίο -για τη διαφύλαξη του κύρους του θεσμού αλλά και για συστηματικούς λόγους- η διαμεσολάβηση να έχει τον δικό της νόμο, με αρχή μέση και τέλος και φυσικά με μία ενιαία φιλοσοφία. Όπως συμβαίνει και σε άλλες έννομες τάξεις (βλ. λ.χ. τον γερμανικό νόμο 2012, το Mediation Act 2017 στην Ιρλανδία κ.α.).

Στη σωστή κατεύθυνση είναι και το νέο περιεχόμενο του υποχρεωτικού σταδίου, που είναι όχι πλέον η απόπειρα επίλυσης της όποιας διαφοράς, αλλά η αρχική πρώτη συνεδρία ενημέρωσης των μερών για τη διαδικασία και τα οφέλη της. Η εισαγωγή συστήματος κυκλικής ανάθεσης (rotation) των υποθέσεων στους διαμεσολαβητές από την κεντρική επιτροπή διαμεσολάβησης, καθώς και η εισαγωγή πρόβλεψης για την τοπική αρμοδιότητα των διαμεσολαβητών, σύμφωνα με τον ΚΠολΔ, διασφαλίζει την διαφάνεια και την αντικειμενικότητα της διαδικασίας.

Είναι ευδιάκριτος και διεθνώς επαληθεύσιμος ο κρίσιμος ρόλος των δικηγόρων – παραστατών των μερών για την επιτυχή εφαρμογή της διαμεσολάβησης -τόσο σε αμιγώς εθελοντική βάση όσο και, ιδίως, στην περίπτωση των υποχρεωτικών μορφών υπαγωγής σε απόπειρα επίλυσης διά της διαμεσολάβησης. Ο νομικός παραστάτης εξασφαλίζει την ενημέρωση του εντολέα του για τη λειτουργία και τα οφέλη του θεσμού και εγγυάται την ουσιαστική συμμετοχή του στη διαδικασία. Γι’ αυτό είναι θετική η διατήρηση της υποχρεωτικής παράστασης των δικηγόρων σε κάθε στάδιο της διαδικασίας.

Επίσης η διαφύλαξη του κύρους του θεσμού και της αποτελεσματικής του εφαρμογής προϋποθέτει ρύθμιση, εποπτεία και εισαγωγή αυστηρών αντικειμενικών κριτηρίων για την απόκτηση άδειας νόμιμης λειτουργίας φορέα κατάρτισης διαμεσολαβητών.

Μετά την ψήφιση του νέου νόμου για την διαμεσολάβηση και την καθολική αποδοχή του από τους κοινωνικούς εταίρους και τους θεσμικούς φορείς της οικονομίας και της κοινωνίας, γίνεται σαφής η ανάγκη για εντονότερη προβολή και προώθηση της διαμεσολάβησης από την Πολιτεία. Πρέπει να σχεδιασθεί και να υλοποιηθεί μια ολοκληρωμένη επικοινωνιακή καμπάνια ώστε οι πολίτες να γνωρίσουν τον θεσμό και τα πλεονεκτήματα που αυτός μπορεί να έχει προς όφελός τους. Είναι κρίσιμο να γίνει αντιληπτή η σημασία της διαμεσολάβησης στους δικηγόρους, στη νομική κοινότητα και ευρύτερα στην Κοινωνία. Μόνο έτσι η διαμεσολάβηση θα επιτύχει και θα αποτελέσει ένα σημαντικό βραχίωνα για την αποτελεσματική λειτουργία της δικαιοσύνης αλλά και κινητήριο μοχλό ανάπτυξης.

*Δικηγόρος – Γενικός Γραμματέας Οργανισμού Προώθησης Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (ΟΠΕΜΕΔ)

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr