Παναγιώτης Περάκης: Γνωμοδότηση Ντογιάκου και αρμοδιότητες ΑΔΑΕ – Παρερμηνεία που χρήζει διευκρίνησης ή αδιανόητο που επιβάλλει αντίδραση;

Μια διευκρίνιση εκ μέρους του Εισαγγελέα του ΑΠ είναι αναγκαία όχι τόσο για την εφαρμογή του νόμου, αλλά για την αποκατάσταση της ομαλής συνύπαρξης θεσμών κρίσιμων για το κράτος δικαίου.

NEWSROOM 13.01.2023 | 07:03

Παναγιώτης Περάκης: Γνωμοδότηση Ντογιάκου και αρμοδιότητες ΑΔΑΕ – Παρερμηνεία που χρήζει διευκρίνησης ή αδιανόητο που επιβάλλει αντίδραση;

dikastiko.gr

DIKASTIKO.GR / ΑΡΘΡΑ / Παναγιώτης Περάκης: Γνωμοδότηση Ντογιάκου και αρμοδιότητες ΑΔΑΕ – Παρερμηνεία που χρήζει διευκρίνησης ή αδιανόητο που επιβάλλει αντίδραση;

Προσπερνώντας το θέμα των ορίων της γνωμοδοτικής αρμοδιότητας του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και του αν αυτή συντρέχει και καλώς ασκήθηκε εν προκειμένω, η ουσία του σοβαρού ζητήματος που ανέκυψε με απλά λόγια έχει ως εξής:

Με τον πρόσφατο ν. 5002/2022 θεσπίστηκε ειδικό τριμελές όργανο, απαρτιζόμενο από δύο εισαγγελείς και τον Πρόεδρο της ΑΔΑΕ, με την αρμοδιότητα να επιλαμβάνεται των αιτημάτων ενημέρωσης που υποβάλλονται από πρόσωπα για τυχόν άρση ή παραβίαση του απορρήτου τους. Σε σχέση με αυτό, δύο είναι οι βασικές ενστάσεις, συνταγματικής φύσεως, που έχουν διατυπωθεί: Η πρώτη αφορά στο προβλεπόμενο υποχρεωτικά για όλους ελάχιστο διάστημα των 3 ετών για την παροχή της αιτούμενης ενημέρωσης και το εξ αυτού ζήτημα ενδεχόμενης παραβίασης της αρχής της αναλογικότητας το οποίο μπορεί να προκύπτει όταν σε ορισμένες περιπτώσεις αυτή η 3ετία δεν φαίνεται δικαιολογημένη. Και η δεύτερη, στην έλλειψη πρόβλεψης κάποιου ειδικού ένδικου μέσου/δικαστικού οργάνου που θα έδινε τη δυνατότητα προσφυγής στον ενδιαφερόμενο, όπως η νομολογία του ΕΔΔΑ έχει κρίνει ότι πρέπει να υπάρχει όποτε υπάρχει περιορισμός θεμελιώδους δικαιώματος. Ούτε η μία όμως ούτε η άλλη από τις παραπάνω ενστάσεις πλήττουν, κατ΄ αρχήν τουλάχιστον, τον πυρήνα της συγκεκριμένης ρύθμισης, ήτοι την ανάθεση της διαχείρισης των αιτημάτων ενημέρωσης στο προαναφερθέν τριμελές όργανο. Πέραν δε της ανάθεσης αυτής, ο παραπάνω νόμος ουδόλως θίγει τις αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ, τις οποίες εξάλλου ούτως ή άλλως δεν θα μπορούσε εγκύρως να περιορίσει σε πεδίο στενότερο αυτού που της απονέμει το ίδιο το Σύνταγμα.

Φαίνεται λοιπόν μάλλον αδιανόητο ο Εισαγγελέας του ΑΠ, εκκινώντας από την θέσπιση και την αρμοδιότητα του προαναφερόμενου τριμελούς οργάνου, να καταλήγει να υποστηρίζει ότι η θέσπισή του αυτή συνεπάγεται και την αποστέρηση της ΑΔΑΕ από την εν γένει ελεγκτική της αρμοδιότητα στις συγκεκριμένες περιπτώσεις στις οποίες έχουν υποβληθεί αιτήματα ενημέρωσης, πράγμα που αποτελεί και το κρίσιμο ζήτημα στη σχετική δημόσια συζήτηση που άνοιξε με την εν λόγω Γνωμοδότηση.

Γι’ αυτό, εάν πρόκειται πράγματι για παρανόηση, σύμφωνα και με την ευχή που διατυπώνει ο Ε. Βενιζέλος στην τελευταία παράγραφο του σχετικού άρθρου του που δημοσίευσε στο ΒΗΜΑ της 11.1.2023, επιβάλλεται να διευκρινισθεί από τον κ. Ντογιάκο ότι η Γνωμοδότησή του, στο σύνολό της, αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο στο θέμα της διαχείρισης των αιτημάτων ενημέρωσης, χωρίς να εννοεί -δεν λέει άλλωστε ρητά κάτι τέτοιο στη Γνωμοδότηση- ότι η ανάθεση της εν λόγω διαχείρισης στο προαναφερθέν τριμελές όργανο κωλύει την ΑΔΑΕ ν’ ασκήσει και στις περιπτώσεις αυτές την προβλεπόμενη ευθέως εκ του Συντάγματος γενική ελεγκτική (“διασφαλιστική” του απορρήτου κατά το Σύνταγμα) αρμοδιότητά της. Όχι βεβαίως για να απαντήσει η ίδια η ΑΔΑΕ στα υποβληθέντα αιτήματα, υποκαθιστώντας το θεσπισθέν επί τούτου νέο όργανο (σ΄ αυτό αναφέρεται λεπτομερώς η Γνωμοδότηση, επισείοντας και με τρόπο θεσμικά άκομψο και αχρείαστο τις επαπειλούμενες ποινικές διατάξεις). Αλλά, εκλαμβάνοντας αυτά (ή όποια από αυτά, ενόψει της σοβαρότητάς τους και πάντως ανέλεγκτα, η ίδια επιλέξει) ως καταγγελίες ή, απλά λαμβάνοντάς τα υπ’ όψιν και ενεργώντας αυτεπαγγέλτως, όπως ασφαλώς δικαιούται, προκειμένου να διαπιστώσει εάν έχουν λάβει χώρα προσβολές του απορρήτου, δικαιούμενη φυσικά σε μια τέτοια περίπτωση ν’ ασκήσει και τις λοιπές, κυρωτικές και άλλες αρμοδιότητές της, χωρίς απαραιτήτως να προβεί σε αποκάλυψη προσωπικών στοιχείων.

Μια τέτοια διευκρίνηση εκ μέρους του Εισαγγελέα του ΑΠ είναι αναγκαία όχι τόσο για την εφαρμογή του νόμου (εξάλλου, ως γνωστόν, αυτές οι Γνωμοδοτήσεις δεν παράγουν δίκαιο ούτε φυσικά καταργούν τους νόμους και το Σύνταγμα), αλλά για την αποκατάσταση της ομαλής συνύπαρξης θεσμών κρίσιμων για το κράτος δικαίου, όπως ένα κορυφαίο όργανο της Δικαιοσύνης και μία κρίσιμης αποστολής προβλεπόμενη από το Σύνταγμα ανεξάρτητη Αρχή.

Αυτά βεβαίως εφόσον η άποψή του, όπως καλόπιστα θέλουμε να πιστεύουμε, έχει πράγματι παρερμηνευθεί. Η διαφορετική άλλωστε εκδοχή θα ήταν πραγματικά αδιανόητη και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από τον νομικό κόσμο.