Νίκος Λαγαρίας: “Το ελληνικό δημόσιο είναι τόσο πλούσιο που δεν ξέρει τι έχει!”

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Γιώργου Παπακωνσταντίνου/insider.gr που αναρτήθηκε στις 2/6/2021 «όπως προκύπτει από πρόσφατη σχετική απόφαση (27/05/2021), η ΕΕΣΥΠ (σ.σ.: Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας, γνωστή ως «υπερταμείο») σε συνεργασία με τον μέτοχό της, το Υπουργείο Οικονομικών, έχει αναλάβει την πρωτοβουλία σχεδιασμού μίας Ολιστικής Στρατηγικής για τη Δημόσια Ακίνητη Περιουσία, η οποία θα έχει ως βασικούς άξονες τους εξής:

• Την προστασία της
• Την ορθή διαχείρισή της
• Την επενδυτική αξιοποίησή της».

Τον Δεκέμβριο 2016 παρουσίασα την εισήγησή μου με τίτλο «Kαταγραφή, προστασία και αξιοποίηση των δημοσίων κτημάτων στην ψηφιακή εποχή. Κατάχρηση δημόσιας εξουσίας (imperium) προς ίδιον όφελος», στην Ημερίδα της Συντονιστικής Επιτροπής Συμβολαιογραφικών Συλλόγων Ελλάδος & Ένωσης Αμίσθων Υποθηκοφυλάκων Ελλάδος με θέμα «Εθνικό Κτηματολόγιο: 1995-2016. Η οικονομική αποτίμηση της μέχρι τώρα πορείας του. Η διεθνής εμπειρία. Προβλήματα στην υλοποίησή του».

Η εισήγηση, το θέμα της οποίας παραμένει εξαιρετικά επίκαιρο, είχε/έχει ως εξής:

«Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η έκφραση «είναι τόσο πλούσιος που δεν ξέρει τι έχει» ταιριάζει «γάντι» στο ελληνικό κράτος.

Δυστυχώς για τους Έλληνες και τους φορολογικούς κατοίκους Ελλάδος, το ελληνικό κράτος δεν γνωρίζει, ούτε έχει απογράψει όλη την ακίνητη περιουσία του. Επομένως δεν είναι καθόλου περίεργο ότι δεν προστατεύει ούτε την υπόλοιπη, που του είναι γνωστή και απογεγραμμένη, ούτε είναι περίεργο ότι δεν την αξιοποιεί, με κατάλληλο τρόπο, για να αυξήσει τα έσοδά του.

Η ιστορία ενός κυρίαρχου κράτους συνέχεται με την ιστορία των δημοσίων κτημάτων του.

Ως γνωστόν την έννοια του κράτους συγκροτούν το έδαφος, ο λαός και η εξουσία.

Οι τρεις Εθνικές Επαναστατικές Συνελεύσεις διατύπωσαν στις διακηρύξεις τους, όπως άλλωστε και ο Καποδίστριας, ότι η γη της Ελλάδας είναι η γη των προγόνων των Ελλήνων, η γη του ελληνικού έθνους.

Αυτή τη γη είχαν – και έχουν – ιερή υποχρέωση να απογράψουν, να κτηματογραφήσουν και να προστατεύσουν η ελληνική Πολιτεία και ο ελληνικός λαός.

Τα δημόσια κτήματα στην Ελλάδα διακρίνονται σε δημόσιας κτήσης – που συνδέονται με την εξουσία του κράτους (imperium) και εντάσσονται στη δημόσια περιουσία του – και ιδιωτικής κτήσης, που εντάσσονται στην ιδιωτική περιουσία του.

Τα δημόσια κτήματα δημόσιας κτήσης είναι κοινόχρηστα και εκτός συναλλαγής , λόγω του δημοσίου συμφέροντος, στην εξυπηρέτηση του οποίου έχουν ταχθεί και λόγω της σύνδεσής τους με την άσκηση της εξουσίας του κράτους, που είναι αυστηρά αμεταβίβαστη, είναι δε αναπαλλοτρίωτα, ακατάσχετα και ανεπίδεκτα χρησικτησίας, τακτικής ή έκτακτης, σε αντίθεση με αυτά της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου.

Όμως στις μέρες της οικονομικής «υποδούλωσης» της Ελλάδας, διατρέχουμε τον κίνδυνο να μεταβιβαστεί ακόμη και το αυστηρώς αμεταβίβαστο imperium, αν η δημόσια κτήση «βαφτιστεί» ιδιωτική. Με το Νόμο 4389/2016 ιδρύθηκε η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε. (ΕΕΣΥΠ, το λεγόμενο «Υπερταμείο»), η οποία φέρεται ότι λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος, με άμεσες θυγατρικές: α. Το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, β. Το Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου, γ. την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου και δ. την Εταιρεία Δημοσίων Συμμετοχών.

Επίσης, είναι γνωστό ότι στην Ελλάδα έχουν καταπατηθεί αγροτικά και αστικά ακίνητα του δημοσίου, δάση, παραλίες και αιγιαλοί, ακόμα και τμήματα θαλάσσης (!), τα οποία κατέχονται από ιδιώτες που τα εκμεταλλεύονται, στις πλείστες των περιπτώσεων χωρίς οποιοδήποτε αντάλλαγμα, το δε ελληνικό κράτος αποφεύγει να αξιώσει ακόμη και τη νόμιμη αποζημίωση χρήσης τους, παραβιάζοντας απροκάλυπτα τη σχετική νομοθεσία «περί διοικήσεως δημοσίων κτημάτων», ακόμη και στα χρόνια των μνημονίων συνεννόησης που συνήψε με τους δανειστές του.

Σε ερώτηση Βουλευτή (του ευπατρίδη, αείμνηστου Ευάγγελου Μπασιάκου), ο αρμόδιος αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών απάντησε με το από 2.9.2016 έγγραφό του (υπ’ αριθμόν πρωτοκόλλου ΑΤΚΕ 1133152/1909) ότι «από τα τηρούμενα αρχεία της Περιφερειακής Διεύθυνσης Δημόσιας Περιουσίας Αττικής εκτιμούμε ότι η πλειονότητα των δημοσίων ακινήτων αρμοδιότητάς μας είναι μερικώς ή εξολοκλήρου καταπατημένα, σε ποσοστό που πιθανώς προσεγγίζει το 80%» (!), ότι στη Θεσσαλία και τη Στερεά Ελλάδα τα δημόσια κτήματα είναι καταπατημένα σε ποσοστό ίσως και 70% (!) κλπ.

Συνεπώς, αν αθροίσει κανείς τη δημόσια περιουσία που έχει μεταβιβαστεί στο υπερταμείο για να … «αξιοποιηθεί» και τα καταπατημένα δημόσια κτήματα, το αποτέλεσμα είναι απογοητευτικό. Περαιτέρω, αρκετά αστικά ακίνητα του δημοσίου παραμένουν κενά, δεν χρησιμοποιούνται δηλαδή, την ώρα που οι κυβερνήσεις ψάχνουν τρόπους για τη μείωση των δαπανών του αδηφάγου κράτους.

Είναι γνωστό σε όλους ότι έχουν περάσει δεκατέσσερα χρόνια από το 2002, όταν δαπανήθηκαν περί τα 70 εκατοµµύρια ευρώ για να αξιοποιηθεί, από το δηµόσιο, το πάλαι ποτέ καπνεργοστάσιο «ΚΕΡΑΝΗΣ» στο Ρέντη. Το εμβαδό του κτιρίου είναι 39.414 τ.μ., οι θέσεις εργασίας 2.300, οι χώροι στάθμευσης 2.882 τ.μ. και το µηνιαίο µίσθωµα που καταβάλλει το δηµόσιο είναι 221.000 ευρώ, δηλαδή 2.650.000 τον χρόνο, για να είναι το κτίριο κλειστό!

Γράφτηκε πρόσφατα στον τύπο ότι πρόκειται να μεταφερθούν εκεί, μεταξύ άλλων υπηρεσιών, και οι κεντρικές υπηρεσίες της … Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Περιουσίας.

Αυτό μάλλον είναι … black humour!

Από την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους, το 1830, υποτίθεται ότι καταβάλλεται, συνεχώς, προσπάθεια καταγραφής, αξιοποίησης και, κυρίως, προστασίας από καταπατήσεις, της δημόσιας περιουσίας.

Η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Περιουσίας συνεχίζει να προσπαθεί, ακόμα και σήμερα, στην ψηφιακή εποχή, να την απογράψει και να επικαιροποιήσει ένα Μητρώο Ακίνητης Περιουσίας (Μ.Α.Π.) προκειμένου να σχηματίσει μια βάση δεδομένων [έργο «Ψηφιακές Υπηρεσίες Δημόσιας Περιουσίας και Εθνικών Κληροδοτημάτων» (Ψ.Υ.ΔΗ.ΠΕ.Ε.Κ.)].

Δυστυχώς τα αποτελέσματα είναι πενιχρά.

Ίσως να είναι και αυτός ένας από τους λόγους για τους οποίους, μέχρι το 2013, το δημόσιο δεν δήλωνε την ακίνητη περιουσία του, τα εγγραπτέα δικαιώματά του, κατά τη διαδικασία της κτηματογράφησης.

Τι να δηλώσει κανείς άραγε, όταν στην πραγματικότητα «δεν ξέρει τι έχει»;

Αποτελεί πάντως κάποια πρόοδο το γεγονός ότι το 2013 ψηφίστηκε και τέθηκε σε ισχύ η διάταξη της παρ. 4 του άρ. 3 του Ν. 4164 σύμφωνα με την οποία το δημόσιο υποχρεούται, ρητώς, να υποβάλει δήλωση εγγραπτέων δικαιωμάτων, καθώς και αιτήσεις διόρθωσης ή ενστάσεις, προκειμένου να διασφαλίζει και να προστατεύει τα δικαιώματά του.

Και λέω ρητώς, διότι την υποχρέωση αυτή την είχε πάντα, προφανώς και πριν από το 2013, από την ίδια τη φύση του πράγματος.

Ωστόσο η πρόοδος σχεδόν ματαιώνεται, εν τοις πράγμασι, διότι η ρητή αυτή διάταξη φαίνεται ατελής (lex imperfecta), στερούμενη κανονιστικού περιεχομένου, δηλαδή υποχρεωτικότητας, αφού δεν προβλέπονται, ρητώς, καίτοι συνάγονται από την ίδια τη φύση του πράγματος όπως προελέχθη, κυρώσεις ή άλλες διατυπώσεις, σε περίπτωση παραβίασής της από το δημόσιο.

Με λίγα λόγια, το δημόσιο υποχρεούται, αλλά φαίνεται ότι δεν υποχρεούται να δηλώσει τα εμπράγματα δικαιώματά του.

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η «ατέλεια» της διάταξης θα λειτουργήσει ούτως ή άλλως επ’ ωφελεία του δημοσίου διότι, μετά τις πρώτες εγγραφές στο κτηματολόγιο και την εκπνοή της αποκλειστικής προθεσμίας που προβλέπεται στο Νόμο για την αμφισβήτησή τους, τα αδήλωτα κτήματα θα περιέλθουν νομοτελειακά σε αυτό, κατ’ αμάχητο τεκμήριο, όπως ο νόμος προβλέπει για τα ακίνητα «αγνώστου ιδιοκτήτη».

Όσοι όμως ισχυρίζονται τα παραπάνω «υποτιμούν», προφανώς, τους καταπατητές της δημόσιας γης, ειδικά όταν αυτή εμφανίζεται στις πρώτες εγγραφές του κτηματολογίου ως «αγνώστου ιδιοκτήτη».

Ως γνωστόν, όταν πρόκειται για διόρθωση αρχικής εγγραφής επί γεωτεμαχίου με την ένδειξη «αγνώστου ιδιοκτήτη», ένας επίδοξος καταπατητής μπορεί να ισχυριστεί ότι έχει σχετικό εγγραπτέο δικαίωμα στο κτηματολόγιο και να στραφεί, δικαστικώς, κατά του ελληνικού δημοσίου, επικαλούμενος ως αιτία κτήσης ακόμα και την έκτακτη χρησικτησία.

Τι εμποδίζει λοιπόν το ελληνικό δημόσιο να απογράψει την περιουσία του και να την δηλώσει στο κτηματολόγιο; Δεν είναι σαφές ότι, αν δεν το πράξει, αποδυναμώνεται η θέση του σε μελλοντικές διεκδικήσεις και στις συναφείς δίκες; Γιατί δεν αντλεί τις αναγκαίες νομικές πληροφορίες, για την περιουσία του, από τα αρχεία μεταγεγραμμένων τίτλων των υποθηκοφυλακείων;

Και ιδίως, γιατί δεν ολοκληρώνει την κύρωση των δασικών χαρτών και τη χάραξη του αιγιαλού και αναιρεί στην πράξη, με τον τρόπο αυτό, κάθε προσδοκία ορθής οριοθέτησης της δημόσιας, αλλά και της ιδιωτικής περιουσίας τόσο του κράτους όσο και των ιδιωτών;

Πρόσφατα το Συμβούλιο της Επικρατείας, με την υπ’ αρ. 805/2016 απόφαση του Ε΄ Τμήματός του, έκρινε ότι η διαδικασία κατάρτισης των δασικών χαρτών σε περιοχές που κηρύσσονται υπό κτηματογράφηση και δεν διαθέτουν κυρωμένους δασικούς χάρτες, θα πρέπει να ολοκληρώνεται στον απολύτως αναγκαίο χρόνο και πάντως πριν την περαίωση του σταδίου της κτηματογράφησης, σε χρονικό σημείο τέτοιο, ώστε τα οριστικά δεδομένα που προκύπτουν από τις διοικητικές αυτές πράξεις να λαμβάνονται υπ’ όψιν κατά την αποτύπωση των πρώτων εγγραφών στα κτηματολογικά βιβλία και αυτό σημαίνει πρακτικά ότι, τυχόν παράλειψη της διοίκησης να ολοκληρώσει τη διαδικασία κύρωσης των δασικών χαρτών κατά το ως άνω χρονικό σημείο, καθιστά την περαίωση της διαδικασίας κτηματογράφησης νομικώς πλημμελή και πρακτικώς ανέφικτη.

Το Εθνικό Κτηματολόγιο πρέπει, λοιπόν, να καταστεί ένα ενιαίο και πλήρες σύστημα δημοσιότητας, για όλα τα ακίνητα της Επικράτειας, ιδιωτικά και δημόσια, δάση και αιγιαλούς και, πάντως, δεν πρέπει να αποτελέσει «Κολυμβήθρα του Σιλωάμ» για τους καταπατητές της δημόσιας γης.

Θα προσέθετα δε ότι, ειδικά για τα δημόσια κτήματα, θα πρέπει υποχρεωτικά να καταχωρίζεται και μια ακόμη ιδιαίτερα σημαντική πληροφορία:

Αν είναι δημόσιας ή ιδιωτικής κτήσης, αν μπορούν δηλαδή να εκποιηθούν νόμιμα ή όχι και γιατί, προκειμένου να αποφεύγονται «ναυάγια» όπως αυτό με τον Εμίρη του Κατάρ στη Ζάκυνθο, που ντροπιάζει τη χώρα διεθνώς.

Η ολοκλήρωση της κτηματογράφησης της ελληνικής επικράτειας, θα έπρεπε ήδη να έχει γίνει μέσα στους δύο αιώνες του βίου του νέου ελληνικού κράτους.

Το ελληνικό κράτος πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να ολοκληρώσει άμεσα την κύρωση των δασικών χαρτών και την χάραξη του αιγιαλού.

Πρέπει επίσης να καταστεί σαφές ότι οι αρμόδιοι υπέχουν σοβαρές εθνικές, ποινικές και αστικές ευθύνες στις περιπτώσεις που το δημόσιο δεν υποβάλλει δηλώσεις, καθώς και αιτήσεις διόρθωσης ή ενστάσεις όπου απαιτούνται, προκειμένου να διασφαλίζει και να προστατεύει τα εμπράγματα δικαιώματά του κατά την κτηματογράφηση.

Για μείζονα προστασία του δημοσίου συμφέροντος προτείνεται η τροποποίηση της κείμενης νομοθεσίας, ώστε η εκδίκαση των κτηματολογικών υποθέσεων που αφορούν σε ακίνητα φερόμενα ως «αγνώστου ιδιοκτήτη», όταν αμφισβητούνται καθ’ οιονδήποτε τρόπο εγγραπτέα δικαιώματα του ελληνικού δημοσίου, να γίνεται από πολυμελή και όχι μονομελή σύνθεση δικαστηρίου, παρουσία εισαγγελέα και με τήρηση προδικασίας επίδοσης της κρινόμενης αίτησης, τόσο στον Υπουργό Οικονομικών, όπως γίνεται σήμερα, όσο και στις κατά τόπους Περιφερειακές Διευθύνσεις της Δημόσιας Περιουσίας.

Τέλος, το δημόσιο πρέπει, αντί να «τρέχει κάθε τρεις και λίγο» στις Βρυξέλλες για δανεικά, να ασκήσει τα κυριαρχικά δικαιώματά του, αποδεχόμενο ίσως σε κάποιο βαθμό καταστάσεις που επέτρεψε, επί δεκαετίες, να παγιωθούν στη συνείδηση των πολιτών, ειδικότερα δε να αξιώσει από τους διακατόχους των κατεχομένων δημοσίων κτημάτων τη νόμιμη αποζημίωση χρήσης και να προβεί σε ανάκτηση χρημάτων από τους υπαίτιους, σε περιπτώσεις που ζημιώθηκε λόγω κακοδιοίκησης στη διαχείριση της πάσης φύσεως περιουσίας του.

Άλλως θα συνεχίσει να εκκολάπτει τη δ ι α φ θ ο ρ ά. Με πράξεις και ι δ ί ω ς με παραλείψεις.

Κλείνοντας αυτή τη σύντομη εισήγηση, θα ήθελα να αναφερθώ και στον από 4.11.2016 απολογισμό – προγραμματισμό έργου, που εκδόθηκε από το Γραφείο του αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, αρμόδιου για τα δημόσια κτήματα.

Σύμφωνα με αυτόν φέρεται ότι θα επιδιωχθεί (σελ. 85) αποδέσμευση (!) της Πολιτείας από τα καταπατημένα ακίνητα που δεν είναι απαραίτητα για την εξυπηρέτηση των κρατικών σκοπών της ή δεν εμπίπτουν σε προστατευόμενες από ειδικές νομοθεσίες κατηγορίες ακινήτων, έναντι τιμήματος, κάτι που, όπως αναφέρεται, θα απελευθερώσει τις υπηρεσίες και τα δικαστήρια από σημαντικό αριθμό δικών και εξόδων!!!

Ας έχουμε κατά νουν όλοι μας, προεχόντως οι πολιτευόμενοι πολίτες, ότι η ελληνική γη δεν είναι μόνον η γη των προγόνων των Ελλήνων.

Πρέπει να είναι και η γη των απογόνων των Ελλήνων!».

Nίκος Λαγαρίας – Δικηγόρος

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr