Πάνος Λαζαράτος: Η γνωμοδότηση Σκουρή- Βενιζέλου για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια

Διάβασα με μεγάλη προσοχή την γνωμοδότηση των διαπρεπών συναδέλφων ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΣΚΟΥΡΗ και ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ σχετικά με το επιτρεπτό της ιδρύσεως ιδιωτικών ΑΕΙ υπό την ισχύ των άρθρων 16παρ. 5 και 8 ΣΥΝΤ.

Την διάβασα με την προσοχή που αρμόζει στο αναμφισβήτητο κύρος, την ποιότητα και την προσφορά των δυο ανδρών στην επιστήμη ,τους θεσμούς και το δημόσιο βίο εν γένει.

Εντούτοις…

Με κάθε σεβασμό και επιφύλαξη ως προς την ορθότητα της κρίσεώς μου θα ομολογήσω ότι δεν πείστηκα ότι είναι ΝΟΜΙΚΩΣ δυνατή η ΣΥΜΦΩΝΗ ΜΕ ΤΟ ΕΝΩΣΙΑΚΟ δίκαιο ερμηνεία του άρθρου 16 παρ.5 και 8 ΣΥΝΤ.

Εκφράζω τις ακόλουθες επιφυλάξεις:

1. ΠΟΤΕ, από καμία μεθοδολογία του δικαίου που γνωρίζω, μελέτη ή δικαστική απόφαση οποιουδήποτε δικαστηρίου, ΠΟΤΕ μα ΠΟΤΕ , δεν υποστηρίχθηκε από ΚΑΝΕΝΑΝ , πως μια σύμφωνη με το δίκαιο της ΕΕ ερμηνεία (όπως και κάθε σύμφωνη με το Σύνταγμα η ΑΝΩΤΕΡΗ πηγή δικαίου ερμηνεία ) μπορεί να γίνεται contra legem. Δηλαδή αντίθετα προς το γράμμα του φιλικά ερμηνευόμενου κανόνα δικαίου , διορθώνοντας αυτό. ΔΙΟΡΘΩΝΟΝΤΑΣ και συμπληρώνοντας εκτενώς αυτό! Τούτο το κρίσιμο στοιχείο.

Οι διαπρεπείς ( κυριολεκτικώς) συνάδελφοι το γνωρίζουν άριστα. Το αναφέρουν ( μια μόνη φορά είναι η αλήθεια) στην υποσημείωση 134 της σελίδος 74, της γνωμοδοτήσεως όπως αυτή δημοσιεύτηκε στις εκδόσεις ΣΑΚΚΟΥΛΑ.

2. Όμως οι δυο διατυπώσεις του άρθρου 16 παρ. 5 και 8 είναι απόλυτες :

Η ΑΝΩΤΑΤΗ εκπαίδευση παρέχεται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ από ιδρύματα που αποτελούν ΝΠΔΔ. ( 16 παρ. 5).

Η σύσταση ΑΝΩΤΑΤΩΝ σχολών από ιδιώτες ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ.( 16 παρ. 8.)

Οι λέξεις «αποκλειστικά» και «απαγορεύεται» καθιστούν την «σύμφωνη με το ενωσιακό» δίκαιο ερμηνεία μεθοδολογικώς αδύνατη.

Και τούτο διότι για να οδηγηθούμε στην ερμηνεία των ΣΚΟΥΡΗ – ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ πρέπει απλώς να διορθώσουμε και να συμπληρώσουμε με δεκάδες λέξεις αυτά τα « απαγορεύεται» και « αποκλειστικά». 

Προσθέτοντας εξαιρέσεις και προϋποθέσεις που δεν υπάρχουν στο συνταγματικό κείμενο.

Η διορθωτική αυτή ερμηνεία ΔΕΝ είναι σύμφωνη με το δίκαιο της ΕΕ ενώσεως ερμηνεία.

Είναι μια νομικώς απαγορευμένη, εκτεταμένα διορθωτική ερμηνεία και δη τελολογική συστολή των άρθρων αυτών , με την προσθήκη εκτενούς εξαιρέσεως που καλύπτει (υποτιθέμενο) κεκρυμμένο ΚΕΝΟ του ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ με τρόπο εν πολλοίς υποκειμενικό και κάπως (ας μου επιτραπεί η έκφραση) αυθαίρετο.

3. Οι συγγραφείς δεν αντιπαρατίθενται νομίζω επαρκώς με το υπό 2 μεθοδολογικό πρόβλημα , που γνωρίζουν φυσικά καλώς. ( βλ. σελ. 74 υπος. 134). Ομολογώ ότι στο πεδίο αυτό περίμενα ότι θα αφιερωνόταν πολλές ( αναγκαίες πιστεύω) πρόσθετες σκέψεις.

Τούτο δεν συμβαίνει νομίζω.

Και μειώνει την πειστικότητα του κειμένου.

Η περίπτωση του βασικού μετόχου διαφέρει ουσιωδώς.

Εκεί το γράμμα της συνταγματικής διατάξεως επέτρεπε την ερμηνεία που έδωσε το ΣΤΕ. Έστω και υπό ακραία ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ πάντως εκδοχή.

(Ασυμβίβαστη ιδιότητα μετόχου δεν σημαίνει κατ ‘ ΑΝΑΓΚΗ ΑΠΟΛΥΤΗ κατά ΑΜΑΧΗΤΟ ΤΕΚΜΗΡΙΟ ακυρότητα των συμβάσεων που αυτός συνάπτει.)

Βασικό μέτοχο και άρθρο 16 χωρίζει ένας ολόκληρος κόσμος ως προς τις δυνατότητες σύμφωνης ερμηνείας με το δίκαιο της ΕΕ.

4. Η τελολογική συστολή ήτοι η απαγορευμένη αδιαμφισβήτητα contra legem ερμηνεία που προτείνουν οι συγγραφείς ( δίχως να έχουν επιλύσει το υπό 2 μείζον πρόβλημα ) είναι η ακόλουθη:

Εμφανίζεται άπαξ, παροδικά, (μάλλον αμήχανα) στην σελ 78 (και όχι στα συμπεράσματα παρόλο που συνιστά τον πυρήνα του εγχειρήματος και την ΛΥΔΙΑ ΛΙΘΟ προς έλεγχο της ορθότητάς του.).

Και έχει ως ακολούθως:

Η σύσταση ΑΕΙ από Ιδιώτες απαγορεύεται,

ΕΚΤΟΣ… (ακολουθεί η προσθήκη- επαύξηση των ερμηνευτών):

« ΕΚΤΟΣ εάν ιδρύονται ΑΕΙ από ιδιώτες τα οποία δεν εξυπηρετούν αμιγώς κερδοσκοπικά συμφέροντα .. και δεν θιγούν τον θεμιτό σκοπό της ανάγκης διατηρήσεως του υψηλού επιπέδου της πανεπιστημιακής εκπαιδεύσεως».

Όλο αυτό το ΕΚΤΟΣ βρίσκεται όμως ΕΚΤΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΟΣ του Συντάγματος.

Αυτό δεν νομίζω ότι μπορεί να αμφισβητηθεί από κανέναν.

Άρα η σύμφωνη ερμηνεία που διορθώνει τοιουτοτρόπως τα ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ και ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ του Συντάγματος μας είναι ΑΔΥΝΑΤΗ.

Δεν νομίζω ότι μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι η ΠΡΟΣΘΗΚΗ – ΕΠΑΥΞΗΣΗ του κειμένου ΣΚΟΥΡΗ- ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ στο συνταγματικό κριμένο συνιστά ΦΙΛΙΚΗ η ΣΥΜΦΩΝΗ προς το δίκαιο της ΕΕ ερμηνεία.

( ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ δε και περαιτέρω επαύξηση, του τύπου:

«και υπό την ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΗ ότι υφίσταται κρατική εποπτεία διασφαλίζουσα το υψηλό επίπεδο ιδιωτικής ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ, ως νόμος ορίζει» )

Τολμώ να πω πως εδώ περίμενα κάποια επιχειρήματα που να μπορούν να δικαιολογήσουν το τολμηρό ( άκρως τολμηρό) μεθοδολογικό εγχείρημα των συγγραφέων.

Μπορεί όμως και να λαθεύω.

Σε κάθε περίπτωση το φίλεργο, ειλικρινές, ευσυνείδητο. και τολμηρό πόνημα συμβάλλει αποφασιστικά στο δημόσιο διάλογο και είναι άκρως επαινετό.

Εντούτοις δεν πείστηκα, με όση (ελάχιστη) σημασία μπορεί να έχει αυτό.

Το ζήτημα θα φθάσει στο ΣΤΕ.

Το ΣΤΕ ΔΕΝ μπορεί να ερμηνεύσει φιλικά το άρθρο 16 προς το δίκαιο της ΕΕ , ακόμη και αν θεωρήσουμε ότι όντως το άρθρο 16 αντιτίθεται προς αυτό. ( πράγμα για το οποίο επίσης εκφράζω επιφυλάξεις, που δεν χωρούν εδώ).

Θεωρώ (σχεδόν) αδύνατον το ΣΤΕ να ονοματίσει διορθωτική ερμηνεία , ΣΥΜΦΩΝΗ ή ΦΙΛΙΚΗ, αφού έχει πλήρη επίγνωση των γραμματικών ΟΡΙΩΝ της σύμφωνης προς το δίκαιο της ΕΕ ερμηνείας.

Μπορεί μόνο να κηρύξει τα άρθρο 16 ΑΝΕΦΑΡΜΟΣΤΟ ως ΑΝΤΙΤΙΘΕΜΕΝΟ προς το δίκαιο της ΕΕ.

Ελπίζω πως ΔΕΝ θα το πράξει για πληθώρα νομικών και πολιτικών λόγων στους οποίους θα επανέλθω.

*Πάνος Λαζαράτος, Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου

Ακολουθήστε το dikastiko.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο στο dikastiko.gr